|
 |
 |
 |
Kişiye özel diyetle sağlıklı yaşam
Genetik yapınız nasıl beslenmeniz gerektiğini de gösteriyor. Siz de 'Cellf testi' yaptırarak hazırlanacak özel bir diyetle sağlıklı ve uzun yaşayabilirsiniz.
Moda diyet akımları özellikle bahar aylarında hemen herkesi etkisi altına alsa da bugün gelinen noktada kişiye özel beslenme planının önemi ortaya çıktı. Nutrigenetik yani genetik yapı ve hastalıklar arasındaki ilişki ile beraber bireyin beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzını inceleyen bilim dalı olarak tanımlayabileceğimiz bu akım, 18-19 Mart tarihlerinde İstanbul'da düzenlenen Uluslararası Nutri-Genetik Sempozyumu'nda konunun uzmanları tarafından uzun uzun tartışıldı ve kişiye özel beslenmenin önemi üzerinde duruldu. İki gün boyunca Boğaziçi, Hacettepe, İstanbul, Tufts ve Harvard üniversitelerinin değerli hocaları ile çeşitli sağlık kuruluşlarının üyeleri, bireylerin genetik yapıları ile beslenmeleri ve sağlıkları arasındaki ilişkiyi ortaya koyan son gelişmeleri duyurdu. Benim de uygulayıcısı olacağım nutri-genetik beslenme tarzı ile ilgili bilgileri sizinle paylaşmak istedim.
GENLERDEKİ DEĞİŞİM
Toplantının en önemli detayı bence sempozyum arası öğle ve akşam yemekleri menüsü idi. Menü Hacettepe Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Sevinç Yücecan ve Prof. Dr. Gülden Köksal tarafından özenle, fonksiyonel besin içeriği ön plana çıkarılacak şekilde değerlendirildi. Prof. Dr. Sevinç Yücecan, insan sağlığının korunması için nutri-genetiğin  önemini şöyle anlatıyor: "Biliyoruz ki bazı genlerde bulunan varyasyonlar insanda direk hastalık bulgusu yaratmasa da ilerisi için risk oluşturur. Genlerdeki varyasyonlar nedeniyle bazı besinlerin daha çok tüketilmesi gerekmektedir. Örneğin sizin gen analiziniz yapıldı ve GSTT1 ve GSTP1 genlerinde varyasyon tespit edildi. Bu durumda lahanagilleri (brokoli, brüksel lahanası, lahana, karnabahar) tüketerek, ileride oluşacak meme kanseri riskini azaltabileceğiniz bilimsel çalışmalarda bildirilmiştir" diyor.
SİZ DE YAPTIRABİLİRSİNİZ
"Peki genlerimizin durumunu nasıl öğreneceğiz? Bu testler Türkiye'de yapılıyor mu?" diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Bu testi çalışmalarını Ankara'da, Hacettepe Üniversitesi Teknokenti'nde sürdüren ve 18 Nisan'dan itibaren hasta kabulüne başlayacak Genar Biyoteknoloji ve Moleküler Genetik Araştırma ve Uygulama Laboratuvarları yapacak. Doktor Tomris Cesuroğlu'na, kişinin gen yapısını ortaya koyan Cellf testinin ne olduğunu anlattı: "Cellf Kişisel Nutri-Genetik Analiz, genetik olarak taşıdığınız, beslenme ve sağlığınızla ilgili olabilecek varyasyonları (değişimleri) tespit eder. Bu varyasyonların bazıları sizi hastalıklara karşı koruyucu bir etki gösterirken, bazıları kimi hastalıklara olan yatkınlığınızı artırabilir. Cellf Kişisel Nutri-Genetik Analiz'in sağlığınızla ilgili olarak kapsadığı temel alanlar  kalp ve kemik sağlığınız, kansere karşı korunmanızı sağlayan özellikleriniz ve antioksidan mekanizmalarınız, insülin duyarlılığınız, inflamasyona karşı korunmanız ve B vitamini kullanım metabolizmanızdır. Bu alanlarla ilgili gen varyasyonlarınız analiz edilerek sonuçlar mevcut beslenme alışkanlıklarınız ve yaşam tarzınız ile birlikte değerlendirilip size özgü yaşam tarzı önerileri içeren bir rapor oluşturulur." Bu test, yanağın iç tarafına sürülen bir fırça ile alınan hücrelerin incelenmesiyle yapılıyor. Hücre örneğinin alınmasından önce doktorunuz ya da diyetisyeniniz ile birlikte beslenme ve yaşam tarzı alışkanlıklarınızla ilgili bir bilgi formunu doldurmanız da gerekiyor. Örneklerin teslim edilmesinden üç hafta sonra genetik analiz sonuçlarınız ve beslenme alışkanlıklarınız bir arada değerlendirilerek size özgü yaşam tarzı önerilerini içeren raporunuz hazırlanıyor. Testin sonuçlarına göre kalp ya da kemik sağlığınızda olası bir risk ortaya çıkarsa, bunu önleyici besinler tüketerek yaşamınızı sağlıklı bir şekilde sürdürebilirsiniz.
SEMPOZYUM SONUÇLARI
Sempozyumun sonuçları hakkında Prof. Dr. Gülden Köksal ile konuştum. Köksal, sağlıklı yaşam için gerekenleri şöyle sıraladı: 1. Besin çeşitliliğini artırın. Besin yoncasına uygun besin gruplarını tüketin. 2.  Günde en az 5, en fazla 8 porsiyon taze meyve ve sebze yiyin. 2- 3 bardak süt ya da süt ürününü beslenmenize ekleyin. 3. Kuru baklagillere beslenmenizde yer verin. 4. Yağlı besinlerden uzak durun. Az yağlı ve yağsız olanları yiyin. 5. İyotlu tuz kullanın. Ancak aşırı tuz tüketiminden kaçının. 6. Şeker ve şekerli besinlerden uzak durun. 7. Vücut ağırlığınızı önerilen düzeyde tutun. 8. Orta düzeyde fiziksel aktivite alışkanlığı edinin. 9. Güvenli, temiz besin tüketimine özen gösterin. 10. Sağlıklı hazırlama ve pişirme ilkelerine uyun. 11. Öğün atlamayın. Her öğünde dört temel besin grubundan yiyeceklere yer verin. Yeterli sıvı alın. 12. Sigara ve alkolden uzaklaşın. Kafein tüketimini sınırlandırın. 13. Dengesiz diyet yetersiz mineral alımı ile şekerli besin tüketiminin artması diş çürüklerine neden olur. Diş sağlığınız için beslenmenize dikkat edin. 14. Yetersiz beslenme, ileriki yaşlarda kemik kaybı ve kırığına neden olabilir. Beslenmenizi buna göre düzenleyin. 15. Hazır besinlerden uzak durun. 16. Sağlıklı beslenme alışkanlıklarını terk etmeyin.
Selahattin Dönmez
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
