|
 |
 |
 |
Günde bir Aspirin beyin kanaması riskini azaltıyor
Beyin damarlarında baloncuk oluşumuna neden olarak ölümlere yol açan anevrizma konusunda dünyadaki en iyi uzmanlardan sayılan Prof. Dr. Murat Günel, "Ailenizde beyin kanaması sonucu ölüm varsa, boyuna yayılan baş ağrılarından korkun. Günde bir Aspirin ise beyin kanaması riskinizi azaltır" diyor
Prof. Dr. Murat Günel'in hayali; gün gelip, kişide anevrizma olduğunu basit bir kan testi ile belirleyebilmek. Bunun için Yale'deki laboratuvarlarında oldukça ciddi ve sabır isteyen araştırmalarını sürdürüyor. Anevrizma çok ölümcül bir hastalık olduğu için Amerikan Hükümeti Prof. Dr. Günel'e 2 milyon dolarlık araştırma bütçesi vermiş. Çünkü sağlıklı insanları hayatlarının baharında etkileyen anevrizmalar sonucunda, ameliyat ve tedavi ne kadar başarılı olursa olsun, bu insanlar bir daha asla kendileri olamıyorlar.
Beyin kanamaları neden oluyor?
Yüksek kan basıncı ve damar bozuklukları aslında ilk nedenleridir. Beyni etkileyen toplam beş tip damar hastalığı var. Bunlar genel olarak iki tip başlık altında toplanıyorlar; anevrizmalar ve vasküler malformasyonlar. Anevrizmaya yüksek basınçlı dolaşımdaki damarlarda oluşan balon tipinde bozukluklar neden oluyor. Vasküler malformasyonlar ise, beyinde oluşan diğer tip anormal damarlar. En önemlilerinin isimleri; AVM ve anjiom. Her iki tip de çoğu zaman ölümcül olan beyin kanamalarına yol açıyor
Beyin kanamalarının bir mevsimi var mı?
Özelikle anevrizmaya bağlı kanamalar atmosferik basıncın değiştiği aylarda, yani ilkbahar ve sonbaharda daha sıklıkla görülür. Özellikle kafa içi basıncın arttığı dönemlerde, tipik olarak ağırlık kaldırırken, şarkı söylerken, koşarken ortaya çıkar.
BAŞ AĞRILARINI ÖNEMSEYİN
Anevrizmanın belirtileri neler?
Maalesef anevrizmaların çoğu ön belirti vermeden kanamaya yol açar. Tek belirtisi; yüzde 20-30 hastada kanamadan bir iki hafta önce baş ağrısına yol açabiliyor. Bu baş ağrısı, genelde hastanın daha önce çektiği baş ağrılarından farklı ve boyuna da yayılıyor. Bu ağrı genelde sinüzit ağrıları, boyunca kas çekilmesi gibi ağrılarla karıştırılabiliyor. Fakat birçok hastada, bu uyarıcı baş ağrısı ortaya çıkmadan ani kanama oluyor. Kanamanın belirtileri genelde çok ciddi; çoğu zaman şuurun kapanmasına yol açıyor. İşte bu kanamanın şiddetine bağlı olarak, hastaların bir bölümü komada yani çok ağır olarak hastaneye geliyor. Bu hastalarda cerrahi tedavinin yanında, kan basıncından tutun da kafa içi basıncına, kalbe ve akciğere kadar birçok diğer organ fonksiyonlarının da ilaç tedavisi ile düzeltilmesi gerekiyor. İşte bu yüzden ameliyat öncesi yoğun bakım büyük önem taşıyor.
Anevrizma varlığı nasıl anlaşılır?
Kanamadan önce eğer kompüterize tomografi, MR gibi filmler diğer nedenlerle, örneğin baş ağrısı için çekilirse, bazen tanı konabiliyor. Olağanın dışında özellikle üç - dört günden fazla süren şiddetli baş ağrılarını bu filmlerle incelemek gerekli. Bu vakalarda MR Anjiogram gibi özel filmlerin çekilmesi gerekli. Eğer hasta bu kadar şanslı değilse, kanama sonrasında tanı konabiliyor.
Anevrizma erken teşhis edilebilirse nasıl bir avantaj sağlanıyor? Anevrizmanın tek tedavi yöntemi ameliyattır. Erken teşhis edilirse daha hazırlıklı olarak ameliyata girilebilir.
Büyük şehirlerin stresli hayatı anevrizma riskini artırıyor mu?
