| |
Kenti sevmek üzerine
Şanghay Bilim ve Teknoloji Enstitüsü geçenlerde bir "kampanya-yarışma" düzenledi... Konusu: "Şanghay'ı neden seviyorum?" Binlerce katılım oldu. Jüri "gelen yazıları" değerlendirdi. Sonuç: Şanghay'da yaşayan bir Türk'ün yazısı "özel ödüle" layık görüldü.
Bu Türk'ün adı Noyan Rona. Noyan Rona neler yazdı? Birkaç satırbaşı ile özetleyecek olursak: * Şanghay'ı güvenlik bakımından mükemmel bir kent olduğu için seviyorum. * Şanghay bu durumun kıymetini bilmeli... Ve konumunu korumalı. * Bir kent için huzur çok önemli... Kentte yaşayanlar bunun değerini kaybedince anlarlar. * Kentin güvenliğinde zaaf oluşursa, bunun giderilmesi ve Şanghay'ın eski haline gelmesi zaman alır. * Büyük harcamalar gerektirir. * Halkın güvenlikle ilgili duygusunun zedelenmesini tamir etmek kolay değildir.
Şanghay'ın "kayıtlı nüfusu" 17 milyon. Kente her gün yakın illerden gelip giden "3 milyon" kişi var. Onları da sayarsak, nüfus 20 milyon. Bir başka ayrıntı: Çin'de milli gelir 1.080 dolar. Şanghay'da ise 4.375. Onun için Şanghay bir "cazibe merkezi." Ve Şanghay, "Çin'in en huzurlu kenti."
"Birkaç günlüğüne" Şanghay'a gittik. Noyan Rona ile sağı solu, güvenlik birimlerini, mahalle komitelerini dolaştık. Şanghay gözlemlerimiz: * Konut sitelerinde özel güvenlik ekibi bulundurmak zorunlu. * Şirketlerde de. * Alışveriş merkezlerinde de. * Park, bahçe, otopark gibi yerlerin giriş ve çıkışlarında mutlaka güvenlikçi var... Bunlar resmi üniformalı. Devletin güvenlik elemanı.
Her semtte bir "semt komitesi" var. Muhtar, bu komitenin başı. Bizim Noyan Rona, kendi semtinde "komite üyesi." Komitenin görevi "semtin güvenliğinin korunması." Bazı ayrıntılar: * Komite, polisle işbirliği halinde. * Komite hırsızlıkla da ilgileniyor, karı koca kavgasıyla da, balkona çamaşır asılmasıyla da. * Hükümetin ve Şanghay yerel yönetiminin politikalarını, kararlarını halka duyurmak da yine komitenin görevleri arasında. * Komite, kendi bölgesindeki okullarda, fabrikalarda alt komiteler oluşturuyor.
Komitenin "binası" var. Noyan Rona'nın semtindeki komite "küçük bir okul" gibi. Resim kursu, gazete okuma odası, 20 bilgisayarlı salon, müzik bölümü.... Semt halkından isteyen geliyor, Komite'de vakit geçiriyor.
Otobüs şirketi ya da tren idaresi Şanghay'a getirdiği yolcuların "isim listesini" polise bildirmek zorunda. Demiryolu idaresinin "kendi polis örgütü" bile var.
Her apartmanın "polis karakolu ile doğrudan bağlantısı" mevcut. Bir "sorun" olduğunda, apartman sakini düğmeye basıyor. Polis, olaydan haberdar ediliyor.
Biz "bu konuları, örneğin Almanya'da kent halkının güvenliği için yapılanları" yazınca pek çok yerden arayanlar oluyor. Valiler, kaymakamlar, emniyet müdürleri. "Biz de şunu yapıyoruz" diyorlar. Ancak bir yerde, kişisel inisiyatifle yapılan "başarılı uygulama" geneldeki sorunu ortadan kaldırmıyor.
Şanghay izlenimlerimize yarın devam edeceğiz. Hem "güvenliğe dair." Hem de "diğer konularla."
|