|
 |
 |
 |
 |
|
Bu hazine sır oldu
Sait Halim Paşa Yalısı'ndaki paha biçilmez antikaların 18 yılda yok edildiği belirlendi.
SABAH 1995'te kül olup restore edilen Sait Halim Paşa Yalısı'nın 1986 yılında hazırlanan ilk envanterini ele geçirdi. 1986 ile 2002 yılında hazırlanan son envanter karşılaştırıldığında can yakıcı bir tablo ortaya çıktı.
BİR ODA DOLMAZ
24 odalı yalıdaki antikalardan 18 yıl içinde geriye yalnızca bir odayı dahi doldurmayacak eşya kaldı: Birkaç hat levha ve tablo, 4 kavukluk, 2 vazo, 59 sandalye, birkaç ahşap saksı, masa, büfe ve 19 ahşap korniş...
BAZILARI DEPODA
Bu eşyalar şimdi Yıldız Sarayı depolarında. Ancak yangın öncesi yalıdan çıkartıldığı iddia edilen onlarca eşyanın şimdi nerede olduğu bilinmiyor.
Disko da oldu kumarhane de
1960'lı yıllarda Turizm Bankası'na satılan yalı, bir süre kumarhane, ev ve gece kulübü olarak kullanıldı. 1994'te Çiller döneminde Başbakanlığa devredildi. 1995'te bir kısmı yandı, restorasyon 2002'de sona erdi. Aynı yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı'na devredildi.
Sait Halim Paşa Yalısı'nda 1986 yılında çıkarılan envanterde bulunan eşyaların yarısı 2002 tarihli son envantere göre kayıp.
Başına gelmedik kalmayan Sait Halim Paşa Yalısı'ndaki antika eşyaların yaklaşık yarısı kayıplara karıştı. 1986 ile 2002'de yapılan iki ayrı envanter çalışması karşılaştırılınca aralarında çok değerli tabloların da bulunduğu 32 parça eşya ile tamamı kristal 29 avizenin kayıp olduğu ortaya çıktı. Kaybolan antika eşyaların nerede olduğu bilinmezken, yangından geriye kalan antika eşyalar Yıldız Sarayı Müzesi depolarında çürümeye terk edilmiş durumda. Tarihi yalı varisleri tarafından 1960'lı yıllarda Turizm Bankası'na 720 bin liraya satıldı. Bir süre kumarhane ve gece kulübü olarak kullanıldı. Turizm Bankası'na ait iken 1986'da yapılan envanterde, yalıda 19'uncu yüzyıldan kalan halıdan büfeye, pahalı avizelerden yine paha biçilmez tablolara kadar her şey tek tek fotoğraflandı ve değer biçildi.
MİLYARLIK TARİHİ ESER
Sait Halim Paşa sorumluları olarak Galip Çağla ve Enis Efsen'in imzaları bulunan envanterde sarkıt şeklindeki cam avizelere 100 milyon lira, ceviz kütüphanelere 20 milyon lira, 16. Louis üslubu ahşap sehpaya 20 milyon lira, 15. Louis üslubu sandalyelere ise 30 milyon lira değer biçildi. 1994'te Tansu Çiller'in döneminde Başbakanlığa devredilen yalının çatısında restorasyon çalışmaları başladı. Eski ANAP Milletvekili Halit Dumankaya da Ocak 1995'te TBMM kürsüsünden yaptığı konuşmada yalının yağmalandığını ve ardından yakılacağını duyurdu. Dumankaya'nın bu sözlerinden tam 11 ay sonra yalının çatısında yangın çıktı. Yalı yanmadan önce içindeki değerli tabloların ve tarihi objelerin kaçırıldığı iddia edildi. Ancak kimse geriye ne kaldığını bilmiyordu.
SON ENVANTERDE ŞOK
Ta ki, yalı yangından kurtarılan eşyaların envanteriyle birlikte Ocak 2002'de Başbakanlıkça Kültür ve Turizm Bakanlığı'na devredilene kadar. Başbakanlık, yalının demirbaş eşyalarını tek tek fotoğraflayarak Bakanlığa devretti. Asıl şok da o zaman yaşandı. 1986 ile 2002 envanterleri karşılaştırıldığında yalının 24 odasını dolduran eşyalardan geriye ancak bir odayı döşeyecek kadar eşya kaldığı görüldü. Geriye 44 avizeden 15'i, yüze yakın sedef kakmalı sandalyeden sadece 59'u kalmıştı. Dönemin Kültür Bakanı Fikri Sağlar yalı yandıktan sonra kalan kültür varlıklarının tespiti yapılması gerektiğini belirterek, "Başbakan Çiller, bunu engellemişti" dedi. Eski İtfaiye Daire Başkanı Abdurrahman Kılıç ise, yalı 1992'de gece kulübü olarak kullanıldığında yangın alarmı kontrolü için bir ekip gönderdiğini ancak bu ekibin içeriye alınmadığını söyledi. Tansu Çiller'le görüşme talebimizi ise telefona çıkan Çiller'in danışmanı "Bizim gündemimizde AB süreci var. Sait Halim Paşa yok" diyerek reddetti.
İNCİ DÖNDAŞ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
