Kriz son anda önlendi

Köşke, "lütfen yasayı geciktirmeyin" mesajı gönderen hükümet, onayı alır almaz IMF'nin beklediği tüm yönetmelikleri çıkardı
IMF ile "önden yüklemeli program" konusunda anlaşan Türkiye, 16.3 milyar dolarlık kredi paketinin önündeki engelleri son dakikada kaldırabildi. IMF İcra Direktörleri Kurulu'nun, Türkiye'nin Niyet Mektubu'nu ele alması için "ön şart" olarak ileri sürülen düzenlemeler nefes kesen bir maratondan sonra ancak önceki gün öğleden sonra tamamlanabildi. Mayıs 2001'de yenilenen programdaki sözlerin önceden ilan edilen takvime paralel biçimde gerçekleşmemesi, özellikle Telekom Yönetim Kurulu'nun bağımsız yapıya kavuşturulmasındaki gecikme nedeni ile Türkiye'yi gündemden çıkaran ve kredi dilimini serbest bırakmayı erteleyen IMF, 4 Şubat 2002 görüşmesi için de tavizsiz gideceği mesajını verdi.

IMF'den gelebilecek bir "erteleme kararının" programın geleceği, piyasalar ve güven ortamı üzerindeki olumsuz etkilerini dikkate alan hükümet, pürüzleri kaldırmak için yoğun bir temas trafiği yürüttü.

NASIL BİR YOL İZLENDİ
Hükümet, Devlet Bakanı Derviş'in, IMF ve Dünya Bankası yöneticileriyle yaptığı görüşmelerden yansıyan uyarıları derhal dikkate aldı. İlk olarak Cumhurbaşkanı'nın 3 maddesini veto ettiği "Reel Sektörün Mali Sektöre Olan Borçlarının Yeniden Yapılandırılması"na ilişkin kanun, TBMM'de öncelikle ele alındı. Salı günü komisyondan geçen ve perşembe günü genel kurula indirilmesi beklenen tasarı, bir gün öne çekilerek çarşamba günü Meclis'te aynen kabul edildi. Veto edilen, ancak TBMM'de ikinci kez değiştirilmeden geçen yasaların Resmi Gazete'de yayımlanması zorunluluğuna rağmen, Cumhurbaşkanı'nın yasayı 15 gün inceleme süresini kullanarak tutma yetkisi bulunması hükümeti harekete geçirdi.

Yasanın gecikmesi halinde IMF'nin 4 Şubat Toplantısı'nı erteleme riski bulunduğunu gören Hazine yönetimi, köşk nezdinde devreye girilmesinin yararlı olacağını bildirdi. Bunun üzerine Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği arandı ve yasanın biran önce yayımlanmasının hayati önem taşıdığı vurgulandı. Hükümetin ricasına, köşk duyarlılık gösterdi. Sezer, yasayı bekletmeden onayladı.

Yasa 31 Ocak günü Resmi Gazete'nin mükerrer sayısına yetiştirildi. Yasanın yürürlüğe girdiği bilgisi hemen IMF'ye bildirildi. Aynı gün de BDDK, IMF'nin beklediği 6 yönetmeliği arka arkaya baskı yapan Resmi Gazete'de yayımlattı.

Bu arada Dünya Bankası'nın ısrarla istediği iki temel düzenleme ise "ilke kararı" şeklinde hazırlandı. Böylece, "Türk Vergi Sisteminin İyileştirilmesine Yönelik Strateji" ile "Yatırımların Önündeki İdari Engellerin Kaldırılması"na ilişkin sözler, Bakanlar Kurulu'nun imzası tamamlanarak Washington'a bildirildi.

İlke kararlarına göre Türkiye; vergi sistemi ve idaresi açısından dolaylı vergileri sadeleştirmeyi, düşük gelirli kesimlerin vergi yükünü azaltmayı, finansal araçlar arasında uyumlu vergi oranları bulunmasını, istisnalarını azaltmayı, vergi idaresini etkinleştirmeyi taahhüt etti. Böylece 1 yasa, 1 Bakanlar Kurulu Kararnamesi, 2 Bakanlar Kurulu ilke kararı ve 6 yönetmelik 1.5 günde tamamlandı. IMF'ye "işlem tamam" bilgisini veren Hazine Müsteşarı Faik Öztrak, gönül rahatlığı içinde New York'taki Dünya Ekonomik Forumu'na katılmak üzere bugün ABD'ye gidecek.

Okan MÜDERRİSOĞLU