'Jet lag' sendromu

Modern yaşamın sonucu olarak pek çok insan sık sık seyahat etmek zorunda kalıyor. Çoğunlukla havayoluyla gerçekleştirilen seyahatlerde, özellikle uzun mesafe uçuşlarında, kısa bir sürede birçok saat dilimi katedilir. 'Jet lag' sendromu; özellikle bu uzun mesafeli uçuşların yol açtığı, başlıcaları uyku bozukluğu, yorgunluk, isteksizlik, fiziksel ve zihinsel performansta azalma ve mide-bağırsak sistemi rahatsızlığı olan bir dizi problemi kapsar. Batıya doğru yapılan yolculuklarda, sabah çoğunlukla erken uyanılır, öğleden sonra saatlerinde ise uykululuk hali artar. Batıdan doğuya doğru gerçekleştirilen seyahatler sonundaysa geceleri uykuya dalma güçlüğü çekilir. Doğudan batıya doğru uçuşlarda, yeni şartlara uyum daha çabuk ve kolay gerçekleşir, batıdan doğuya doğru uçuşlarda ise uyum daha geç sağlanır. Her iki durumda da uyum için ortalama bir haftaya yakın bir sürenin geçmesi gerekir.

Uyum için bir hafta süre lazım
Seyahatin yönüne, varılan yerde kalma süresine ve uçuşun uzaklığına göre değişen tedbirlerle 'jet lag' sendromunun belirtilerinin en aza indirilmesi mümkün. Eğer yolculuk kısa sürecekse, hareket edilen ülkenin saatine uygun olarak yaşamak en etkili yöntemdir. Her bir saat dilimine uyumun, yaklaşık bir günde olduğu göz önüne alınırsa, Türkiye'den Amerika'ya yapılacak seyahatlerde Amerika saatine uyum için bir hafta geçmesi gerekir. Dolayısıyla bir haftadan kısa sürecek seyahatlerde en doğru yöntem; gidilen ülkede Türkiye saatine göre davranmak ve uyku saatlerini değiştirmemek olmalıdır. Eğer seyahat daha uzun sürecekse uyumun bir an önce sağlanabilmesi amacıyla, seyahat öncesinde çaba harcamaya başlanmalı. Bu uyum; batıya doğru yolculuklarda her gün bir saat erken yatmak ve erken kalkmak, doğuya doğru yolculuklarda ise her gün bir saat geç yatmak ve geç kalkmak şeklinde olmalı. 'Jet lag' etkisi nedeniyle bazı seyahatlere, birkaç gün önceden başlanmalı. Böylece; varılan ülkeye uyum sağlandıktan sonra, yarışma ve görüşmelere katılmak daha verimli olur.