kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
  » Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
6 Eylül gecesi
Ellerinde sopalarla Beyoğlu'na girdiler
20-30 kişilik organize birlikler
Kostas 10 yaşındaydı: Nefret değil, burukluk var

Ellerinde sopalarla Beyoğlu'na girdiler

Ekspres'in "Yazıyooor! Atatürk'ün evine bomba kondu" manşeti, saat 16.30'da İstanbul'a yayılır. Bombayı koyanın MİT'çi bir genç olduğu ortaya çıkar. Bu kişi daha sonra Türkiye'de vali olur.

5 Eylül gecesi Selanik'teki Türk Konsolosluğu'nun tam yanında bulunan ve aynı bahçeye bakan Atatürk'ün evinde küçük bir bomba patlar. Sadece camların kırılmasına sebep olan bu bombanın Türkiye'deki etkisi çok büyük olur. Yunan polisi, yaptığı araştırma sonunda, bombayı Yunanistan'daki Türk azınlığın mensubu Oktay Engin'in attığını tespit eder. 21 yaşındaki Oktay Engin, Türk devletinin verdiği burs ile Selanik Üniversitesi-Hukuk Fakültesi'nde okumaktadır. Engin ve konsolosluk bekçisi Hasan Uçar, olaydan sonra Yunan makamlarınca tutuklanır, haklarında dava açılır. Diplomatik baskılar sonucunda geçici olarak serbest bırakılan Engin, bir yıl sonra Türkiye'ye kaçar. 5 yıl sonra, 1960'da Yassıada Mahkemeleri'ndeki 6-7 Eylül olayları sorgulamalarında dinlenen tanıklar İsmail Tamçelik ve MİT müfettişi İbrahim Oğuz'un ifadelerine göre, Engin aslında Türk istihbaratı adına çalışmaktadır. 1956'da Türkiye'ye geldikten sonra dönemin İstanbul Valisi Fahrettin Kerim Gökay'ın yardımı ile Oktay Engin'e belediyede iş bulunur. İstanbul'da üniversite eğitimini tamamladıktan sonra İçişleri Bakanlığı'nda çalışmaya başlayan Engin, sonunda Nevşehir valiliğinden emekli olur.

EKSPRES BASKIYLA İLAN
Selanik'te Atatürk'ün evine bomba konulduğu haberi Türkiye radyolarının öğlen 13.30 haberlerinde duyurulur. O dönemde radyo bir anlamda lüks tüketim malı olduğu için ancak hali vakti yerinde ailelerin evinde bulunmaktadır. Halk arasında radyo sahibi olanların sayısı azdır. DP il yönetiminde bulunan ve Başbakan Adnan Menderes'e yakınlığı ile tanınan Mithat Perin'in sahibi olduğu İstanbul Ekspres gazetesi öğleden sonraErtesi gün Beyoğluikinci baskı yaparak, Atatürk'ün Selanik'teki evine bomba atıldığı haberini halka duyurur. Gazete 16.30'dan itibaren satışa sunulmuştur. İstanbul sokaklarında, 'Yazıyooor! Atatürk'ün evinin bombalandığını yazıyor' çığlıkları ile dolaşan gazete satıcıları sayesinde 6 Eylül akşamüstü İstanbul bu haberle çalkalanır. Haberin radyoda duyulmasından hemen sonra KTC yönetiminde olan ve istihbarat örgütleri ile ilişkisi bulunan Kamil Önal İstanbul Ekspres gazetesine şu açıklamayı yapar: "Mukaddesata el uzatanlara bunu pahalı ödeteceğiz." Bu demeç gazetenin birinci sayfasında büyük puntolarla yayınlanır. Kamil Önal'dan bu demeci alan gazeteci Gökşin Sipahioğlu zaten İstanbul Ekspres gazetesinin o günkü menşetini atan kişidir.
O yıllarda Türkiye'de 'yaz saati' uygulaması yoktur, akşam ezanı 18.40'da okunmaktadır ve saat 19.00'da artık hava kararmıştır.

