Faiz indirimleri olmadan asla mı?

Yurtiçi ve yurtdışından son gelişmeler ve haberler finansal piyasalar için kritik önemde. Enflasyon beklentilerin bir hayli üzerinde çıktı. Ekimde yüzde 1.81'lik yükselişle Mayıs 2006'dan bu yana en yüksek aylık artış gerçekl eşti. Yıllık enflasyonda 7.12'den bir ayda 7.70'e sıçradı. Üstelik bu sıçramada gıda fiyatları etkili. Yani henüz elektrik fiyatlarına ve diğer bazı kamu mallarına zamlar yapılmış değil. Son iki ayda, geçen yılın yüzde 1.29 ve 0.23'lük gerçekleşmeleri olsa bile enflasyon yerinde sayacak. Bu da yıl sonu için yüzde 4'lük hedefin neredeyse iki katı düzeyinde. Tıpkı geçen yıl olduğu gibi bir büyük sapma. Açık enflasyon hedeflemesine geçeli iki yıl oldu, ikinci yıldır hedefi açık farkla ıskalıyoruz.

- Merkez'in yaptığı- Aslında enflasyondaki bu gerçekleşme Merkez Bankası'nın önceki hafta sonunda açıkladığı Enflasyon Raporu'nda yıl sonu için beklediği rakamı revize etmesinde haklı olduğunu ortaya koydu. Tahminlerinin ortalamasını yüzde 6'dan yüzde 7.3'e revize eden Merkez Bankası 16 Ekim'de faizleri yüzde 0.50 düşürmüştü. Merkez Bankası enflasyon tahminini yüzde 1.3 yükseltmesine ve gelecek yıl sonu için yüzde 4'ün aşağı yönlü geçilme riskinin ortadan kalktığını belirtmesine karşılık faiz indirimini hızlandırmıştı. Enflasyon yükselirken faiz indirimi ivmelenebiliyor.
Bununla belirtmek istediğimiz Merkez Bankası geçen ay faiz indiriminin dozunu artırırken zaten ekim ayındaki enflasyonyükselişini öngörmüş olması. Yani sırf enflasyondaki gelişmeler faiz indirim sürecinin önünü kesmeyebilir. Bunu söylerken Merkez Bankası'nın da önceki ay ortaya koyduğu görüşü geçen ay revize ettiğini, orta vadeli enflasyon beklentisini düzelttiğini ekleyelim.

- Fed'in yaptığı- ABD emlak sektöründeki kötüleşmeye dayalı küresel dalgalanmanın ikinci etabını yaşıyoruz. Yılın üçüncü çeyreğine ait finansal şirket bilançolarının dalgalanmanın etkisinden dolayı kötü çıkması ikinci dalganın ana nedeni. Buna son olarak ABD Merkez Bankası'nın 31 Ekim'de faizi yüzde 0.25 indirirken "İleriye baktığımızda ekonomide duraklama ile enflasyonda artış risklerini eşitlenmiş olarak görüyoruz" demesi de eklendi ve piyasalarda faiz indirimlerine son verileceği ihtimali güçlendi. Üzerine Citigroup'un kötü bilançosu binince yeniden piyasaların ağustostaki yüksek sarsıntılı günlerine geri döndük. Bundan sonra da kötü çıkacak her bilanço benzer etkilere sahip olabilir. Fed'in faiz indiriminin piyasalar ve bilançolar için, ne kadar hayati olduğu bir kez daha ortaya çıktı.

- Faizin önemi- Eğer şu veya bu nedenle Fed faiz düşürmeyecekse, düşüremeyecekse piyasalardaki bozulma da devam edebilir. Böyle bir seçenekte kalıcı iyileşmeyi ve toparlanmayı bir süreliğine unutmak gerekebilir. Yani ABD piyasaları geçen hafta "faiz indirimi olmadan asla" dedi. Piyasa kötüleşmeleri ve finansal istikrarsızlık ise Fed'i faiz indirmeye yeniden zorlayabilir. Çünkü taviz baştan verildi. Şimdi önünde durmak çok daha güç gibi görünüyor.

- Askeri operasyon etkisi- Türkiye piyasalarının seyrinde ise yurtiçi ekonomik gelişmelerden daha çok yurtdışı gelişmeler rol oynuyor. Yatırımcı tabanının ağırlıklı biçimde yabancı olmasından ve piyasaların dışarıyla entegrasyonundan dolayı. Ancak Başbakan Erdoğan'ın ABD Başkanı Bush ile bugünkü görüşmesi ve Türkiye'nin Kuzey Irak'a yönelik takınacağı tutum piyasalarda daha baskın çıkabilir. Farklı senaryolar gündeme gelebilir. Bunun finansal piyasalara etkisi de çok farklı olabilir. Jeopolitik bu riskin gerçekleşmesine göre finansal kararlarda revizyona gidilebilir.
Türkiye'de faiz indirimleri, askeri operasyonun boyutu ve niteliğine göre durabilir de, devam edebilir de. İçeride ve dışarıda faiz indirimleri sürüyorsa sorun yok. Sürmüyor veya artıyorsa, bu zaten bir sorunun varlığı ve elden başka bir şey gelmediğinin de tescili demek.

- Sonuç- "Pırıl pırıl gökkuşağını görmek için, önce yağmuru yaşamak gerekir."
Fransız Atasözü