|
Sermaye birikimi, kârlılık ve haziran ödemeler dengesinin söyledikleri
Bir ekonominin büyümesini sağlayabilmek için gereken yatırımı gerçekleştirmekte iç tasarrufların yetersiz kaldığı durumda dış tasarruflara başvurulur.
Dış tasarruflar ise; ödemeler dengesinde izlenir. Verilen cari açığın finansmanı yurt dışından sermaye girişiyle olur. Sermaye girişinin ise üç ana yolu vardır. Borç, hisse satın almak ve doğrudan yatırım.
Burada TCMB'nin net rezerv pozisyonu da tartışılabilir. Ancak, son zamanlarda TCMB'yi işin içine karıştırdık mı çıkmamız bir kaç gün sürüyor.
Büyümeyi istikrarlı ve kalıcı kılmak ise büyüme ile üretim kapasitesinde artış arasındaki ilişkiden geçer.
Borçlanıp ya da çeyiz sandığındaki zincirleri, bilezikleri, beşibiryerdeleri satıp tüketim malı ve ara malı ithalatı ilede büyüyebilirsiniz. Üretim kapasiteniz büyümenizden daha fazla artmıyorsa ileride sorun çıkacak demektir.
Kimse "Bu derenin suyu nereden geliyor?" demez, dere kuruyunca değirmenciyi döverler.
Üretim kapasitesini artırmakta yalnızca yabancı sermayeye güvenmek yanlış olur. Aslolan iç tasarruflardır.
Özel kesimde iç tasarrufların göstergesi hane halkı için tasarruf eğilimi, mal ve hizmet üreten girişimci erbabı için ise vergi sonrası karlılıktır. Kamu faiz dışı fazla başlığında toplanabilir.
Dönelim ödemeler dengesine. Ama asıl konuya geçmeden bir iki noktayı sorgulayalım.
Dünya Kupası'nın olduğu haziran ayı da dahil olmak üzere turizmcinin fiyat kırdığı, çarşaf çarşaf ilan verdiği, satılık işletmelerin yarım sayfa yer tuttuğu bir ortamda turizm gelirleri nasıl sadece yüzde 1 geriler?
Bu sefer, turistin müsrifi mi denk geldi?
TCMB'nin raporunda işaret ettiği TÜİK'in cevabı bildiğinden eminim.
İkinci konu bavul ticareti. O da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 43 artmış. Ankete dayanıyor. Hay maşallah.
Sermaye hesabında önemli gelişme yabancıya gayrimenkul satışında. Artış 1 milyar dolara yakın. Doğrudan sermaye girişi muhteşem. Nerede ise 9 milyar dolar. Tarlayı satıp, zinciri bilezikleri bozduruyoruz da, paralar gelinin makyajı ile küçük torunun arabası sevdasına mı gidiyor? Bari traktör alaydık. İstanbul'da taksi plakasına da razıyım.
Krediyi uzun vadeye yayacaksın
Bir de herhalde BDDK'yı ilgilendirir, mayıs-haziran aylarında döviz tevdiat hesapları faizlerini artıran bankalarımız içeriden topladıkları mevduatı aniden yurt dışı muhabirlerinde değerlendirmeye ve zarar etmeye karar vermişler.
2005 Haziran sonunda yurtdışı muhabirlerinden 700 milyon dolar kredi kullanırken, 2006 Haziranı'nda 2.3 milyar dolar para tutmuşlar. Yoğunlaşma Mayıs ayında. Fark yaklaşık 3.5 milyar dolar.
Yazıya konu olan çarpıcı gelişme krediler kaleminde. Tam 8.6 milyar dolar. Hükümet geri ödemiş. Bankalar 600 milyon dolar artırmış, reel sektör uçmuş.
Kullanılan uzun vadeli kredilerden artış 10 milyar dolara yakın. Uzun vade deyince rahatlamayın. Bizim uzun vademiz 365 günün üzeri. Vergi avantajı var.
Şirketsen bir yıldan kısa vadeli kredi kullandı mı, KKDF, BSMV ödersin. Ne yapıp edeceksin krediyi bir yıldan uzun vadeye yayacaksın.
Peki döviz kuru artınca ne olacak? Tabii ki zarar yazacaksın.
İstanbul Sanayi Odası'nın her yıl yaptığı 500 büyük şirketle ilgili çalışmaya göre 2005 yılında şirketlerimizin karlılığı epeyce azalmış.
Nedenleri konusunda çok farklı düşüncelerim var ama bu yazının konusu değil.
Şirketlerimiz kâr edemiyor. Büyümek için yurtdışından borçlanıyorlar. Borçlanmanın tamamını yeni yatırıma harcasalar bile eğer ihracatçı değillerse döviz kuru arttığında zararlarını nasıl karşılayacaklar? Azalan karları ile mi? Yeniden borçlanarak mı?
Ne oldu sermaye birikimine, ne oldu istikrarlı büyümeye?
İyi haber, haziran ayı Sanayi Üretim Endeksi'nden geliyor. Tekstil üretimi 2004 Nisan ayından bu yana en yüksek büyümeyi göstermiş. Yüzde 4.2. Ağustos 2004'ten sonra ilk pozitif büyüme.
Buyur da karar ver. Kur yukarı giderse, üretim artacak, ama şirketler zarar edecek. Aşağı giderse malı mülkü satıp Çin'e yaslanıyorsun.
Sermaye birikiyor mu? Birikiyorsa nerede birikiyor?
|
