Orhan Pamuk

"Türkiye'deki idam cezası konusu, tabii ki birtakım ahlaki kaygılardan çok onun idam edilip edilmemesi ile ilgili. Bu son derece politik bir şey. Türkiye'de sürüp gitmekte olan savaş ile ilgili bir şey bana kalırsa. Apo devletimize rehin durumunda."

Bu sözler ayniyle vaki

Ünlü romancı Orhan Pamuk'a ait.

Bu satırları Pamuk'un yeni romanı 'Kar'la ilgili bizim gazetede çıkan söyleşisi bağlamında yazıyorum...

Orhan Pamuk, Sabah'a "Yazarken devletin gölgesini hissettim. Birtakım amigolar da çıkacaktır, 'Vay efendim nasıl yazarsın!' diye. Korka korka yazdım ama bir zevki de var. Türkiye'de kitap yazmak ip üzerinde yürümek gibi. Hem doğruyu söyleyeceksin hem de hoşgörü mesajını verecebileceksin" diyor.

Ünlü romancı "Korka korka yazdım" sözleriyle ne derece doğruları söylüyor...

Halbuki, yazımın girişine aldığım sözlerde, o korkudan eser yok...

Pamuk'un "Şimdi Domuzluk Zamanı" kitabımda yayınlanan, o sözlerindan birkaç satır daha aktarayım...

DEVLET GÖLGESİ

1999'un son çeyreğiydi...

Cihangir'deki ofisinde söyleşiyorduk...

Pamuk, birkaç parça mobilya ve ağzına kadar kitap dolu, deniz manzaralı bir odada bana "Apo, Türkiye'de rehin tutuluyor" dediğinde, şaşırmıştım...

Bu sözlerinin ardından, odada bir an sessizlik olduğunu hatırlıyorum...

Sonrasında...

Elini teybe götürüp kapattı; "İstersen bunları ben sana söyleyeyim, bil ama yazma" dedi...

Ardından düşüncesini değiştirip, "Bunu yayınlarsanız, olduğu gibi hiç değiştirmeden yayınlayın. Bence söylediğimde hiç sakınca yok" deyip, teybin düğmesine yine kendi eliyle bastı...

ON THE RECORD

"Off the record" bir sohbet, bir anda "On the record"a

Yani "yayınlanmaması" konumundan, "yayınlanabilir" konuma geçmişti...

Bunun üzerine Pamuk'a, bu sözler ile tam olarak neyi kastettiğini anlatmasını istedim...

Ünlü romancı, "Hem PKK'nın bir gerçeği kabul etmediğini hem devletin, hem Avrupa'nın kabul etmediğini söylüyorum" dedi ve ardından gerekçesini şöyle sıraladı:

"Fakat çok ilginç bir şekilde ne Apo'nun kendisi, ne onun yandaşları, ne ona sempati duyanlar ne de Türkiye Cumhuriyeti Devleti, ne de en son olarak Avrupa Birliği bu büyük gerçeği kabul etmiyor. Birisini rehin almak, modern dünyaya yakışan bir şey değil. Çağdaş dünyada rehin alma yok."

"Rehin alma" sözü ile tam olarak neyi kastettiğini sorduğumdaysa, Pamuk'un cevabı şöyle oldu:

ORTAÇAĞ ZİHNİYETİ

"Rehin almak Ortaçağ ile ilgili. Ortaçağ'da bir barış anlaşması yapıldığında, Kral daha sonra anlaşmanın güvencesi olarak kendi oğlunu rehin olarak yollar ve öbür ülkenin topraklarında yaşatırmış. Eğer barış anlaşmasını çiğnersem, onu öldürsün diye.

Ortaçağ'da rehin almanın pek çok insanlık dışı örneği vardır. Fakat ne Apo, ne devletimiz, ne Apo'nun yandaşları ne de Avrupa bunu kabul ediyor. Devletimiz kabul etmiyor. Çünkü rehin almak ayıp. PKK ve Apo'ya yakın olanlar da bunu kabul etmiyor."

Neden kabul etmediklerini soruyorum. Orhan Pamuk, "Çünkü" diye söze başlayıp, devamını şöyle getiriyor:

"Çok gurur kırıcı bir şey bu. Çünkü savaşı kaybetmiş. Ve bu savaşta, bir tarafın başı rehin düşmüş. İşte bu yüzden kabul etmek istemiyorlar. Sanki oraya barış yapmaya gitmiş görüntüsünü veriyorlar. Avrupa ise şu durumla karşı karşıya. Eğer idam cezasını kaldırın diye Türkiye'ye çok dayatırsa, Türkiye'nin rehin olarak tuttuğu, en sonunda seni bir gün asarım şiddete başvurursanız, silahını Türkiye'nin elinden alınacağını biliyorlar. Onu da alırsa Türkiye'de işler çok karışacak. Onlar da, bu yüzden hiç kurcalamayalım diyorlar. Bu durumu, şu anda kurcalayan çok kimse bunun böyle olduğunu söylemiyor."

Bu bakımdan

Orhan Pamuk, bizim Sabah'ta çıkan söyleşisinde malesef ki doğruları söylemiyor

Çünkü, yazdıklarından daha fazlasını söylemişti

Yeni çıkan kitabının promosyonunu yapmak için, böylesi bir yola başvurması, Türkiye'yi küçük düşürmeye çalışmasını doğru bulmuyorum