Yeniden değerleme oranı; amortismana tabi iktisadi kıymetlerin, değerinin artırılmasından tutun da, Taşıt Alım Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi, Damga Vergisi, Harçlar, Emlak Vergisi, Veraset ve Emlak Vergisi, özel usulsüzlük cezaları, hayat standardı göstergeleri, geçici vergi, trafik cezaları ve daha birçok olayı çok yakından ilgilendiren bir oran olduğu için son derece önemli.

Yeniden değerleme oranı her yıl 4 kez ilan ediliyor. Bunlardan ilk üçü, geçici vergi hesaplamasına esas alınacak olan "yılın üçer aylık dönemi için" belirlenen yeniden değerleme oranı, dördüncüsü ise, "yıllık dönem için" belirlenen yeniden değerleme oranı.

Garip bir çelişki var
2001 yılının ilk dokuz aylık dönemi için belirlenen ve "geçici vergi" hesaplamasına esas alınan yeniden değerleme oranı yüzde 55,8 olarak ilan edildi (Bkz. 26 Eylül 2001 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 300 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği). Aradan üç ay geçti bu kez yılın 12 aylık dönemi için belirlenen yeniden değerleme oranı yüzde 53,2 olarak ilan edildi (Bkz. 1 Aralık 2001 Tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 301 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği).

Görüldüğü gibi, ortada garip bir çelişki var. 2001 yılının ilk dokuz ayı için yüzde 55,8 olarak belirlenen yeniden değerleme oranı, enflasyon sürekli artmasına rağmen, aynı yılın 12 aylık dönemi için yüzde 53,2 olarak ilan edildi.

Dikkatli Sabah okurları farketmiştir. Bu garip çelişkiye aylar önce dikkati çekmiş ve 5 Ekim 2001 tarihli Sabah Gazetesi'nde, "12 Aylık Enflasyon 9 Aylıktan Düşük" diye yazmıştık. Nitekim, yazdığımızın aynısı da gerçekleşti. 12 aylık oran, 9 aylıktan daha düşük çıktı!..

Ne yapmalısınız?
Yılın ilk dokuz aylık dönemi için ilan edilen yeniden değerleme oranı, aslında Maliye'nin aleyhine oluyor. İlk dokuz ayda, daha yüksek tutarda amortisman ayrıldığı için, geçici vergiye esas kazanç düşük çıkıyor.

Yukarıda belirtilen çelişkili oranlar, Vergi Usul Kanunu'nda belirtilen, yıllık yeniden değerleme oranının hesaplanma yöntemi ile geçici vergiye esas yeniden değerleme oranının belirlenme yöntemi arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanıyor. Vergi Usul Kanunu'nda; yeniden değerleme oranının nasıl hesaplanacağı açıkça belirtilmiş olmasına rağmen, Maliye üçer aylık geçici vergi dönemleri için, yasada olmayan farklı bir yöntem geliştirdi. Böyle olunca da, yukarıdaki garip çelişki ortaya çıktı.

Bu aşamada yapılması gereken bellidir. Üçer aylık yeniden değerleme oranının, yıllık yeniden değerleme oranının hesaplanmasına ilişkin, Vergi Usul Kanunu'nun Mükerrer 298/10. maddesindeki tanıma göre belirlenmesi, bu garip çelişkiyi ortadan kaldıracaktır.