SABAH - Metropollerin ruhunda Milet'in planı yatıyor

Şu an 18 Mayıs 2006 - Perşembe tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

	News in English

	Son Dakika

	Yazarlar

	Günün İçinden

	Ekonomi

	Gündem

	Siyaset

	Dünya

	Spor

	Hava Durumu

	Sarı Sayfalar

	Ana Sayfa

	Dosyalar

	Teknoloji

	» Emlak

	Otomobil

	Detaylı Arama

	Arşiv

	Etkinlikler

	Günaydın

	Televizyon

	Astroloji

	Magazin

	Sağlık

	Cuma

	Cumartesi

	Pazar Sabah

	İşte İnsan

	Sinema

	20. YILA ÖZEL

	Turizm Rehberi

	Çizerler

Google Arama

	Metropollerin ruhunda Milet'in planı yatıyor
	ABD'li şehirler daha şanslı
	Kentleşmeyi körükleyen nedenler
	Kentte hayatı cehenneme çeviren nedenler
	"Açtığım yolları daraltanı evinin çatısına asarım"

Metropollerin ruhunda Milet'in planı yatıyor

Şehirler hızla büyüdükçe şehir planlamacılarının da işleri gittikçe zorlaşıyor. M.Ö 479'da inşa edilen Milet'in tasarımı ise birçok planlamacı için hâlâ örnek alınan ana model durumunda.

Birleşmiş Milletler'in çevre raporuna göre 25 yıl içerisinde dünya üzerindeki mevcut şehirlere 2 milyar insan daha taşınacak. Ancak şu an bile 6 milyar olan dünya nüfusunun yaklaşık yarısı şehirlerde yaşıyor. Bu rakamın 2010 yılına kadar 4 milyara yaklaşması bekleniyor. Kısacası özellikle son 50 yıl içerisinde global olarak yayılan şehirleşme trendi önümüzdeki dönemde de etkisini sürdürecek. Bu sorun dünya üzerindeki mevcut şehirlere çok sayıda yenisinin ekleneceği anlamına da geliyor. Giderek büyüyen ve metropol haline gelen şehirlerde ise hayatın yaşanır kalabilmesi için planlamacılara büyük görevler düşüyor.

Planlı hayata geçiş
İnsanlığın topluluklar halinde yaşaması tarihin ilk dönemlerinde başladı. Ancak zamanla nüfusun artması ve kalabalığın belirli merkezlerde toplanması şehirlerin her metresinin tasarlanma zorunluluğunu da beraberinde getirdi. Bu "planlı" yaşam tarzının ilk örnekleri Mısır medeniyetleri ve Mezopotamya devletlerinde görüldü. Asur Kralı Sanherib (M.Ö. 705-681) imparatorluğunun başkenti Ninova'yı büyük uğraşlar sonucunda

döneminin "en planlı" ve modern şehri haline getirdi. Kral Sanherib kendinden sonra gelenlerin yaptığı eseri yok etmemesi için şehir merkezine bir de uyarı yazıtı koydurdu. Halen İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde bulunan yazıtın mesajı çok açıktı: "Şehrin her tarafına yollar açtırdım ve onları pırıl pırıl yaptırdım. Bu yolları her kim daraltırsa onu kendi evinin çatısına astırırım!". Tabii uyarı bu kadar net ve ceza da bu kadar kesin olunca Ninova şehrinin yolları da uzun yıllar hiç daralmadı.

İlk şehir merkezi doğdu
Avrupa bölgesinin ilk planlı şehri ise M.Ö. 479'da ünlü mimar Hippodamus tarafından inşa edilen Milet oldu. İlklerin kenti olarak bilinen şehirde ilk defa kent, devlet binalarının bulunduğu "şehir merkezi" etrafında oluşturuldu. Sokaklar ve caddelerin köşeleri ilk defa doksan derecelik açılarla tasarlandı ve tüm sokakların birbirlerini yine dik açıyla kesmesi sağlandı. İnsan trafiğinin en yüksek olduğu şehir

merkezlerinde cadde ve sokakların zemini çok daha sağlam taşlardan döşendi. Sokak ve caddelerin arasında kalan parsellerin aynı büyüklükte olması sağlandı. Böylece şehir içerisinde her karış toprak plan çerçevesinde kullanılır hale gelirken diğer yandan bu bölgelerde yaşayanlar arasında da eşitlik sağlanmış oldu.

Avrupa'ya yayıldı
Bu model o kadar tuttu ki dönemin önde gelen tüm büyük şehirlerinde kullanılmaya başlandı. Bugün bile hâlâ Torino gibi Avrupa'da birçok kent, Milet modelinin temel çizgilerini taşıyor. Antik şehirlerin planlanmasına neden olan gelişmelerin başında güvenlik geliyordu. Örneğin Romalılar şehirlerini kare tasarıma göre şekillendirdiler. Bu tasarımda, Milet'te olduğu gibi şehir merkezi yoktu ancak kenti hem dikey hem de yatay olarak iki eşit parçaya bölen iki geniş cadde bulunuyordu. Bu caddeler de ayrıca çok sayıda küçük sokakla kesiliyordu. Bu tasarımın sağladığı en büyük avantaj şehirleri savunulması çok kolay hale getirmesiydi.

MAHMUT SANCAK