|
 |
 |
 |
 |
|
Baş ağrısından korunmak elinizde
Hayatınızı kâbusa çeviren baş ağrıları yaşıyorsanız, ileri tetkiklere başvurmadan önce, hekiminizle detaylı olarak görüşün. Çok basit ve hemen önleyebileceğiniz sebepler yüzünden işkence çekiyor olabilirsiniz
Seyrek olarak ortaya çıkan baş ağrıları hastalık olarak kabul edilmemelidir. Baş ağrıları; beyin, göz, kulak gibi başta bulunan çeşitli organların hastalıklarının bir belirtisi olarak ortaya çıkabileceği gibi; migren, küme baş ağrısı gibi başlı başına bir hastalık da olabilir. Başı ağrıyan hastaların çoğu ağrının şiddeti karşısında kanser korkusuna kapılmaktadır. Yine baş ağrılı hastalarda çok sık görülen bir durum; hastanın çeşitli ileri tetkik araçlarına başvurma ihtiyacı duymasıdır. Halbuki baş ağrısında en başta gelen tanı yöntemi, hastayla karşılıklı yapılan konuşmalar ve muayenedir. Diğer tetkik araçları sadece yardımcı olmaktadır. Bu yanılgı hastalarda hem zaman hem de maddi kayba yol açar. Her yıl baş ağrısı yüzünden 40 trilyon Türk lirası ve 65 milyon iş günü kaybı olduğu tahmin edilmektedir. Bu durum baş ağrılarının hastalık kadar, toplumsal bir olgu olarak ele alınması gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Gerilim tipi baş ağrısı nedir? İlaçsız tedavi edilir mi?
Gerilim tipi baş ağrısı, çevresel faktörlerin değişmesi, aşırı sorumluluk yüklenme, düş kırıklıkları, ailesel ve ekonomik sorunlar gibi insan yaşamındaki önemli değişiklikler sonucu; yüz, baş ve boyun kaslarının sürekli gerilmesi ile ortaya çıkan şiddetli baş ağrılarıdır. Çoğu kez hasta kendi kendine migren tanısı koyar. Ama hem mekanizma hem de tedavi yönünden, gerilim tipi baş ağrısı migrenden çok farklı biçimde ele alınmalıdır. Gerilim tipi baş ağrısının en önemli özelliği; genellikle boyun bölgesinden başlayarak tepeye doğru yükselmesi ve baş ağrısından çok 'sıkıştırıcı' bir şekilde seyretmesidir. Hastalar çoğu kez bu durumu 'başın cendereye alınmış gibi sıkıştırılması' şeklinde açıklar. Bunun yanı sıra; birçok hastada başta yanma hissi, dokunma ile hassasiyet gibi bulgular ortaya çıkar. Migrenli hastalar kuytu, sessiz bir yer ararken, gerilim tipi baş ağrılarından yakınan hastalar gezmek, dolaşmak ister. Gerilim baş ağrısı migrenin aksine tek bir bölgeyi tutmaz. Daha yaygın bir seyir gösterir. Gün ilerledikçe şiddetlenir, saatler boyunca sürer gider. Migrende ağrı öncesinde görülen görme bozukluğu ve diğer belirtiler, gerilim tipi baş ağrısında yoktur. Gerilim tipi baş ağrıları kuvvetli analjeziklere değil, kas gevşetici ilaçlara cevap verir. Son yıllarda, gerilim tipi baş ağrıları da 'bioffeedback' ve 'gevşeme eğitimi' adını verdiğimiz yöntemlerle, hastanın ilaca gerek kalmadan gevşemesinin sağlanabileceğini göstermiştir.
Nevralji nedir? Tanısı ve tedavisi için neler yapılabilir?
