Ekonomi

Doğalgaz krizi

Giriş Saati : 06.01.2009 14:57
Güncelleme : 06.01.2009 17:28

Enerji Bakanı Hilmi Güler, bu sabah erken saatlerde Rusya'nın Ukrayna üzerinden gelen Batı hattından alınan gazın tamamen kesildiğini, Mavi Akım'dan çekişin ise artırıldığını söyledi.

Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Güler, "Bu sabah batı hattından alınan gaz tamamen kesildi. Önce 32 milyon metreküpe düşürüleceği, ardından da 17 milyon metreküpe düşürüleceği iletildi. Ardından da tamamen kesildi" dedi.

Rusya'dan Mavi Akım üzerinden alınan gaz miktarının da günlük 40 milyon metreküpten 48 milyon metreküpe çıkarıldığını kaydeden Güler, "Şu anda önlemleri alıyoruz. Alacağımız başka önlemler de var. Doğalgazda yeraltı deposu ve LNG kaynaklarını kullanmaya başladık. Santrallerde ikincil kaynakları kullanıyoruz" şeklinde konuştu.

Güler, konuyu Rus enerji şirketi Gazprom ile görüşeceğini ve Ukrayna Büyükelçisi'ni konuyu değerlendirmek üzere çağırdığını bildirdi. İran'dan alınan gazın günlük 18 milyon metreküp düzeyinde bulunduğunu ifade eden Güler, "İran'dan gaz akışında bir sorun yok" dedi.

''TEDBİRİMİZİ ALDIK, HALKIMIZI ÜŞÜTMEYECEĞİZ''

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, doğal gaz konusunda şu anda bir sorun bulunmadığını belirterek, ''ama bunun çok uzun sürmemesi lazım. Zaten gerek AB, gerekse ilgili geçiş ülkelerin bakanları da devrede. Onun için bir sorun olacağını düşünmüyorum'' dedi.

Bakan Güler, doğal gazda yaşanan sıkıntıya ilişkin gazetecilere yaptığı açıklamada, Ukrayna ile Rusya arasındaki anlaşmazlıktan kaynaklanan durumdan Bulgaristan, Moldova, Macaristan ve diğer Avrupa ülkelerini de etkilediğini söyledi.

Bu gibi projelerin sadece kaynak ülkeleri ve tüketicileri değil, geçiş ülkelerini de ilgilendirdiğini ifade eden Güler, ''bu bakımdan bunu çözmek için görüşmelerimiz devam ediyor. Bir yandan diplomatik görüşmeleri büyükelçiler ve bakanlar seviyesinde sürdürüyoruz. Diğer taraftan da daha evvel aldığımız tedbirleri programlı olarak devreye alıyoruz'' diye konuştu.

Yer altı depoları ile LNG terminallerinin çalıştığını vurgulayan Güler, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Bu noktada gayet tabi bu olay bizi etkileyecek. Ancak bu etkiyi en aza indirecek şekilde, tecrübeli ekiplerimizle bu işi yönetiyoruz. Bu sorunun iki ülke arasında çözülmesini bir an önce arzuluyoruz. Bununla ilgili büyükelçilerle görüşmeler yaptık. Bakanlarla görüşmeler yapıyoruz. Bu sorunun bir parçası olmak da istemiyoruz. Neticede bu iki ülke arasındaki mesele, ama diğer ülkeleri de ilgilendirdiği için onlar da bu çözüme bizlerle beraber katkı koymak istiyorlar. Bu çalışmaları birlikte sürdürüyoruz.''

Mevcut durum karşısında bazı tedbirler aldıklarını ifade eden Güler, şunları kaydetti:

''Birinci olarak LNG terminallerimiz tam kapasite çalışacak. Yer altı depomuzun kapasitesini artırmıştık, gayet güzel çalışıyor. Termik santrallarla ilgİli ikincil yakıtlara geçme direktifini verdik. İkili yakıt kullananlar bu direktifi aldı. Barajlarımızda tekrar kullanmadığımız kapasiteleri devreye sokuyoruz.

İnşallah halkımızı üşütmeyeceğiz. Bu noktada ne yaptığını bilen bir ekiple çalışıyoruz. Bu sorunun en kısa zamanda çözülmesi için gayret ediyoruz. Sayın başbakanımıza durumu arz ettim. O da kendi muhataplarıyla görüşecek. İnşallah bu sorunu en kısa zamanda çözeriz. Bununla ilgili diğer ülkelerin bakanları da devrede. Sorunun bir an önce çözülmesi en büyük arzumuz.''

