ATV yine artacak

IMF'ye verilen niyet mektubundan da akaryakıta katmerli zam taahhüdü çıktı. IMF, gelir artırıcı önlemlerin başına ATV'nin artırılmasını koydu
IMF İcra Direktörleri Kurulu'nun onayladığı Niyet Mektubu'ndan akaryakıt ürünlerine "katmerli zam" kararı çıktı. 2002'de iç borçların çevrilmesine büyük önem veren, bu nedenle gelir artırıcı önlemlere sarılan IMF, özellikle Akaryakıt Tüketim Vergisi'ne (ATV) yüklenilmesini istedi. Niyet Mektubu'nun 14. maddesine göre, ATV paylarının, Şubat başında doğalgaz hariç tüm petrol ürünlerinde gerçekleşen enflasyonun 1 puan üstünde artırılması gerekecek. Akaryakıtta vergi ve fiyat mekanizması şöyle işleyecek:

* Öncelikle, akaryakıt ürünlerinin fiyatına otomatik olarak dahil edilen ATV payı, her ay Toptan Eşya Fiyatları Endeksindeki (TEFE) artış oranı kadar artırılacak. Enflasyon oranı her ayın 3'ünde açıklandığı için en geç 1 gün sonra ATV'ye zam yapılacak.

* Ayrıca, IMF'ye verilen söz gereği ATV reel olarak artırılacağı için bu vergi payına Şubat'ta, enflasyonun 1 puan üstünde zam yapılacak.

Örneğin, 4 Şubat'tan geçerli olmak üzere litresi 1 milyon 286 bin lira olan kurşunsuz benzinden bugün itibariyle 740 bin 865 lira ATV tahsil ediliyor. Bu durumda, Ocak ayında gerçekleşen yüzde 4.2'lik TEFE artışı otomatik olarak ATV payına yansıyacak. IMF'ye, ATV'de reel artış taahhüdü verildiğinden, 1 puan da ek artış yapılması gerekecek. Ancak, Ocak'taki TEFE artışı, beklenenden yüksek olduğu için ilk etapta TEFE oranının üstüne bindirilecek ek artış, şimdilik 1 puanın altında tutulacak.

Sonuç olarak, önümüzdeki günlerde yayımlanması beklenen bir kararname ile kurşunsuz benzinden alınan ATV'nin tutarına yaklaşık yüzde 4.7 oranında zam yapılacak. Böylece ATV payı, 740.8 bin liradan 775.6 bine çıkacak. Pompa fiyatları da 35 bin lira artarak 1.3 milyonu geçecek.

Programın Riski Büyümeme
Yazarımız Faruk Selçuk Niyet Mektubu'nu şöyle yorumladı: "Yeni Stand by düzenlemesinde esas olarak iki nokta dikkati çekiyor: Birincisi; kamuda ve özel sektörde yaşanan '1990'lı yılların borç sarhoşluğu başağrısını' gidermeye yönelik alınacak önlemler ve bankacılık sektörünün güçlendirilmesi. Diğer nokta ise kapsamlı bir maliye reformu öngörüyor. Daha önce açıklanan kamu bankalarının 800'e yakın şubesinin kapatılması yanında; vergi reformu, harcama reformu, kamu personel reformu, kamuda gönüllü emeklilik ve gerekirse zorunlu işten çıkarmalar yoluyla gizli işsizlerin tasfiyesi, döner sermayelerin kapatılması, tasfiye edilmeyen fonlarda şeffaflık gibi çok ciddi bir siyasi irade isteyen konularda verilmiş sözler var. Mektup, büyüme konusunda iyimser. Bu yıl en az yüzde 3, gelecek yıldan itibaren de yüzde 5 büyüme varsayılıyor. Bu büyümenin kaynağı olarak ihracat ve turizm yer gösteriliyor. Öte yandan, yine mektuba göre reel faizlerin bu yıl yüzde 33 olacağı, önümüzdeki iki yıl ise yüzde 20'nin altına düşmeyeceği varsayılıyor. Bu koşullarda büyüme nasıl gerçekleşecek doğrusu merak ediyorum."

Niyet Mektubu'nda dikkat çeken birkaç nokta ise şöyle:

* İhale Kanunu Mayıs 2002'ye kadar değiştirilecek. Yabancı firmaların, Türkiye'deki ihalelere girme sınırını belirleyen eşik değer 17.5 trilyon liradan, uluslararası normlarla uyumlu olarak 11 trilyon liraya çekilecek.

* Ekonomik programın aksaksız işlemesi halinde Türkiye, IMF'den beklenen kredi dilimlerini almaktan vazgeçebilecek.

Okan MÜDERRİSOĞLU