|
 |
 |
 |
 |
|
Önce namaz sonra brunch
Pazar sabahları namazda buluşan cemaat camiden çıkıp kahvaltıya gidiyor. Sosyologlara göre bunun nedeni sosyalleşme ihtiyacı.
Saat 05.40... Beyazıt Camisi haftanın diğer günlerinde olduğu gibi bomboş. Aradan on dakika geçiyor. Sabahın ilk ışıklarıyla birlikte bir iki araç arka arkaya geliyor. Geniş meydanda caminin yakınında, hemen bir park yeri buluyorlar. Saat 06.00 olduğunda ise ortalıkta çok sayıda araç, park yeri bulmak için birkaç tur atıyor ama nafile... Ardından otobüslerle gelen türbanlı kadınlar, caminin girişine yöneliyor.
İşte sıradan bir pazar günü, Beyazıt Camisi önü... Kadınlı erkekli pek çok grup sabahın ilk ışıklarında namaz kılmak için caminin yolunu tutuyor, vaazı dinledikten sonra kahvaltı yapmaya gidiyorlar. İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı, pazar gününe artan ilginin sosyolojik olduğunu söylüyor. Sosyolog Prof. Dr. Nilüfer Narlı ise "Bu, tam bir sosyalleşme. Ama 'din' katalizör rolü oynuyor. Avrupa'da da pazar günü kiliseye gidilir."
Şimdi moda pazar sabahı namazı
Kimi lüks otomobiliyle kimi de otobüsle camilere geliyor, sabah namazını kıldıktan sonra mükellef bir kahvaltı için kafelerin yolunu tutuyorlar. Bir pazar sabahı kadınlı-erkekli grupların bu yeni sosyal aktivitesine tanıklık ettik.
Pazar günü sabah saat 05.40, Beyazıt Camii... Kimse yok, ortalık sessiz... Ancak meydan birkaç dakika sonra hareketleniyor. Sabahın ışıklarıyla birlikte otomobiller arka arkaya geliyor. Geniş meydan, anda otomobillerle doluyor. Öyle bazıları park edecek yer bulamıyor. Ardından iki otobüs yanaşıyor. İçinden türbanlı kadınlar iniyor. Herkesin yöneldiği yer aynı; Beyazıt Cami. Camiye girerken iki kişinin konuşmasına tanıklık ediyoruz. Biri kez camideki sabah namazına katıldığını söylüyordu. Yanındaki ise, "Eğer imam aynı imamsa içerisi hınca hınç dolu oluyor, yer bulamayız" diyor. Cami içinde saflar sıklaşıyor. Ezan sesinden sonra sabah namazı kılınıyor. Namazın ardından imam vaaza başlıyor. İnsan sevgisi, Allah korkusu üzerine uzunca bir vaazdan sonra cemaat yavaş yavaş camiyi terk ediyor. Öyle ki araçlarına binen cemaat yine trafik sıkışıklığına neden oluyor. Ertesi sabah veya haftanın diğer günleri aynı camide, aynı saatte aynı kalabalığı görmek pek mümkün değil.
EĞİTİMLİ DİN GÖREVLİSİ
İstanbul Müftüsü Prof. Dr. Mustafa Çağrıcı pazar günkü manzaranın İstanbul'da Eyüp, Beyazıt ve Sultanahmet gibi büyük camilerde bir süreden beri yaşandığını söylüyor. Pazar gününe artan ilginin sosyolojik olduğunu vurgulayan Çağrıcı şöyle konuşuyor: "Kendim gidemedim, çok yakın dostlarım çocuklarını alarak manevi atmosfer yaşayalım diye gidiyorlar. Bunun bir boyutu sosyolojik. İnsanların maddi imkanları, ulaşım imkanları arttı. Eskiden özel araçlarla sabah namazları için merkezi camilere gitme imkanı pek yoktu. Artık böyle bir güçleri var. Sabah namazı uzun kılınır. Kuran-ı Kerim uzun uzun okunur, bu dinen usuldür. Genellikle herkesin hafta içi yoğun.  Pazar günü tatil olduğu için, sabahın erken saatlerini, sessizliği tercih ediyorlar." Bu camilere din görevlisi seçerken itina gösterdiğini de kaydeden Çağrıcı, "Kuran-ı Kerim'i iyi okuyanları seçiyoruz. Ben Eyüp Sultan, Beyazıt, Yeni Cami ve Sultanahmet Cami'lerine hem Kuran-ı Kerim'i iyi okuyan hem de yükseköğrenim görmüş kişileri atadım. Çünkü bunlar prestijli camiler. Bu kişiler o camilerde bir cazibe merkezi de oluşturdu" diye konuşuyor.
