Turgut Özal döneminin en prestijli projeleri arasında yer alan, ancak daha sonra duraklama dönemine giren "Toplu Konut"ta yeni bir dönem başlıyor. Konutun patronları, yeni projelerini SABAH'a anlattı. Konut Müsteşarı Emin Haluk Ayhan ve Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Tuna Turagay, vatandaşı 'evlendirmeye' kararlı oldukları mesajı verdi. Bu yıl enflasyonun ve faizlerin düşmesine paralel olarak yeniden TL'ye ve gayrimenkule dönüş olacağına dikkat çeken Konut Müsteşarlığı teknisyenleri, ev sahibi olmayı kolaylaştıracak projelerini şöyle özetledi:
* İpoteğe Dayalı Konut Kredisi Sistemi (Mortgage): ABD, İngiltere'de uygulanan bu sistemle, küçük bir miktar peşinat verildikten sonra, ev kirası öder gibi 20 hatta 30 yıla yayılan vadelerle ev sahibi olunuyor. Hiç evi bulunmayan vatandaşların 150 metrekareye kadar konutları finanse edilecek. Anlaşmalı banka, TOKİ'nin koşullarını belirlediği konutlara kredi açacak. TOKİ de bu kredileri satın alacak ve menkul kıymete dönüştürecek. Kredi geri dönüşlerinden nakit akışı yaratan Emlak Konut, bu kaynağı aracı banka üzerinden yeniden konut kredisine dönüştürecek. Zamanla TOKİ devreden çıkacak, ipoteğe dayalı konut kredisi kurumları oluşacak.
* Mevduatla Konut Finansmanı: Sabit gelir akışı bulunan vatandaşlar ilk aşamada tasarrufa yöneltilecek. Maaşlarının belli bir oranıyla mutlaka tasarruf yapacaklar. Bu dönem, 2-7 yıl arasında olacak. Tasarruflar, TOKİ tarafından nemalandırılacak. Tasarrufun büyüklüğü, konutun yüzde 25-50'sini finanse edecek düzeye geldiği zaman, kalan tutarı TOKİ kredi olarak tamamlayacak. İsteyen, birikmiş parasını alıp sistemden çıkabilecek.
* Müşteri Finansman Yöntemi: Konutların maliyetleri önceden belirlenerek, bu maliyete göre proje uygulamaya konmadan, muhtemel katılımcılardan talep toplanacak. Talebe ve ödeme gücüne göre konut üretimi başlayacak. Arsa TOKİ tarafından temin edilecek ve inşaat bitiminden sonra uzun vadeli olarak tahsil edilecek. Böylece arsa bedeli nedeni ile konutun maliyeti artmayacak.
* Hasılat Paylaşımı Modeli: Bu modelde TOKİ, elindeki arsayı, üzerinde konut üretmek üzere girişimcilere devredecek. Arsa bedeli ödemek zorunda kalmayan firmaların inşa edeceği konutların bir bölümü TOKİ'nin olacak. TOKİ de bu konutları uzun vadeli kredilendirme ile satacak.
* Kooperatif Kredileri: 1998'den beri verilmeyen belediye ve kooperatiflere yönelik krediler de bu yıl yeniden açılacak. Belli noktaya gelen kooperatiflere bu kredi kullandırılacak. Geri dönüşleri hesaplanmadan taahhütlere girilmeyecek. Kooperatifler, düzenli kredi akışı sağlanacağını bilerek işe başlayacaklar.
Okan MÜDERRİSOĞLU-Şule TÜRKER
TOKİ ve Konut Müsteşarlığı, bu yıl enflasyon ve faizlerin de düşeceğini öngörerek, ev almayı kolaylaştıracak projeler geliştirdi 
