 |  |
 |
|
Din 'ile' mi, din 'için' mi?
Geçen gün Osmanlı'nın Hint Okyanusu'nda Portekizlilerle savaşmasına değinirken şöyle demiştim: "Osmanlı din ile savaşıyordu ama din için savaşmıyordu."
Çok sayıda olumlu ve olumsuz tepki alan bu cümlenin kastı neydi? Basitçe şöyle:
Osmanlı ordusu savaşırken İslam'dan aldığı manevi güçle donanmıştı. Mesela askerler öldüklerinde cennete gideceklerine inanmıştı. Bu açıdan bakıldığında Osmanlı, savaşı 'din ile', yani dini arkasına alarak yapıyordu.
Ancak Osmanlı din için savaşmıyordu. Yani elde kılıç İslam'ı yaymak, egemenliği altına aldığı halkları Müslümanlaştırmak için savaşmıyordu.
Eğer öyle bir amacı olsaydı farklı davranırdı. Mesela zaten Müslüman olan Mısır'a uzanması gerekmezdi. Din için savaşsaydı, İstanbul fethedildikten sonra başka dinlerden olanların İslam'ı benimsemesi istenir... Müslüman olmayanlar ya başka diyarlara gönderilir ya da kılıçtan geçirilirdi.
Halbuki Osmanlı bunu yapmadı. Birçok etnik grup ve birçok dinin bir arada yaşayabildiği koca bir düzen kurmayı tercih etti. İnanç açısından homojenleşmeye gitmedi.
Aslında Osmanlının tavrı, bazı istisnalar haricinde genelleme yapmaya uygundur: İnsan toplulukları din için savaşmaz . Asıl gaye, başta ekonomi olmak üzere çıkar ve güç elde etmektir. Bu çıkar ve güç tarihteki döneme göre değişir:
Bazen köle sayısını artırmak... Bazen talan etmek... Bazen hammaddeleri ele geçirmek... Bazen vergi toplamak için savaşılır... Bazen de kendini emniyet altına almak için...
Din, milliyetçilik ya da ırkçılık gibi inanç ve değerler; savaşın ideolojisidir. Mücadeleye anlam verir. İnsanların bir dava için canlarını tehlikeye atmalarını sağlar.
Tarihe yukarıda özetlemeye çalıştığım açıdan bakıldığında Papa'nın söylediklerinin saçma olduğu ortaya çıkar.
Doğunun zenginlilerini ele geçirmek için yapılan Haçlı Seferlerini bir kenara bırakıyorum...
Yahudilerin, İspanya'dan kaçıp Osmanlıya sığınmasını da öyle
Güney ve Kuzey Amerika'da tarumar edilen, kırıma uğratılan yerli halkları da bir an için unutalım...
Ötekinin malını, mülkünü, karısını, kızını almak için Hıristiyan olan Katolikler, yine Hıristiyan olan Protestanları kesmedi mi?
Tencere dibin kara, seninki benden kara!
Eğer Papa, şiddet ile din arasında bir ilişki kuracaksa, önce Hıristiyan topluluklarına baksın... Ve düşünsün: "Bizimkisi İsa gibi tokat atana öteki yanağını dönen bir peygamberken, nasıl oldu da Hıristiyanlık tarihi kanla, vahşetle dolu olabiliyor?"
|
