Küpeliler ön koltuğa!

Türk Hava Yolları'nın (THY) 90'lardan önceki halini hatırlayan var mı? Ön koltukların kimler tarafından ve nasıl doldurulduğunu bilenler mutlaka hatırlayacaktır. Ön koltuklar, ticari anlamda verimlilik sağlamaktan ziyade makam sağlamlaştırmada kullanılırdı. Devlet erkanının buluşma noktası olurdu. THY'nin Cem Kozlu ile birlikte değişerek ticari anlamda değer ifade etmeye başladığı dönemlerde normal yolcularda uçaklarda müşteri muamelesi görmeye başladı. Daha sonra Erman Yerdelen ve Tezcan Yaramancı ile devam eden bu süreç milli havayoluna kalite getirdi, yeni kulvarlarda yarışmasını sağladı. Ancak halen daha THY'ye hükmeden devlet ayağının, üst düzey siyasilerin, yargı erkinin ön koltuklardan vazgeçmediği de bilinmeyen bir gerçek değil. Şöyle bir 2004'ün Ekim ayında kaleme aldığım bir yazıma gidelim ve bakalım ön koltukta neler olmuş. "Tarih 26 Ekim Salı. Anayasa Mahkemesi Başkanı ve eşi, THY uçağıyla İstanbul'dan Ankara'ya dönecekler. Ellerindeki biniş kartında koltuk numarası 2A/2B yazmakta. Anayasa Mahkemesi Başkanı, devlet protokolünde en üst sıralarda yer alması nedeniyle 2'nci sıradaki koltuğa oturtulmasına itiraz ediyor. Anayasa Mahkemesi Başkanı ve eşi başka bir uçuş noktasından geldikleri için, biniş kartlarını daha önce almışlar. Uçağa THY'nin VIP personeli tarafından getirildiklerinde başkan, 2A/2B'de oturamayacaklarını 1A/1B'de oturmaları gerektiğini söylüyor. Tartışma sırasında uçağa diğer yolcular binmiş durumda. İlk sırada Maliye Bakanı'nın eşi ile Özelleştirme İdaresi Başkanı, DYP Genel Başkan Yardımcısı ve bazı bürokratlar oturuyor. DYP Genel Başkan Yardımcısı ile yanındaki kişiden 2'nci sıraya geçmeleri rica ediliyor. Cevap doğal olarak 'hayır' oluyor. Derken THY'nin patronu durumunda olan Maliye Bakanı'nın eşi 1A'dan 1F'ye alınıyor. 1F'de oturan THY'nin iki numaralı patronu Özelleştirme İdaresi Başkanı 2B'ye naklediliyor. Ancak bütün bunlar olurken uçak yarım saat 'Anayasa' rötarı yapıyor." Bütün bunları neden hatırladım. Perşembe günü Coca-Cola Doğu Avrupa, Avrasya ve Orta Doğu Grup Başkanı Cem Kozlu, Sabancı Üniversitesi'nde yaptığı konuşmada yıllar öncesinde yaşadığı bir hadiseyi anlatmış. "Ulaştırma Bakanı değil, başka bir önemli bakan aradı. '1-A'ya oturtmadılar' dedi. Bakan'a uzun uzun anlattım; kontenjan yok artık. Rezervasyonlar elektronik yapılıyor. Adam ayırtmışsa, Amerika'dan da biletini ayırtabilir... Bakan bana cevap olarak, 'Evet ama önüme oturttukları çocuk bir şarkıcı. Kulakları da küpeliydi' dedi." Maalesef halen daha ön koltuk kavgası THY çalışanlarının başını ağrıtmaya devam ediyor. Çözümü de öyle kolay görünmüyor. Özel havayollarında da durum aynı. Şirketin yöneticileri basit bir organizasyonda dahi misafirlerini arkaya, kendilerini öne yerleştiriyorlar. İnsanımızın yerden ayağı kesilince her şeyi değişiyor. Devlet ya da özel sektörde olması fark etmiyor. Özetle medenileşmemiz gerekiyor.