Sabancı Grubu şokta

TMSF'nin ihale ettiği Ladik, Gaziantep ve Van çimento fabrikalarının Rekabet Kurulu iznine takılması sektörde 7 şiddetinde deprem etkisi yarattı.
Çimentodaki bu depremi önceden tahmin ettiğim için, neden izin verilmedi diye merak edenler öncelikle beni arıyorlar. Arayanlardan biri de Sabancı Çimento Grubu Başkanı Erhan Kamışlı.
Erhan Kamışlı çok üzgün ve şoku henüz atlatmış değil. Haklı olarak merak ediyor. Kamışlı bana sordu: "Aydın Bey bizim Karadeniz Bölgesi'nde binde 1 bile ortak olduğumuz bir çimento fabrikası yok. Ayrıca Şanlıurfa'da ikinci olan Heidelberg'in de o bölgede binde 1 bile ortak olduğu bir çimento fabrikası yok. Buna rağmen Rekabet Kurulu, Ladik'te ortak olduğumuz Akçansa'ya, Şanlıurfa'da da ikinci olan Heidelberg'e neden izin vermedi?" Kamışlı, kendilerinin ve Alman Heidelberg'in hukukçularının seferber olduğunu, fakat Rekabet Kurulu kararının hukuki nedenini çözemediklerini belirtti.
Sabancı Çimento Grubu Başkanı Erhan Kamışlı'ya merak ettiği soruların cevabını vermeye çalışayım. Doğrudur, Sabancı Grubu'nun Karadeniz Bölgesi'nde, Alman Heidelberg'in de Şanlıurfa civarında hiçbir yerde ortaklığı yok. Ancak, Kamışlı ve hukukçularının gözardı ettiği başka şeyler var.
Rekabet Kurulu'nun izin vermeyen kararına neden olan gerekçeler muhtemelen şunlar:
Rekabet Kurulu çimento ile ilgili pazar payını esas alan bölge, Türkiye'deki 7 coğrafi bölge değil. Bölge tespiti farklı şekilde belirleniyor. Şimdi asıl sorunun cevabına geliyorum. Muhtemelen Rekabet Kurulu, yapısal bağı ve koordinasyon bağ larını dikkate alarak Ladik Çimento'nun Sabancılar'a, Şanlıurfa Çimento'nun da Alman Heidelberg'e verilmesini uygun görmedi. Önce yapısal bağı anlatayım. Sabancı Grubu, Oyak Grubu ile ortak. Yani Sabancı Çimento Grubu'nun Oyak çimento grubu ile yapısal bağı var. Oyak'ın da Ladik Çimento'nun olduğu coğrafi pazar olan Ünye'de hakim durumda çimento fabrikası var. Ladik'i alırsa hakim durumu artar. Gelelim Alman Heidelberg'e. Heidelberg, Sabancı Çimento Grubu ile Çanakkale ve Büyükçekmece fabrikalarını işleten Akçansa'da ortaklar. Sabancı'nın Oyak ile ortak olması, Heidelberg ile Oyak arasında da yapısal bağ vardır. Oyak'a ait Mardin Çimento' nun Şanlıurfa Çimento pazarı ile aynı bölgede olması dolayısıyla Heidelbelg'e Şanlıurfa Çimento'nun verilmesi durumunda hakim durumu güçlendirir.

Şartlı izin olabilirdi
Rekabet Kurulu'nun bu kararına etki etmesi muhtemel bir diğer güçlü gerekçe ise 'koordinasyon bağı'dır. Çimento sektöründe Rekabet Kurulu tarafından açılan soruşturmalarda Sabancı Grubu'na ait çimento fabrikaları ile Oyak Grubu'na ait çimento fabrikaları ve Heidelberg'in ortakları arasında bulunan Akçansa'nın birlikte anlaşarak rekabeti ihlal ettikleri ve ceza aldıkları kararlar var. Rekabet Hukuku açısından bakıldığında bu üç grup arasında koordinasyon bağı Rekabet Kurulu kararı ile sabittir. Bu gruplardan herhangi birine ait bir fabrikanın bir bölgede olması, diğerlerinin satın alacağı fabrika ile koordinasyon bağı gereği hakim durumu güçlendirir. İşte bu nedenlerle Rekabet Kurulu izin vermemiştir.
Peki, yapısal ve koordinasyon bağı nedeniyle Sabancı Grubu, Oyak Grubu ve Alman Heidelberg aynı coğrafi bölgede başka fabrika alamayacak mı? Bana göre alabilir. Ancak, Rekabet Kurulu böyle bir durumda 'şartlı izin' müessesesini çalıştırabilir. Rekabet ihlalini önleyecek birtakım tedbirleri alması koşulu ile Rekabet Kurulu, bu üç gruba şartlı fabrika alma izni verebilir.