Anne karnında kalp ameliyatı yapılıyor

Acıbadem Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Sertaç Çiçek, çocuk kalp cerrahisindeki zorlu ameliyatları ve yenilikleri anlattı.

Bebeğe anne karnında müdahale yapılabilir mi?
Tıptaki gelişmeler bu yöne doğru gidiyor. Şu anda kısıtlı ve az sayıda da olsa, anne karnında girişimler yapılabiliyor. Uzun dönemde ciddi bir yöntem olarak ortaya çıkacağını düşünüyoruz.

İŞİ RİSKE ATMIYORUZ
Anne karnında, önceden tanının faydası nedir?
Kalp hastalığı tanısı konulan bir bebekte, öncelikle bu hastalığın anneyi ve bebeği ne kadar tehdit ettiğine bakıyoruz. Risk analiziyle ve doğum öncesi son bir kontrolle doğumun organizasyonunu yapıyoruz. Eğer doğum sonrası kateterle girişimsel veya cerrahi acil müdahale planladıysak, ekipmanlarımızı önceden hazırlayıp, bebek doğar doğmaz bunu yapıyoruz. Bunun için yeni doğan uzmanı, çocuk kalp doktoru ve kalp cerrahı hazır bulunuyor. Çocuk doğduğunda yaşama şansı yükseliyor, hayati risk almıyoruz. Acil durum yoksa bebeği rutin takibe alıyoruz. Daha dramatik bir durum mesela ağır genetik anomali veya annenin yaşamını tehdit eden bir durum varsa, yasal sınırlar içinde gebeliğin devam edip edemeyeceğini tartışıyoruz. Bebek kaybedilse bile, sonraki gebelikler ve yakın akrabalar için ayrıntılı takip öneriyoruz.

NEDENLERİ NETLEŞMEDİ
Doğumsal kalp hastalığı olarak bilinen kaç hastalık bulunuyor?
Avrupa Çocuk Kardiyolojisi Derneği'nin verilerine göre, iki binin üzerinde doğumsal kalp hastalığı teşhisi ve tanısı var. Bu hastalıklar başlangıçta belirlenemiyor. Bulguları, yaşamla bağdaşması mümkün olmayacak kadar küçük oluyor. Toplumda binde 5 ile yüzde 5 arasında doğumsal kalp hastalıklı çocuk var.

Bu hastalıkların kesin nedenleri belirlendi mi?
Bu konuda tıp hala tam gerçeklere ulaşmış değil, çok çeşitli etkenler var. Kalıtımsal olarak kardeşlerde, birinci derece akrabalarda daha çok görülebildiği gibi, bazı kromozomal ve genetik bozukluklarda da ortaya çıkabiliyor. Gebelikte erken dönemdeki viral enfeksiyonlar, kullanılan ilaçlar yüzünden de olabiliyor. Bebeklerin kalp hücreleri daha hamileliğin 15. gününde oluşuyor. Sonrasında birtakım değişikliklere uğruyor. Hamileliğin 12. haftasında, kalp oluşumunu tamamlıyor. Bunu izleyebiliyoruz. Ama doğumsal kökenli kalp hastalıklarının yüzde 90'ının nedenini çözemiyoruz.

DİYABET BÜYÜK ETKEN
Hamileliğin ilk 12 haftasında annenin alkol kullanması, ateşli ve döküntülü bir hastalık geçirmesi, akne tedavisinde kullanılan retinoik asit içerikli vitaminler ya da epilepsi ilaçları doğumsal kalp hastalıklarına neden olabiliyor. Annenin diyabet hastası olması kalp hastalığı riskini 3-5 kat artırıyor. Bu durumda küçük bir delik olabileceği gibi, büyük damarların ters çıkışı da mümkün oluyor. Anne ya da babada doğumsal kökenli kalp hastalığı bulunması ise bebeğin kalp hastası olma riskini tam 5 kat artırıyor. Doğuştan kalp hastalığına yol açan önemli nedenlerden biri de akraba evlilikleri. Kalp hastalığı, down ya da tuner sendromu gibi hastalıklarla beraber de ortaya çıkabiliyor.

En sık hangi doğumsal hastalıklar görülüyor?
Kalbin alt odacıkları arasındaki delikler birinci sırada yer alıyor. Bu durumda temiz kan ve kirli kan birbirine karışıyor. Tedavileri de çok başarılı olarak yapılıyor. Büyük bir kısmında takip sırasında alt odacıklardaki delikler kapanıyor. Bir grubunda ise gelişme geriliği, beslenme bozukluğu, sık rastlanan solunum yolu enfeksiyonları, kalp yetmezliği gibi sorunlar görülüyor. Bu tür sorunlara erken dönemde müdahale gerekiyor. Erken müdahale durumunda başarı sağlama şansı son derece yüksek oluyor. Akciğer basınçları yükselirse, kişi ameliyat şansını kaybedebiliyor. Biz en çok böyle vakalara üzülüyoruz.