45 yıl sonra açıldı

Kıbrıs'ta toplumsal çatışmaların başladığı 1963 yılından buyana 45 yıldır kapalı bulunan Lefkoşa'daki Lokmacı kapısı (Ledra caddesi), törenle KKTC ile Kıbrıs Rum kesimi arasındaki yaya geçişine açıldı.

KKTC Bakanlar Kurulu'nun aldığı kararla KKTC ile Kıbrıs Rum kesimi arasında karşılıklı geçişlerin başladığı 23 Nisan 2003'den beri sürekli gündemde olan Lokmacı Kapısı'nın açılması nedeniyle Ledra caddesinin tam ortasında tören düzenlendi.

Kıbrıs'ın ilk ikiye ayrıldığı yer olması nedeniyle ''bölünmüşlüğün simgesi'' olarak nitelenen Lokmacı kapsının açılış törenine, KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'ın BM ve AB ile müzakerelerden sorumlu Temsilcisi Özdil Nami, Rum yönetimi Başkanlık Danışmanı Yorgo Yakovu, Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Cemal Bulutoğluları, Lefkoşa Rum Belediyesi Başkanı Eleni Mavro, BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilci Vekili Elizabeth Sphere, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) yöneticisi Titiana Zennaro, Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçisi Türkekul Kurttekin, KKTC'den bakan ve milletvekilleri, eski Rum yönetimi lideri Yorgo Vasiliu, davetliler ve vatandaşlar katıldı.

Nami törende yaptığı konuşmada, açılışın sembolik olduğunu ve pozitif bir havayı temsil ettiğini belirtti, iki halkın cesaret gösterdikten sonra tüm sorunların üstesinden geleceğini kaydetti. Nami, "iki tarafın birleşmesi için bir engelin daha ortadan kalktığını" ifade etti.

Yakovu da "Kapılara gerek yok, her taraf açık olsun" diye konuştu.Bulutoğluları ise Lefkoşa master planından bahsederek, bu planın Malezya'da ödül aldığını anımsattı ve iki tarafın eski belediye başkanlarının da bu planda emeği olduğunu söyledi. Bulutoğluları emeği geçenlere teşekkür etti.Mavro da Lokmacı kapısının açılmasının barış için bir adım olduğunu kaydetti.

Sphere ise yaptığı konuşmada, BM'nin büyük bir başarı elde ettiğini, bundan sonra daha da güzel gelişmeler olacağını söyledi.Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Bulutoğluları ve Lefkoşa Rum Belediyesi Başkanı Mavro daha sonra açılışı yaptı.Sembolik değeri olan Lokmacı kapısının açılması, adada ''olumlu bir adım'' olarak nitelendiriliyor. Ancak açılışın ''çözüm gibi algılanmaması'' ve ''adil ve kalıcı bir barışa doğru giden çok büyük bir adım olmadığına'' da dikkat çekiliyor.

5. SINIR KAPISI

Kıbrıs'ta 2003'ten sonra açılan 5. geçiş kapısı olan Lokmacı, 45 yıllık terk edilmişlik nedeniyle yoğun tadilatın ardından geçişlere açıldı.KKTC Cumhurbaşkanı Talat ile Kıbrıs Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas arasında 21 Mart'ta yapılan ilk görüşmede varılan mutabakat uyarınca bölgede çalışmalara başlayan Lefkoşa Türk ve Rum belediyeleri, binaların tadilatından asfaltlama ve temizliğe kadar günlerden beri bölgede yoğun çalıştı.

Belediyelerin bölgedeki çalışmaları, açılışın ardından da sürecek. Bölgedeki binaların restorasyon çalışmalarının aylar süreceği belirtiliyor.Belediyelerin bölgedeki çalışmalarının bugün de geç saatlere kadar devam etmesi bekleniyor.

ÇATIŞMA VE BÖLÜNMENİN SEMBOLÜ

KKTC ile Kıbrıs Rum kesimi arasında yaya geçişine açılan Lefkoşa'daki Lokmacı barikatı, Kıbrıs'ta Türkler ve Rumlar arasındaki ''çatışmanın ve bölünmenin sembolü'' olarak niteleniyor.Lokmacı, EOKA'cı Rumların 1956'dan beri Enosis (Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlama hayali) mücadelesinin Kıbrıs'ta yarattığı çatışmanın sembolü olarak görülüyor. Kıbrıs önce Lokmacı'da bölündü.

Lokmacı, yani Ledra caddesi, 1963'de Enosis yüzünden barikatla ayrıldı. 1974'te de Makarios'a karşı yapılan darbeden dolayı Türk tarafı Lokmacı'ya, Rum tarafı da Ledra caddesindeki barikata duvar ördü.Lokmacı, ''Kıbrıs'ı Enosis hedefiyle bölenlerin sembolü'' olarak da niteleniyor.