Nevraljiler çok şiddetli, bıçak saplanması, elektrik çarpması gibi gelen, genellikle 15 dakikadan daha az süren ağrılardır. Daha çok yüz bölgesinde görülür ve 'tregeminal nevralji' adını alırlar. Nevraljinin en büyük özelliği hastayı yerinden zıplatacak kadar şiddetli olmasıdır. Tanısı oldukça kolaydır. Yüzde görülebileceği gibi, kaburgalarda ya da vücudun herhangi bir bölgesinde, zonadan sonra ortaya çıkabilir. Nedeni tam olarak belli değildir. Ortaya çıkmasına sebep olan etken; hafif bir dokunma, sıcak, soğuk yemek yeme gibi durumlar olabilir. Diş çürükleri veya diş tedavileri sırasında meydana gelen zedelenmeler, nevraljiyi andıran ağrılara yol açabilir. Bu nedenle, nevralji tanısı konmadan ve tedavisine geçilmeden önce, hastalarda mutlaka dişlerin kontrolü gerekir. Nevraljinin tedavisi oldukça zordur. Başlangıçta hastalar ilaçlardan yarar görür. Ancak bir süre sonra yarar görmez hale gelir. İlacın da yetersiz kaldığı durumlarda, yüze giden sinirler beyinden çıktığı noktada uyuşturulabilir ya da yakılabilir. Nevraljinin diğer bir tedavisi cerrahidir.
Psikolojik baş ağrıları neden kaynaklanır?
Psikolojik yönden sorunu olan birçok hasta, bu bozukluğu 'baş ağrısı' olarak ifade edebilir. Baş ağrısı gibi uzun süreli ağrılara bağlı olarak ortaya çıkması olası psikolojik bozukluklar ile çeşitli psikiyatrik hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan baş ağrılarının birbirinden ayrı tutulması gerekir. Hastalarda, sürekli bir bölgede ağrı şikayeti vardır. Gündüz devam eden bu ağrı, gece uykuda görülmez. Hasta hangi hekime başvurursa başvursun, hangi ilacı alırsa alsın, kısa bir süre rahat eder. Sonra ağrı tekrar başlar. Bu hastalarda ilaç alışkanlıkları ve ilaç bağımlılıklarına çok sık rastlanır. Bazı kültürlü hastalar tıp kitaplarındaki baş ağrısı belirtilerini ezberleyerek hekimi yanıltmaya çalışır. Ancak hastanın bu konudaki bilgisi sayfalarla sınırlıdır. Bu tip hastalarda genellikle ağrı kesiciler yarar sağlamaz. Hastanın psikiyatrik tanısının konması ve o yönde tedavisi gereklidir.
Tansiyon yükselmesine bağlı baş ağrısı nasıl anlaşılır?
Kan, damarlarda belli bir basınçla seyreder. Bu basınç kişiden kişiye farklılık gösterir. Damar içindeki kan basıncının belirli bir seviyenin üzerine çıkması 'tansiyon yükselmesi' şeklinde değerlendirilir. Tansiyon yükselmesi beyin içindeki basıncın da yükselmesine sebep olur. Vücudun diğer bölgelerinin aksine, kafatası oldukça sınırlı bir bölgedir ve kafa içindeki kan basıncının artması baş ağrısı şeklinde ortaya çıkar. Zaman zaman şiddetlenen, zonklama tarzında şiddetli baş ağrıları görülür. Özellikle hipertansiyon (yüksek tansiyon) tanısı daha önce konmuş ve bu konuda tedavi gören hastaların ani olarak başlayan şiddetli baş ağrıları karşısında uyanık olmaları ve derhal hekime başvurmaları gerekir. Hiçbir nedene bağlı olmaksızın ortaya çıkan şiddetli baş ağrıları, hastayı uyarıcı özellik taşır. Tansiyona bağlı baş ağrılarında, zaman geçirmeden tansiyonun düşürülmesi için gerekli önlemlerin alınması şarttır. Aksi taktirde, damar içi kan basıncının damar cidarının dayanabileceği seviyenin üzerine çıkması ile ani bir beyin kanaması ortaya çıkabilir.
Beyin kanaması nasıl belirti veriyor?
Beyin kanaması hipertansiyon krizine bağlı olabildiği gibi, başa gelen bir darbeden ya da trafik kazalarından sonra ortaya çıkabilir. Beyin kanamasında, bulantı ve kusma da görülür. Sonra; hastada baş dönmesi, şuur bulanıklığı ve şuur kaybı gelişir. Trafik kazaları sonrası ortaya çıkan önemli bir durum da, tıpta 'konuş ve öl' adı verilen durumdur. Beyin kanamasının yavaş geliştiği durumlarda görülür.