Türkiye'de doğal gaz konusunda ''şu anda bir sorun olmadığını'' vurgulayan Güler, ''ama gayet tabi ki bunun çok uzun sürmemesi lazım. Zaten gerek AB, gerekse ilgili geçiş ülkelerin bakanları da devrede. Onun için bir sorun olacağını düşünmüyorum'' diye konuştu.Konuya ilişkin Gazprom'dan da bilgi geldiğini ifade eden Güler, şunları söyledi:

''Onlar da bu işin çözümünü arzu ediyorlar. Zaten Mavi Akım'dan geçen miktarı 8 milyon metreküp daha artırdılar. İran'dan da aynı şeklide gelen bilgiler, onların da miktarı artıracakları yönünde. Zaten biz LNG terminallerimizi kullanıyoruz, onun miktarlarını artırdık. Bu ay 6 gemi birden gelecek. Onların bağlantıları yapıldı. Gerekirse daha da artırırız.''

İran'dan halihazırda 15 milyon metreküp gaz geldiğini ifade eden Güler, İran'ın miktarı ne kadar artıracağının henüz belli olmadığını söyledi. Güler, ''İran'dan şu anda gelen miktar bize yetiyor. Daha fazlasını talep etmedik, gerekirse alırız'' diye konuştu.

ERDOĞAN: "DOĞALGAZ KULLANIMINDA BİR SIKINTI YOK"

Bu arada Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, doğalgaz kullanımıyla ilgili olarak herhangi bir sıkıntının olmadığını belirtti.

Erdoğan, TBMM'ye gelişinde gazetecilerin Türkiye'ye Ukrayna üzerinden gelen Rus doğal gazının bugün kesilmesiyle ilgili sorularını yanıtladı. Erdoğan, "Şu anda kesinti noktasında maalesef bir sıkıntı var ama ülkemizdeki doğal gaz kullanımıyla alakalı olarak herhangi bir sıkıntı yok. Tedbirlerimizi buna göre zaten almıştık ve bu tedbirler çerçevesi içerisinde doğalgaz gelmeye aynen devam edecek. Bu arada gerek Rusya gerek Ukrayna gerekse Bulgaristan buralarla da arkadaşlarımız görüşmelerini devam ettiriyorlar. Sanıyorum herhalde kısa sürede bunu çözeriz" dedi.

Erdoğan, doğalgazın özellikle İstanbul'da sanayiciler tarafından kullanıldığının anımsatılması üzerine, "Doğalgaz noktasında kısa zaman içinde bir sıkıntımız yok" diye konuştu.

İGDAŞ: İSTANBUL İÇİN DOĞALGAZ KESİNTİSİ SÖZ KONUSU DEĞİLDİR''

İstanbul Gaz Dağıtım A.Ş (İGDAŞ) kentte doğalgaz kesintisinin söz konusu olmadığını bildirdi.İGDAŞ'tan yapılan yazılı açıklamada, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan gelen, Rusya'nın batı hattından alınan doğalgazın tamamının kesildiği yönündeki açıklamanın ardından İstanbul'da da bir doğalgaz kesintisinin olup olmayacağının gündeme geldiği belirtildi.

Bulgaristan üzerinden gelen batı hattındaki doğalgaz kesintisinin ardından BOTAŞ'ın derhal önlem aldığı kaydedilen açıklamada, şöyle denildi:
''TPAO'nun Silivri'deki BOTAŞ'a tahsisli deposu ve Marmara Ereğlisi'ndeki BOTAŞ'nın LNG tankları devreye alınmıştır. Bu alanlarda 2 milyar metre küplük bir rezerv bulunmaktadır. İstanbul'un günlük dogalgaz tüketimi ortalama 25-28 milyon metreküptür. İstanbul için doğalgaz kesintisi söz konusu değildir. Dolayısıyla İstanbul'da doğalgaz kesintisi yoktur ve kesintiye sebep olacak bir durum da yaşanmamaktır.''

BOTAŞ YETKİLİLERİ VE UKRAYNA BÜYÜKELÇİSİ BİRARAYA GELDİ

Öte yandan Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Sergei Korsunsky, Ukranya'nın Rusya ile doğalgaz tedariği konusunda en yakın zamanda görüşmelerini yenilemeyi ümit ettiklerini bildirdi.

Rusya'nın batı hattından gelen gazı bugün kesmesinin ardından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, bakanlık bürokratları, BOTAŞ yetkilileri Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Sergei Korsunsky ile bir araya gelerek bir süre görüştü.

Korsunsky, görüşmeden sonra yaptığı açıklamada, Rusya ve Ukrayna arasındaki gaz anlaşmazlığından Türkiye'nin etkilenmesinden büyük üzüntü duyduklarını ifade etti.

Ukrayna'nın mevcut durumda Rusya'dan gaz alamadığını belirten Korsunsky, ülkenin kendi kaynaklarından depo ve stoklarından gaz kullandığını söyledi. Gazprom ile gazın tedariği konusunda en yakın zamanda görüşmeleri yenilemeyi ümit ettiklerini belirten Korsunsky,Türkiye'nin de bu konudaki rahatsızlık ve tedirginliğini derhal hükümetlerine bildireceğini ifade etti.

