Borsa kimsenin malı değil

Bu tespit yeni açıklanan İMKB'nin yatırımcı profilinden çıkarıldı ve şimdiye kadar genelde piyasayı sayılı büyük yerli oyuncuların oynattığı iddiasına karşı yapıldı. Hisse senedi stokunun dağılımı borsanın tek bir kesim tarafından yönlendirilemeyeceğini ortaya koyuyor.
Takasbank'ın verilerinden Aracı Kurumlar Birliği'nin yaptığı derlemelere göre, 2003 sonu itibariyle halka açık hisse senetlerinin toplam tutarı 17 milyar 340 milyon dolar. Bu tutarın yüzde 51.4'ü yabancı yatırımcılara ait. Yabancıların da kendi içinde ayrımları var. Yabancı fonların toplam hisse senedi stoku içindeki payı yüzde 22.7, yabancı tüzel kişilerin yüzde 27.9, yabancı gerçek kişilerin payı yüzde 0.5'i geçmiyor. Yani İMKB'nin yarısını elinde bulunduran yabancı yatırımcıların tamamına yakını kurumsal yatırımcılar. Stoktaki paylarının yüksekliğine karşılık bu yatırımcıların işlem hacmindeki payları yüzde 20'yi dahi bulmuyor. Yani günlük al-sat ve işlemlerde yabancılar daha az varlar ve fiyat oluşumunda daha az etkililer.
*Üçte biri 100 bin kişide- Yabancıların işlem hacminde boş bıraktıkları alanı yerli gerçek kişi yatırımcılar arasından büyük oyuncular dolduruyor. Onların da etkinliği burada zaten. Stok rakamları yerli kişisel yatırımcıların İMKB yatırımcı grupları arasında yüzde 38'le en büyük paya sahip olduğunu gösteriyor. Gerçek kişi yatırımcıların dağılımına bakınca 1 milyon 32 bin hesap sayısı 904 bin kişiye iniyor. Yani bir kişinin birden çok hesabı açması nedeniyle gerçek yatırımcı sayısı hesap sayısından 120 bin eksik. 904 bin kişisel yatırımcının portföy değeri 6.7 milyar dolar. İlk 10 kişinin portföy toplamı 389 milyon dolar, 100 kişinin 948 milyon dolar, bin kişinin 1 milyar 976 milyon dolar, 10 bin kişinin 3 milyar 597 milyon dolar, 100 bin kişinin 5 milyar 707 milyon dolarlık portföyü var. Ancak kişisel yatırımcı sayısı 100 bine çıktığında bunların portföy toplamı borsadaki 17.3 milyar dolarlık büyüklük içinde yüzde 33 ile anlamlı bir yere geliyor. 100 bin gerçek kişi de az değil. Yani yoğunlaşma büyük boyutlarda değil. En azından sanayideki yoğunlaşmadan daha az bir yoğunlaşma ile karşı karşıyayız.
*Kurumsal yatırımcı var- Yerli ve yabancı ayrımını
gözetmeden yapılan başka bir ayrımda da 17.3 milyar dolarlık portföyün 6.7 milyar doları kişisel yatırımcılara, 6.1 milyar doları tüzel kişilere, 4.2 milyar doları yatırım fonlarına, 244 milyon doları da diğer tüzel yatırımcıya ait. Yani İMKB'nin kurumsal yatırımcısı öyle sanıldığı gibi çok eksik değil.
Buna karşılık fiyatları aşırı oynatan ve piyasayı bozucu etkisi olan, kişisel yatırımcıların aşırı işlemler yapmasıdır. Bu işlemlerdir ki, İMKB'yi gerçek boyutlarından daha büyük ve sanal bir piyasa gibi gösteriyor.

*Sonuç-"Gözler görmek istediğini görür" Eugene O'Neill