Türkleri 1963'teki ortaklık devletinden silah zoruyla dışlayan Rumlardan korunmak için yapılan Lokmacı barikatı, Kıbrıs'ta yapılan ilk barikat
olarak tarihe geçti ve bu yüzden adadaki bölünmüşlüğün simgesi olarak görülüyor.Barikat, o dönemin en önemli alışveriş merkezlerinden olan Lokmacı ile Ledra caddesini (Uzun yol) birbirinden ayırdı. Lokmacı Türk tarafında, Ledra caddesi de Rum tarafında kaldı. Kıbrıs gibi, Türk ve Rumların yoğun alışveriş yaptığı çarşı da ikiye bölündü.

ESNAF MEMNUN

Lokmacı kapısının KKTC ile Güney Kıbrıs arasında geçişlere açılmasından bölge esnafı memnun.Birçok esnaf, kapının geçişlere açılması nedeniyle dükkanlarına restorasyon yaptırdı. Kapalı olan bazı dükkanlar da yenilenerek açıldı.Lokmacı kapısının karşılıklı geçişlere açılmasının diğer önemli bir yanı da Kıbrıs'ın ilk bölündüğü yerden, iki tarafın başkenti Lefkoşa ''birleştirilmiş'' olacak.

LOKMACI'YI AÇMA GİRİŞİMLERİ

Lokmacı kapısını açma çalışmaları 2005'in son aylarında başladı. KKTC yönetimi, kapının açılması için kasım 2005'de bölgede çalışmalara başladı ve Lokmacı'daki duvarı 24 Kasım 2005 gecesi yıktı.Bölgeye, geçişlerde, nöbet yerine giden askerle yayaların karşılaşmaması için üst geçit yapıldı.

Üst geçidin yapılmasına 12 Aralık'ta başlandı ve 24 Aralık 2005'de üst geçit bitirildi. Üst geçidin yapımı için yaklaşık 1 milyon YTL harcandı
ve bunun yarısını Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçiliği karşıladı.

Kapının açılmasına önce destek veren Rum yönetimi, Türk tarafının çalışmalarının ''ara bölgeyi ihlal'' olduğu gerekçesiyle bu desteğini
geri çektiği ve Türk tarafının, kapının açılmasına yönelik bölgedeki çalışmalarını BM'ye şikayet etti.BM Barış Gücü (UNFICYP) sözcülüğü, Türk tarafının çalışmasının ''ara bölgeyi ihlal olmadığını'' açıkladı. UNFICYP 8 Aralık 2005'te yaptığı yazılı açıklamada ise ''İki tarafın rızası olmadan, Lokmacı kapısının (Ledra Sokağı) açılmasına destek olamayacağını'' belirterek, Türk tarafının çalışmaları durdurmasını istedi. Yeşil Hat tüzüğü kapsamında da olan Lokmacı kapısı 2005'te açılamadı.

ÜST GEÇİT KALDIRILDI, RUM DUVARI YIKTI

KKTC Cumhurbaşkanı Talat, Kıbrıs Rum tarafının, kapının açılmasına bahane olarak gösterdiği Lokmacı barikatındaki üst geçidin kaldırılmasına karar verdi.Talat, Sözcüsü Hasan Erçakıca aracılığıyla 28 Aralık 2006'da yaptığı açıklamada, ''Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum taraflarının, 2007 yılının ilk
çeyreği içinde kapsamlı çözüm müzakerelerini başlatma kararlarına ve iki halkın işbirliği duygularının geliştirilmesine yardımcı olmak amacıyla
Lokmacı kapısının açılmasına engel olduğu ileri sürülen üst geçidin kaldırılmasına karar verdiğini'' duyurdu.

Kıbrıs Türk tarafının bu tutumu, bir mektupla Birleşmiş Milletler'e de iletildi.KKTC Cumhurbaşkanı Talat'ın üst geçidi kaldırma kararını, ABD'nin güney Lefkoşa Büyükelçiliği ve İngiliz Yüksek Komiserliği de memnuniyetle karşıladığını bildirdi.KKTC, Lokmacı'daki üst geçidi 9 Ocak 2007'de kaldırdı.
Lokmacı kapısının açılmasına en başından beri isteksiz olan Kıbrıs Rum yönetimi, sürekli koşullar öne sürerek, kapının açılmasına direndi.Kıbrıs Rum yönetimi, çeşitli bahaneler öne sürerek, açmaya yanaşmadığı barikatın Rum tarafındaki duvarı ani bir kararla KKTC Cumhurbaşkanı Talat'ın Azerbaycan'da, KKTC Başbakanı Ferdi Sabit Soyer'in de Almanya'da olduğu bir dönemde, 8 Mart 2007 gece yarısı yıktı ve yerine bariyer çekti.

AA