Suçlu aramaya gerek yok, herkes suçlu

MERKEZ BANKALARI

* DÜNYA ekonomisini canlandırmak isteyen merkez bankaları gösterge faiz oranlarını düşürerek piyasaları ucuz paraya boğdu.

* YATIRIMCILAR eldeki fazla nakitle risk oranı çok yüksek yatırım araçlarına yöneldi.

* BU yatırım araçlarının başında riskli mortgage kredilerinin (subprime) menkul değere dönüştürülmüş hali olan CDO'lar bulunuyor.

* CDO'LAR hem banka hem de yatırımcıların milyarlarca dolar zarar etmelerine neden oldu.

TİCARİ BANKALAR

* KRİZİN baş sorumlusu olarak ticari bankalar gösteriliyor.

* BANKALAR kredi sicili kötü olduğu bilinen tüketicilere bol miktarda kredi dağıttı.

* BU durum yüksek riskli mortgage (subprime) piyasasının şişmesine neden oldu.

* 1996'DA başlayıp 2005 yılında zirve yapan gayrimenkul sektörü 2006'da düşüşe geçti.

* 2007'DE ödeme zorlukları patlak verince piyasalarda zincirleme yıkılma süreci başladı.

TÜKETİCİLER

* KRİZ sürecinin sorumsuzluk ayağını tüketiciler oluşturuyor.

* ÇOĞU tüketici kendi ödeme imkânlarının çok üzerinde mortgage kredisi kullandı.

* EV fiyatlarının sürekli artacağını hesap ederek mortgage kredilerini faiz farkından kâr etme yoluna dönüştürdüler.

* ANCAK ev fiyatları düşmeye ve kredi faizleri de artmaya başlayınca tüketiciler oynadıkları riskli oyunun kurbanı oldu.

DERECELENDİRME ŞİRKETLERİ

* DERECELENDİRME şirketleri riskli mortgage menkul değerlerini en yüksek notlarla (AAA) derecelendirdi.

* YATIRIMCILAR, şirketlerin notlarına güvenerek büyük ölçekli riskli mortgage kâğıdı (CDO) aldı.

* GEREK yatırımcılar gerekse bankalar, derecelendirme şirketlerini kâğıtların risk olasılıklarını yeterince incelememekle suçladı.

* 'RİSKLİ kâğıtlara daha düşük not verilmeliydi.