|
 |
 |
 |
  |
|
Kalede Adnan Menderes
İlk film gösterimi, İsmet İnönü ile Atatürk'ün aralarının açılmasına vesile ilk girişimcilik hikâyesi, ilk moda defilesi gibi merak ettiklerinizi gidermek istiyorsanız Şafak Altun ve Cenk Sarıoğlu'nun Türk Popüler Tarihinde İlklerkitabına göz atmanız yeterli.
İlk Türk futbolcusu Fuat Hüsnü, Abdülhamit'in dikkatini nasıl çekti? 1912 yılında bir kış gecesi trafik kazasına kurban giden Arnavut vatandaşı hatırlar mısınız? Bülent Ecevit'e mal edilen ortanın solu kavramını ilk kim dile getirdi? Bu sorular yarışma programlarına hazırlık mahiyetinde hazırlanmadı. Şafak Altun ve Cenk Sarıoğlu'nun Türk Popüler Tarihinde İlkler (Alfa Yayınları) kitabından bazı başlıklar yalnızca. Kamyondan bozma otobüsleri üreten ve bu nedenle ilk Türk otomotivcisi olan Satılmış Şahin'i, ilk kadın fotoğrafçı Naciye Hanım'ı, ilk müstehcen romanı, siyasi açlık grevini ve de akıbeti bilinmeyen ilk çizgi filmi öğrenmek isterseniz bu eğlenceli kitaba göz atın,  bizim aktardıklarımız popüler kültüre susamış dimağlara küçük bir tat yalnızca.
Mengenli Şahin usta
Tarih kitapları Mengenli Satılmış Şahin'den bahsetmez. Şahin usta 1948'de kamyonet ve kamyonlara ahşap kasa ekleyerek otobüs haline getirmeye başladı. Yani Türkiye'nin ilk tescilli yerli otomobili Devrim'in üretilmesinden 11 yıl önce.
Menderes'in futbol aşkı
1912 yılında kurulan Karşıyaka Mumarese-i Bedeniye Kulübü'nün kayıtlarına bakılırsa, Adnan Menderes Birinci Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Karşıyaka kulübünün ilk onbirinde oynamıştı. Karşıyaka'nın santroforu, Celal Bayar'ın desteklediği Altay'da da kaleci olarak oynadı.
Hanım fotoğrafçımız
İsmail Hakkı Bey'in eşi Naciye Hanım'ın Sait Paşa Konağı'nın kapısına astığı Hanımlar Fotoğrafçısı  Naciye ibaresi Türkiye'nin ilk kadın fotoğrafçısını işaret ediyordu. 1921'e kadar evinde çalışan Naciye Hanım stüdyosunu sonra Beyazıt'a taşımış ve dönemi Kadınlar Dünyası dergisinde de yazdığı gibi kadınlara fotoğraf dersi vermeye başlamıştı. Naciye Hanım 1970 yılında ölümünden sonra ardında Kurtuluş Savaşı lehine düzenlenen mitinglerde çektiği fotoğraflar bile kalmamıştı.
Anadolu gazete okuyor
1957 yılında Akşam gazetesinin idari müdürü Haluk Yetiş'in Anadolu'ya gazeteleri kamyonlarla götürülmesini önermesi, basın tarihinde bir ilk olmuştu. Zira o güne kadar İstanbul gazetelerinin gecikmeli olarak okunması Anadolu'da tepkiyle karşılanıyordu. Yolaç'ın gazeteleri kamyona yüklemesi diğer gazetelere de örnek oluştururken, yollarda rakip gazete  kamyonlarının kaza yapmasına neden olmuştu. 1962 yılında Güneş gazetesinin Ankara'da matbaa kurması da kamyonların tarihe karışmasına yol açmıştı.
İnkılabı giydirdi
Art-Nouveau ekolünün uygulayıcılarından İtalyan mimar Raimondo Tomasso D'Aronco 1900 yılında Türkiye'nin ilk moda evini inşaa ettirmişti. Saray terzisi için yapılan ve işletmesi Mösyö Botter'e verilen binada ayrıca tarihimizin ilk defilesi de yapılmıştı. Cumhuriyet'ten sonra Türkiye'nin ilk kadın terzisi olan Cemal Bürün'ün işletmesi de Cumhuriyet tarihinin ilkleri arasına girdi. Dolmabahçe'de Atatürk'e yaptığı çalışmaları sunan Bürün'e Atatürk, bizim inkılabımızı siz giydirdiniz demişti.
İlk trafik kazamız
Resmi kayıtlara geçen ilk trafik kazasında, kazayı yapan  otomobilin karşısında ne başka bir otomobil ne de at arabası vardı. 26 Ocak 1912'de Zincirlikuyu'dan Beyoğlu'na giden İtalyan Sefareti'nin şöförü Frederico Rasi, Şişli Camii önünde İdris adlı bir Arnavut'a çarptı. Olay yerinden uzaklaşan Rasi'yi polisler Pangaltı'da yakalarken İdris kazada ölmüştü. İtalyan sefirinin araya girmesiyle İdris'in ailesine yüklü bir tazminat ödenerek olay kapatılmıştı.
Balıkçı'nın transferi
Talat Paşa'nın desteğiyle kurulan Altınordu Kulübü, 1914'te Fenerbahçeli Otomobil Nuri'yi transfer ederek bir ilke imza atmıştı. Anadoluhisarı'ndan alınan Balıkçı Tevfik ise para değil balık tutacağı bir dalyana sahip olmak istiyordu. Öldüğü gün Tevfik balık tutacağı dalyana kavuşamamıştı.
Hadika'dan  okuyucularına fidanlık tohum
Medyada ilk promosyon kullanımının tarihi 24 Nisan 1870. İlanda fidanın nasıl kullanılacağı da anlatılıyordu.
Feriha Tevfik'ten Tarkan'a
Türkiye'nin ilk pop starı Feriha Tevfik, ünlü yönetmen Muhsin Ertuğrul'la birlikte bir baloda.
Ortanın solunda Ecevit'ten önce Ali Fethi vardı
Merhum başbakan Bülent Ecevit'e atfedilen Ortanın Solu ifadesi Ecevit'in siyasete girmesinden çok önce dile getirilmişti. 1965 yılında Adalet Partisi başkanı Süleyman Demirel'in Ortanın Solu Moskova'nın Yolu diye eleştirdiği ve bir ideoloji haline gelen Ortanın Solu kavramı ilk kez 1930'da Serbest Fırka'nın kurucularından Ali Fethi Okyar tarafından dile getirildi.
Nuh Köklü
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
