kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Atina 2004
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Mehmet Altan @ SABAH
 

Mösyö Prost

İki günlük şiddetli bir yağmur İstanbul'un çukur semtlerini sele boğdu, kanalizasyonları patlattı, yolları çökertti, gecekonduları yıktı, fabrikaları, atölyeleri çamurlu sulara teslim etti.
Alibeyköy, Gaziosmanpaşa, Kemerburgaz, Bahçeköy, Sarıyer, Ayazağa ve Beşiktaş'ta, özellikle de yoksul ailelerin oturduğu evleri bir kez daha sel bastı. Daha önceleri de aynısı olmuştu, biliyoruz ki daha sonra da aynısı yaşanacak.

***

Henri Prost 1874 yılında doğup, 1959 yılında ölen Fransız bir mimar ve kent tasarımcısı. 1936 yılında İstanbul Belediyesi tarafından Türkiye'ye davet edilmiş, kendisinden İstanbul için bir "imar planı" hazırlaması istenmiş. Prost, 1937 yılında İstanbul için yaptığı "Nazım Plan"ı tamamlamış. Yaptığı imar planı ve öngördüğü ilkeler 1938 yılında belediye tarafından "İstanbul ve Beyoğlu Cihetleri Nazım Planını İzah Eden Rapor" başlığı altında yayınlanmış. Plan 1950 yılına kadar uygulanmış.

***

Prost Planı, İstanbul için "geometrik dokulu bir yol ağı, ağaçlandırılmış geniş bulvarlar, bitişik düzenli yüksek apartmanlar" öngörmüş.
Gümüşsuyu Caddesi'nin, Atatürk Bulvarı'nın, Beyazıt, Aksaray ve Eminönü meydanlarının yeniden düzenlemesi, Talimhane apartmanları, Şişhane Yokuşu, Tepebaşı "korniş yolu", Harbiye, Osmanbey, Nişantaşı ve Maçka'daki düzenlemeler bu plana göre yapılmış.
O çehreyi Prost Planı tasarlamış. Taksim Kışlası'nın yerini İnönü Gezisi'nin alması da Prost'un bir fikriymiş.

***

Batı kentlerinin düzenini İstanbul'un tarihsel kimliğiyle bağdaştırmayı, eskiyi koruyarak yeniyi ona ilave etmeyi ve diğer hiçbir planda rastlanmayan bir estetik anlayışını öne çıkarmayı amaçlayan Prost Planı'nın yerine daha sonra aynı oranda hacimli ve tutarlı bir Nazım Planı konmamış. Prost Planı yürürlükte kalan en uzun ömürlü plan olmuş. 1950'den sonra ise birinin yaptığını, diğeri bozmuş. 1950 sonrasında hem Prost Planı'nın yürürlükten kalkması, hem de şehirleşmenin hızlanması bugünkü manzaraların temel nedeni.
Kent mimarları, Prost Planı'nın Haliç'i "sanayi bölgesi" olarak değerlendirmesini büyük bir yanılgı olarak kabul etmişler.
Ama bu yanılgı giderilerek, planın daha tutarlı bir hale getirilmesi çabasına da rastlanmamış.

***

1950'li yıllarda plansız programsız bir imar ve istimlak furyası başlamış.
1960'larda iyice hızlanan gecekondulaşma kentin dokusunu kendine göre şekillendirmiş.
1965'te çıkan Kat Mülkiyeti Kanunu, İstanbul'daki kentsel alanlardaki arsaların değerini büyük ölçüde artırmış.
Kentsel rantın ve maliyetin yükselmesi büyük sanayinin kentin çevresine yayılmasına sebep olmuş.
Şimdi su altında kalan Alibeyköy-Kağıthane hattı o zaman doğmuş.

***

İstanbul, Prost Planı'ndan rövanşı alır gibi... Kentin dinamiklerini tarihsel bir estetik anlayış içinde yönlendirecek bir "ortak akıl", yerini, kentin arazilerinin "yağmalanmasına" bırakmış.
Bugün dere yataklarında sanayi tesisleri, bugün dere yataklarında yoksul halk mahalleleri varsa, temelinde "arsa yağmasını" kışkırtan Belediye İmar Komisyonları'nın "rüşvet çarkları" yatıyor.
Hiç kimse geriye dönük olarak Belediye İmar Komisyonları'nı, bu komisyonların aldığı kararları ve bu kararları belirleyen "çıkar ilişkilerini" araştırmıyor.

***

Yağmur yağınca kentin boğulması, kentin arazilerinden çıkar sağlayan "yağmacılığın, talancılığın ve rüşvetin" hayatımıza egemen olmasından. Her zaman olduğu gibi, kendi kurnazlığımızı evrensel akıldan üstün görmemizin bedelini ödüyoruz.

***

Yaşadığımız sel felaketi ürkütücü. Ama bence daha ürkütücü olanı şu: Yukarıda okuduğunuz yazı bundan tam yedi yıl önce yayınlanmıştı.
Başka bir şey söylemeye gerek var mı?

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Yargıtay ile MİT ne görüşür ki?   / 16-08-2004
 Hukuka aykırıymış   / 14-08-2004
 Maliye Bakanlığı'na bir soru...   / 09-08-2004
 Türkler Fransız gazetesi mi okusun?   / 07-08-2004
 Gerçekten şaşırıyorum...   / 02-08-2004
 Sen daha çok küçüksün bebeğim   / 31-07-2004
 AK Parti, toplum ve devlet   / 26-07-2004
 "Hızlandırılmış katliam"   / 24-07-2004
 "Bunlar, devlet emrinde çalışan katillerdir"   / 19-07-2004
 Türk'e Türk'ün yaptığı   / 17-07-2004
REFİK DURBAŞ
Gençler için tarih ve coğrafya
İstanbul Üniversitesi...
NEBİL ÖZGENTÜRK
Bereketli topraklarda...
Yıllar, yıllar önce büyük...
MEHMET ALTAN
Mösyö Prost
İki günlük şiddetli bir yağmur İstanbul'un...
Başarısı Türkiye'ye bağlı...
Yeni dönem AB Komisyonu'nun ilk toplantısı sonrası Belçikalı siyaset...
Kuşatma uzlaşmayla sonuçlandı
IRAK'TA Şiiler'in kutsal kenti Necef'i iki haftadır kan gölüne...
İpoteği kaldıramadı
İpoteği kaldıramadı
Türk halterinin sporcu kaynağı Kırcaali'den gelip Ankara Pursaklar'a...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.