Beyin tümörleri nasıl bir baş ağrısına neden olur?
Baş ağrısı çeken hastalar, beyin tümöründen kuşku duyarlar. Baş ağrılı hasta sayısının ne denli yüksek olduğu göz önüne alındığında, bu durum toplumsal bir olgu haline gelmektedir. Beyin tümörüne bağlı ağrılar diğerlerine göre seyrek olarak gelişir. Beyin tümörlerinde baş ağrısı genellikle tek başına seyretmez. Tümörün bulunduğu bölgedeki sinirlere göre, başka bulgular da ortaya çıkar. Vücudun belirli bir bölgesinde karıncalanma, uyuşukluk ya da baş dönmesi gibi bulgular ortaya çıkabilir. Kitle büyüdükçe, bulantı ve kusma tabloya eklenir. Beyin tümörlerinde baş ağrısının en önemli özelliklerinden biri; ağrının gittikçe şiddetlenmesidir.
Yaşam tarzı baş ağrısına yol açar mı?
Olabilir... Aşırı miktarda alkol alanlarda, bilindiği gibi, özellikle ertesi günün sabahı şiddetli baş ağrıları ortaya çıkar. Bunun nedeni; alkolün beyin damarları üzerindeki genişletici etkisidir. Özellikle; bira, şarap gibi mayalı içkiler daha fazla baş ağrısına yol açar.
* Efor baş ağrısı: Uzun süre çalışanlarda, egzersiz yapan atletlerde, sık sık yarışmalara katılan sporcularda görülen bir baş ağrısı tipidir. Ense ve şakaklarda çok şiddetli, zonklayıcı tarzda baş ağrısı ortaya çıkar.
* Dağ hastalığı: Deniz seviyesinde yaşamaya alışık olan kişiler birden bire yükseğe çıktıklarında baş gösteren bir baş ağrısı tipidir. Beyin kan akımındaki ani değişikliklere bağlıdır. Daha çok alın bölgesinde, zonklayıcı karakterdedir.
*Çeşitli yiyeceklere bağlı baş ağrısı: Bazı süt ürünleri, terbiyelenmiş et çeşitleri, sosis, kahve, migren tipi baş ağrılarının etkenleri arasında sayılır. Hasta, bu etkenlerin kendisinde baş ağrısına neden olduğunu fark ettiği an, önlem olarak bu maddelerin tüketimini kesmelidir. Uzun süre soğuk içki içenlerde veya fazla dondurma yiyenlerde, şakaklarda, elmacık kemiklerine yayılan baş ağrıları ortaya çıkar.
Diğer baş ağrısı sebepleri neler olabilir?
Birçok hastalığa bağlı olarak baş ağrısı ortaya çıkabilir. Göz bozuklukları sonucu veya kulak burun boğaz sistemi rahatsızlıklarında, özellikle sinüzite bağlı olarak baş ağrısı ortaya çıkabilir. Sinüzite bağlı olan tipi genellikle migren ile karışabilmektedir. Bu nedenle, birçok hasta sinüzit ya da migren tedavisine yanlış olarak alınır. Sinüzite bağlı baş ağrılarının özelliği; sabah yataktan kalkınca başlaması, öğlene doğru azalmasıdır. Burun deliklerinin tıkanmasına neden olan her etken, sinüzite bağlı baş ağrısının artmasına neden olur. Tütün, alkol, başın öne eğilmesi gibi durumlarda ağrı artış gösterir. Sümkürme, öksürme ısı değişiklikleri ile artar, burun temizlendiğinde azalır. Şakaklara vurulduğunda ağrı şiddetlenir. Kulak burun boğaz uzmanları tarafından değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Bunların yanı sıra; çeşitli böbrek ve solunum sistemi hastalıklarında, mide bağırsak sisteminden kaynaklanan hastalıklarda baş ağrısı ortaya çıkabilir. Baş ağrısından şikâyet eden birçok kadın hastanın safra kesesinde taş saptanmıştır.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