''Türkiye'de şu an mevcut durum, bizim yüzümüzden ortaya çıkan bir durum değil'' diyen Korsunsky, bu konuda ellerinden geleni yapmaya hazır olduklarını söyledi.

Enerji bakanı Hilmi Güler'in kendisine ne mesaj ilettiğini sorulması üzerine Korsunsky, Bakanın Ukrayna üzerinden gaz transiti için Ukrayna'nın derhal görüşmelerin yapılmasını rica ettiğini söyledi.

Ukrayna'nın milli gaz şirketi Naftogaz'ın da Gazprom'dan uyarı aldığını ifade eden Korsunsky, bu uyarıda Gazprom ile Ukrayna arasındaki görüşmelerin yenilenmesine kadar gaz verilmeyeceğini, gazın kesileceğinin ifade edildiğini kaydetti.

Ukrayna'ya gazın girişinde bulunan 4 istasyondan sadece birinin faaliyet gösterdiğini vurgulayan Korsunsky, bunun sonucu olarak Polonya, Macaristan ve diğer ülkelerde de gaz basıncının düştüğünü söyledi.

''TRANSİT ÜCRETİ SİSTEMİN İŞLEVSELLİĞİ İÇİN YETERLİ DEĞİL''

Gaz transitinin çok önemli ve masraflı bir iş olduğunu söyleyen Büyükelçi,''bunun için gerekli desteğe ihtiyacımız var'' dedi. Bugüne kadar Gazprom'la yapılan anlaşma çerçevesinde her 100 kilometrede bin metreküp gaz için 1,6 dolar transit ücreti alındığını ifade eden Korsunsky, bu rakamın gaz taşımacılığı sisteminin işlevsel tutulması için yeterli olmadığını kaydetti.

Rusya ile görüşmelerde bu rakamın artırılmasını teklif ettiklerini anlatan Korsunsky, bu konunun çözüme kavuşturulamadığını, Naftogaz'ın büyük ölçüde kendi imkanlarıyla bu gazın transitini gerçekleştirdiğini söyledi. Korsunsky, ''bu, normal olmayan bir durum'' dedi.

UKRAYNA GÖRÜŞMELERİN YENİLENMESİ TEKLİFİNDE BULUNDU

Korsunsky, Ukrayna'nın Gazprom'a dün görüşmelerin yenilenmesi için mektup göndererek talepte bulunduğunu da bildirdi. Söz konusu anlaşmazlıkta bütün tarafların olumsuz etkilendiğine işaret eden Korsunsky, ''Bize göre bu durumdan kazanan yok. Hepimiz kaybediyoruz. Ortaklıklar arasındaki ilişkilerde baskı ve diktatörlük yöntem olarak kabul edilebilir değil'' dedi.

Görüşmelerde transit ücret talebinin de gündeme gelip gelmeyeceğinin sorulması üzerine Korsunsky, Gazprom'un, Ukrayna'nın doğal gaz transiti için istediği fiyat teklifini iyi bildiğini belirtti.

Büyükelçi, iki tarafın da siyasi irade göstererek bir çözüm için masa etrafında oturması gerektiğini vurguladı. İki tarafın ne zaman masaya oturacağına ilişkin soru üzerine de Korsunsky,mektupta önerilen tarihin ''hemen'' olduğunu ifade etti.

'GAZI RUSYA MI KESTİ, UKRAYNA ÇEKTİĞİ İÇİN Mİ KESİLDİ?''

Türkiye'ye batı hattından gelen gazın Rusya tarafından mı, yoksa Ukraynagaz çektiği için mi kesildiğinin sorulması üzerine de Korsunsky, gaz olmadığı için kesinti olduğunu, Ukranya'nın mevcut durumda kendi kaynakları, depolarındaki gazı kullandığını söyledi.

Bir gazetecinin ''Gazprom'un bugün bir açıklama yaparak Ukrayna'nın kendi iradesiyle üç hattı kestiğini açıkladı, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?'' şeklindeki soru üzerine şunları kaydetti:
''Gazprom bu bilgiyi verirken, Ukrayna'nın bu hareketinin bir açıklamasını yaptı mı? Ukrayna neden böyle bir şey yapar ki?. Bizim bir gaz taşıma sistemimiz var. Bu bize gelir getirmelidir. Biz bunu niye kapatalım. Şuanda ekonomik kriz nedeniyle Ukrayna zor durumda. Bu gelir Ukrayna için çok önemli.Ukrayna'nın siyasi öncelikleri arasında AB ve NATO üyeliği bulunmaktadır. