Aleviliğin televizyonla imtihanı

İstanbul'da Alevi vatandaşların yoğun olarak yaşadığı Gazi Mahallesi'nde uydu anteni satışlarında son yıllarda önemli bir canlılık var. Bu canlılığın nedeni sayıları her geçen gün artan ve şimdilik yalnızca Türksat uydusu üzerinden izlenebilen Alevi TV kanalları. "Daha önceleri kendimi ifade edeceğim, inancım hakkında yayın yapan bir TV kuruluşu yoktu. Okulda Aleviliği öğretmediler. Kültürümü şimdi ekran başında izlediğim dedeler sayesinde öğreniyorum" diyen 23 yaşındaki Sivaslı kuaför Adem Yiğit, bu kanalları izleyen milyonlarca televizyon izleyicisinden sadece biri. Türksat uydusu üzerinden ardı ardına yayına başlayan Cem TV, Düzgün TV, Su TV, Yol TV, Dem TV ve yakında yayın hayatına başlayacak Pir TV gibi kanallar, öncelikle Alevi inancına sahip olanlara yönelik yayın yapmayı hedefliyor. Alevi kanallarının hedef kitlesi Türkiye ve Avrupa'da yaşayan milyonlarca Alevi. Aralarında Türkler olduğu kadar Kürtler de var.

İKTİDARA GİDEN YOL TELEVİZYON
Alevilere yönelik yayın yapan beş TV kanalının her birinin Aleviliği algılayışı ve siyasi görüşleri farklı. Bu farklılık aralarında ciddi tartışmalara da neden oluyor. Günümüzde hem sol kesim, hem de muhafazakârlar, televizyon aracılığıyla kendi dünya görüşünü Aleviler arasında yayma gayreti içinde. "Eskiden Alevi dedeleri köy köy gezer halkın sorunlarını dinler, çözüm bulur, dini ihtiyaçlarını karşılardı" diyen araştırmacı Cemal Şener, bugünkü çatışmanın dede otoritesini savunanlarla karşı çıkan solcu Aleviler arasında olduğunu söylüyor. "Sessizlerin Umudu" sloganıyla yayın hayatına başlayan Su TV, Almanya'da başladığı macerasına Fransa'dan yayın yaparak devam ediyor. Kürtçe, Lazca, Zazaca gibi farklı etnik dillerde müzik klipleri yayınlıyor. Su TV Genel Yayın Yönetmeni İsmail Pehlivan, aydınlanmacı, demokrasiyi ve laikliği ön plana çıkaran, akla ve mantığa uygun Alevi inancına yönelik program yaptıklarını söylüyor.

FAİK BULUT: RANT KAVGASI VAR
Su TV içinde görüş ayrılıklarına düşen bir grup daha sonra Yol TV'yi kurdu. Çok ortaklı bir şirket olan Yol TV, Avrupa'da bulunan dokuz ayrı ülkedeki Alevi federasyonlarının destek verdiği bir kanal. Sol görüşü seslendiren, Türkiye'nin AB'ye üyeliğini destekleyen Yol TV'nin amacı Alevilere iktidarda bir yer açmak. Yol TV Genel Yayın Yönetmeni Necdet Saraç, Alevilerin iktidardan pay isteme noktasına geldiğini belirterek, "Yönetime müdahil olmak istiyoruz. Alevi televizyonlarının çıkışı da bunun sonucudur" diyor ve ekliyor: "Yüzümüz sola dönük." Yol TV'nin iktidara ortak olma söylemine tam da bu noktada araştırmacı-yazar Faik Bulut eleştiri getiriyor: "Bu televizyonları kuranlar, siyasi partilerle pazarlıklar yapma, tavizler koparma, siyasi ve ekonomik rant elde etme peşinde. Siyaset, sivil ve Alevilere yönelik taleplerin önüne çıkmış durumda." Gökkuşağı logosuyla Almanya'dan sınır ötesi yayın yapan Düzgün TV'nin sahibi de Su TV örneğinde olduğu gibi bir işadamı: Tunceli kökenli Hıdır Düzgün. Aleviliği İslam'ın bir parçası olarak gören kanalın esas hedefi insanı ön plana çıkaran, mozaik kimliğinin motifleriyle süslenmiş çok sesli bir yayın yapmak, yurtdışında yaşayan Alevilerin yaşadıkları topluma entegrasyonlarını sağlayıcı programlar hazırlamak. İngiltere'den yayın lisansı alan, Almanya'da da bürosu bulunan Dem TV'nin ise beş ortağı var. Bunlardan ikisi 1980 askeri darbesinden sonra İngiltere'ye giden ve orada ticarete atılan kişiler. Tüm kesimlere kapılarının açık olduğunu söyleyen kanal Alevilerin dışında yakında Yezidilere yönelik Kürtçe bir dini program yayınlayacak.

HEDEF SİYASİ REKLAM
Peki, sayıları her geçen gün artan bu kanalların uzun süre yaşama şansı var mı? Teknolojik maliyetlerin düşmesi çok büyük sermaye birikimi olmadan televizyon istasyonlarının kurulmasına izin veriyor. Düzgün TV, Su TV ve Yol TV'nin de kuruluş çalışmalarında bulunan Dem TV'nin Genel Yayın Koordinatörü Şükrü Yıldız'a göre, üç yıl önce bir televizyon kanalı kurmak için en az 1 milyon euro gerekirken, bu gün 200-300 bin Euro ile mütevazı bir TV kanalı hayata geçirilebiliyor. Ancak bir kanalın bağımsız olarak yayın hayatını sürdürebilmesi için reklam gelirlerine ihtiyacı var. Hubyar Sultan Alevi Kültür Derneği Başkanı Ali Kenanoğlu'na göre, bu kadar kanalı ayakta tutacak maddi destek bulunmuyor. Yeni kurulup reyting yarışına geç başlayan kanallar önümüzdeki genel seçimler ve daha sonra yapılacak yerel seçimlere kadar ayakta durma mücadelesi verecek. Hedefleri seçim döneminde siyasi reklam alarak ayakta durmak. Bu kanallar 22 Temmuz'da sandığa gidecek Alevi seçmenin oyunun rengini belirlemede etkili olacak.