TAKSİM'DE TOPLANDILAR
Önce sahneye kıştırtıcılar çıkar. Bunlar esas olarak öğrenci dernekleri veya KTC üyesi olup ellerinde Atatürk resimleri, KTC'nin bastırmış olduğu 'Kıbrıs Türktür' afişleri ve İstanbul Ekspres gazetesinin 'Atamızın evi bomba ile hasara uğradı' başlıklı ikinci baskısı ile Taksim Anıtı etrafında toplanmışlardır. Kılık kıyafetleri düzgün ve hiddetli gençler, kendilerine nutuk atan ve Selanik'te yapılanların Rumlar'ın yanında kalmamasının gerektiğini söyleyen liderleri tarafından propaganda yağmuru altındadır. Bu arada şehrin değişik semtlerinden toparlanarak KTC, Şoförler Cemiyeti, İşçi Sendikaları ve DP yerel örgütleri tarafından arabalara bindirilmiş yeni kitleler Taksim'e doğru sloganlar atarak ilerlemektedir. Yavaş yavaş Taksim Meydanı'nda toplanan kalabalık İstiklal Caddesi'neSolda, bir birahane talan ediliyor. Duvardaki saat henüz 20:20. Sağda ise, Rum Kız Lisesine saldıranlar poz veriyorlar.doğru yürüyüşe başlar. Merhum Hakim Amiral Fahri Çoker koleksiyonu içindeki fotoğraflarda bazı şahısların üzeri 'X' işareti ile işaretlenmiştir. Bunlar daha sonra kurulan sıkıyönetim mahkemeleri sırasında tutuklanmış ve büyük bir olasılıkla 'baş tahrikçi' olarak tanımlanmış kimselerdir. İstiklal Caddesi'ne giren kalabalık grup liderleri yönetiminde her tarafa çekilecek bir kıvama gelmiştir. Şoförler Cemiyeti, İşçi Sendikaları ve DP yerel örgütlerinin toparladığı kalabalıklar da eli boş gelmemişlerdir. Bazılarının elinde sopalar vardır. Hiddetli kalabalık İstiklal Caddesi'ne girdikten kısa süre sonra liderler daha önceden listesini çıkartmış oldukları özellikle Rum cemaatine ait dükkanların önünde durarak, tahrip sürecini başlatmışlardır. Dükkanların önce kepenkleri, daha sonra içinde ne varsa kırılıp dökülmüştür. Merhum Hakim Tümamiral Fahri Çoker koleksiyonu içindeki fotoğraflardan birinde Beyoğlu'nda bir birahanenin tahrip edilişi gösterilmiştir. Arkadaki saatin 20.20'yi gösteriyor olması olayların 'tahrik' aşamasından 'tahrip' aşamasına geçişinin 1,5 veya 2 saatlik bir zamana sıkıştığını göstermektedir.

"BEN POLİS DEĞİL, TÜRKÜM"
Bütün bunlar olurken, emniyet güçleri olayları genellikle seyretmişlerdir. Çoğu kez de tahripçilere sempatik davranmışlardır. Dr. Dilek Güven olayları yaşamış bazı kişilerle sözlü tarih mülakatları yapmıştır. İstanbullu Rum Mihalis Vassiliades'in söyledikleri polisin olaylara yaklaşımını göstermesi bakımından çok ilginçtir: Beyoğlu'nda evimizin köşesinde bir fırın vardı. Sahibi aslında Arnavut'tu ama Ortodoks olduğu için herkes onu Rum zannederdi. Karşımızda da bir karakol vardı. Fırıncı yaptığı çörekleri hiçbir zamanertesi güne bırakmazdı. Her akşam arta kalanları karakoldaki polislere verirdi. O gece iki kişi fırının camlarını indirince hemen Komisere şikayete gitti. Komiser ona şöyle cevap verdi: "Hiçbir şey yapamam. Ben bugün polis değil; Türküm !!!" Dönemin İstanbul Trafik Şube Müdürü Orhan Eyüboğlu (daha sonra CHP milletvekili) Yassıada'da verdiği ifadede, Beyoğlu'nda Zappion Rum Kız Lisesi'nin camlarının kırıldığını gördüğünü ve bunu yapanları emrindeki polis gücü ile dağıttığını anlatır. Biraz sonra etrafta olayları izleyen Emniyet Genel Müdürü Ethem Yetkiner'i görüp yaptıklarını anlatmış ve şu cevabı almıştır: "Orhan Bey, bir cam için bu kadar şiddet göstermeyin!" Emniyet güçleri meselenin birkaç kırık cam ile kapanacağını sanarak baştan son derece pasif kalmışlar, hatta Yassıada'da ifade veren bazı polis memurları o gece karakolların kapılarını üzerlerine kilitliyerek dışarı çıkmamayı tercih ettiklerini belirtmişlerdir.