Bu konu yıllardır aktif olarak araştırılıyor. Buna rağmen, anevrizmaların niye oluştuğunu henüz net olarak bilmiyoruz. Çevresel ve genetik faktörlerin büyük etkisi olduğu kesin. Örneğin; anevrizmaya bağlı kanamalar kadınlarda çok daha fazla görülüyor. Bunun dışında sigara kullanımı çok etkili.
Anevrizmanın yüzde 10'u genetik Özellikle hangi yaş gurubu risk altında?
Anevrizma genelde 40-50 yaşlarında görülüyor. Daha erken yaşta görülen anevrizmalar, daha çok damar hastalığına bağlı olanlar. Anevrizma vakalarının yüzde 5-10'u genetik. Yani; kalıtımsal nedenlerle, çocukluk yaşlarında ortaya çıkıyor ve çok daha ölümcül oluyor.
Risk faktörlerinden nasıl korunmalı?
Sigarayı bırakarak işe başlanabilir. Genetik olarak bizde yüksek tansiyon yaygın gibi gözüküyor. Bunun erken teşhis ve tedavi edilmesi çok önemli. Bunların dışında damar sağlığına dikkat etmek gerekli. Diyet, egzersiz ve kandaki lipidin, yani yağ değerlerinin kontrol edilmesi çok önemli. Kalp için de önemli olan; Aspirin. Eğer ülser gibi bir sorun yoksa, 40 yaşından sonra günde bir tane Aspirin alınmalı.
SİGARAYI BIRAKMAK ŞART!
Her anevrizma beyin kanaması yapar mı?
Hayır, özellikle büyüklüğüne ve yerine bağlı olarak yapar. Örneğin; 10 milimetre büyüklüğündeki bir anevrizmanın kanama riski yılda yüzde birdir. Fakat her sene birbirine eklendiği için, 20 sene beklenirse kanama riski yüzde 20'ye çıkar. Kanama riski o kadar yüksek olmasa bile, kanadığı zaman maalesef hastaların yarısının ölümüne yol açtığı için beyin kanamasına yol açmayan anevrizmalar bile iyi merkezlerde tedavi edilmeli.
Anevrizma nasıl tedavi ediliyor?
Ameliyatla, herhangi bir ilaç tedavisi yok. Ameliyat için de mikro cerrahi yöntemin uygulanması ya da damar içi tedavi yapılması gerekli.
Anevrizmanın geni bulunursa, bu tedavi sürecine nasıl yansıyacak?
Yale'deki laboratuvarımızda bu konuda araştırma yapıyoruz. Anevrizma çok ölümcül bir hastalık olduğu için Amerikan hükümeti 2 milyon dolarlık araştırma bütçesi verdi. Sağlıklı insanları hayatlarının baharında etkileyen anevrizmalar sonucunda, ameliyat ve tedavi ne kadar başarılı olursa olsun, bu insanlar bir daha asla kendileri olamıyorlar. Moleküler genetik bir yaklaşımla bu hastalığa yeni tedaviler arıyoruz. Araştırmalar sonucunda bir kan tahlili ile bir insanda anevrizma olduğunu anlayabilmeyi istiyoruz. Esas amacımız bu. Fakat sanıyorum yıllar sonra gerçekleşecek. Anevrizmanın oluşumunda hem genetik, hem çevresel birçok faktör rol oynuyor. Yani oluşum mekanizması biraz karışık.
Anevrizma ya da kanamadan kurtulmanın yolları neler? İlk müdahale nasıl yapılmalı?
Anevrizmanın tedavisine karar verirken kanama olup olmadığı çok önem taşır. Kanamaya henüz yol açmadıysa, tedavi acil olmadığı için bulgular daha rahat değerlendirilip, hasta ameliyatla tedavi edilebilir. Ancak kanama ortaya çıkmışsa, ilk 24 ve 48 saat içinde tedavi edilmesi gereklidir.
Alternatif tıbba inanıyor musunuz?
Alternatif tıptaki bazı tedavilerin insan psikolojisi üzerinde etkili olduğunu düşünüyorum. Kısacası, bu tedavileri elimizin tersiyle itip dışlayacak kadar akıllı olduğumuzu düşünmüyorum. Bu demek değil ki, eğer kanıtlanmış bir tedavi varsa, ben o tedaviyi bırakıp, alternatif tedaviler arıyorum. Hiçbir tedavi imkanı yoksa, yan etkileri de yoksa alternatif tedaviler uygulanabilir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