İBADET 'GİZLİ' DEĞİL
Pazar sabahı namazlarının kilise ayinlerine alternatif olmadığını da belirten Çağrıcı "Bu yaşananların pazar ayinleriyle alakası yok. Pazar gününün tatil olması nedeniyle zaman ve imkan fırsatı var. Konu bundan ibaret. Kilise ayinlerine alternatif filan değil. İslam dünyasının böyle bir kompleksi hiç olmadı zaten" diyor. Sosyolog Prof. Dr. Nilüfer Narlı ise son yıllarda bireysel düzeydeki dindarlıkta bir artış yaşandığını belirterek, konuyla ilgili olarak şu sosyolojik değerlendirmeyi yapıyor: "İnsanlar dindarlıklarını dışa vurmak istiyorlar. Eskiden 'İbadet ve kabahat gizlidir' denirdi. Ama şimdi ibadetlerini dışa vurmak ve diğer insanlarla da paylaşmak isteyen çok. Siyasal İslam'ın yükselişe geçtiği bir dönemde bireysel dindarlıkta bir artış oldu. Son 10 yıldır din konusu daha farklı bir önem kazandı. Dinle ilgili tartışmalar daha fazla yapılıyor. Din, hem toplumsal hem de kültürel düzeyde. Bu da onun bir parçası. Artık trend oldu." Pazar günü sabah namazlarında insanların bir araya gelmesini sosyalleşme olarak tanımlayan Narlı, "Cuma namazlarına erkekler gider. Ama burada kadın ve erkekler yan yana. Hafta içi yaşanan yoğun çalışma  temposu, tatil günü olan pazar gününe itiyor. Pazar günü tatil olduğundan ve kadınlar da bu ibadete katıldığından ibadetle sosyalleşiyorlar. Otobüslerle camilere gidiyor, birlikte namaz kılıyor ve kahvaltı ediyorlar. İşte bu tam bir sosyalleşme. Ama bunda din katalizör rolü oynuyor. Avrupa'da da pazar günü tatil ve kiliseye gidiliyor. Sonra yemek yeniliyor. Bu şekilde sosyalleşiyor" diyor.
'RESMİ' GÜN
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yunus Vehbi Yavuz ise pazar günü sabah namazlarına olan ilginin bundan 30-40 yıl önce de yaşandığını anımsatıyor. Prof. Yavuz'a göre pek çok kişi hafta içi yorgun olduğu için camiye gidemiyor, hafta sonu ise böyle bir fırsat doğuyor: "Cemaatla namaz kılmak da dinimizin bir tavsiyesi. Unutulan sabah namazlarını kıldırmaya teşvik etmek adına da güzel bir davranış. Namazlardan önce veya sonra birkaç ayet okunabilir ve sohbet yapılabilir. Sabah namazında adet yok ama camide kalabalık varsa öğüt vermenin faydası olduğu düşünülüyor. Madem devlet resmi tatil olarak pazar gününü kabul etmiş, o nedenle pazar günü geliyorlar." Kendisinin de bir iki kez Eyüp Cami'nde bu namazlara katıldığını anlatan Prof. Dr. Zekeriya Beyaz da "Eş, dost, arkadaş aynı saatte toplanıp ibadetlerini yerine getirip sonra ortak kahvaltı yapıyorlar. Tatlı bir hatıra oluyor. Bu tatil namazı. Tatil olduğu için buluşuluyor. Cami imamları sabah namazında da vaaz verebilir. İmamlar nerede kalabalık görürlerse orada konuşurlar. Ben bir iki defa gittim. Hoş oluyor" şeklinde konuşuyor.
İnci DÖNDAŞ - HABER MERKEZİ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
