ABD'den başlayarak dünya ekonomisinde duraklama veya yavaşlama olasılığına karşılık emtia fiyatlarının hızla artmasına pek anlam verilemiyordu. Bir yanda hisse senedi piyasaları durgunluğu fiyatlar ve yüzde 1030 arasında değer kaybederken,
emtia fiyatlarının bu haftanın başına kadar yükselişini sürdürmesi hayretle izleniyordu. Bir aşamada, emtia fiyatlarının da hisse senedi ve diğer varlık fiyatlarını izlemesi bekleniyordu.
-
Önce yükseliş- 17 Mart Pazartesi finansal piyasaların son aylardaki en kritik günlerinden biri oldu. Euro/dolar paritesi 1.5904 ile en yüksek düzeyine çıktı. 10 yıllık ABD hazine tahvilinin faizi 3.29 ile son yılların en düşük seviyesine geriledi. Piyasalarda riski ölçen VIX Endeksi de 35.6 düzeyi ile 16 Ağustos'tan bu yana en üst seviyesine çıktı. Altın 1.033 dolarla nominal bazda tüm zamanların, reel olarak da son 28 yılın rekorunu kırdı. Petrol fiyatları 111.4 dolarla en yüksek değerini buldu. Diğer emtia fiyatları da öyle...
-
Emtia balonu- Bir büyük banka batışı ve bu bankanın ABD Merkez Bankası tarafından dolaylı biçimde kurtarılması sonrasında
"Sıra kimde?" korkusunun başlamasıyla
finansal piyasalarda güven bunalımıda, oynaklıkta, riskten kaçışta tavan oldu. Buna karşılık sığınılacak liman olarak bulunan ABD hazine tahvillerinin faizi yüzde 3.29'a kadar indi. Riskli piyasalardan ve aktiflerden kaçanların sığınacakları bir başka alan da emtia piyasalarıydı. Gerçek bir varlığa yatırım yapılırken gelecekte ortaya çıkabilecek enflasyon sorununa da hazırlık yapılıyordu. Bu yapılırken de hisse senedi ve emlak piyasalarının ardından emtia piyasalarında da yeni bir spekülasyon veya balon oluşuyordu. Yeni bir kazanç kapısı olarak emtia piyasaları bulunmuştu.
İşte son dört gündür bu eğilim tersine dönmüş, yerini hızlı kâr realizasyonlarına ve hızlı fiyat düşüşlerine bırakmış. Örneğin altın ve petrol fiyatlarıda yüzde 11 geriledi. Bunda da
"Bu piyasalarda daha fazla para kazanılmasının artık zor olduğunu düşünenlerin satışları etkili" deniyor.
-
Trend dönüşümü mü?- Böyle bir gerilme, emtia fiyatları tepe noktasındayken başlayınca ve dünya ekonomisinde büyüme hızının azalma beklendiği bir döneme de rastlayınca,
trend dönüşü şeklinde de ortaya çıkabilir. Çünkü küresel talep azalacağına göre emtiaların fiyatları neden artsın? Spekülasyonla artar. Ama bir yere kadar.
Bir de arz şoku etkili olabilir. Bu da petrolün çıkarılması ve taşınmasında, küresel ısınmadan dolayı gıda fiyatlarında, elektrik kesintilerinden dolayı altının üretiminde azalma meydana gelmesi halinde görülebilir. Ama topluca ve büyümeye dayalı emtialarda görülmesi beklenmezdi.
İşte bu nedenle emtialarda da fiyat yükselişleri tepe noktasını yapmış ve geri dönüşe geçmiş olabilir. Bu da,
"kusursuz fırtınaya" benzetilen son küresel dalgalanmayı tamamlar nitelikte.
- Sonuç- "Vaktinde firar zaferdir." Türk Atasözü
Yayın tarihi: 21 Mart 2008, Cuma
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2008/03/21//haber,4E620A63DE044FA991FEED2913B7ABA3.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2008, MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.