TAHRİP VE YAĞMA DALGASI
Olaylar bir noktadan sonra bütün İstanbul'a yayılmıştır. Gayrimüslim vatandaşların ve özellikle Rumların yoğun olduğu semtlerden başlayarak Eminönü, Kurtuluş ve Boğaz kıyılarına kadar uzanan tahrip ve yağma dalgası yaşanmıştır. Bazı yerlerde şehrin Müslüman ahalisi Rum komşularını korumuş, yağmacıları semtlerine uğratmamışlardır. İstanbullu Dokdakis Donias'ın Dr. Dilek Güven'e anlattıkları ilginçtir: Arkadaşım Zafer'in teyzesi Rum komşusunun kapısına dikildi ve adamlara şöyle dedi: "Pavli Efendi'nin evine girmek için önce bana saldırmanız gerekiyor." Adamlar hemen geri döndüler!...

Prof. Ayhan AKTAR


1 2 3 4 5
 
DİĞER GÜNDEM HABERLERİ
 Yargının zirvesinde gerginlik
 Kılıç: "Bu konuşma Anayasa Mahkemesi'ne bir saldırı"
 "Anayasa yamalı bohça haline getirildi"
 Arslan:"Hilafet çağrısı yapanlar emellerine ulaşamayacak"
 Çukurca'da iki şehit
 Vali Güler'den itiraf
 Fatih Camii olayıyla ilgili 7 kişi Adliye'de
 İstanbul'da iki terör örgütü üyesi yakalandı
 Siirt'te izinsiz gösteri
 Van'daki izinsiz gösteride 93 kişi gözaltına alındı
 Kağıthane'de olaylı yıkım
 Patriğin kardeşi hangisi
 Dikkat tahrik var!
 Bombalı faciayı emniyet önledi!
 ABD'ye destek için ortak plan
 Yardım etmek İslam'ın gereği
 Kızımı felç eden maganda bulunsun
 Hizb-ut Tahrir'de iki gözaltı daha
 Ecevitler imam nikâhı kıydırmış!
 2020'ye kadar sabredin...
YILMAZ ÖZDİL
Tam sırası...
Türkiye'de "izlenme oranı en...
ALİ KIRCA
Süpermen'in ölümü!..
Aslında her şey "Süpermen"in...
ÖMER LÜTFİ METE
Telekom ve itiraf gibi düzeltme
Ağustos'un 15'inde...
UMUR TALU
Ne kadar utanmalı?
Sanmam ki, siz de sanmayın ki,...
FATİH ALTAYLI
Kavga istiyorlar
Başbakan aylar önce "Birileri...
ERDAL ŞAFAK
Türk halkının sınav günleri
Edirne'den Kars'a kadar bu...
Galip 'Herr Schröder'
Eğer Avrupa Birliği'nin sınırlarının belli olmasını istiyorsanız beni...
Bu uçuş bir dakika sürdü
Endonezya uçağının son seferi 1 dakika sürdü. Havalandıktan 500 metre...
2-2'yi kimse unutmadı
2-2'yi kimse unutmadı
Terim, Danimarka'nın hocası Olsen'in, Ukrayna maçı ile ilgili sözleri...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Künye | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu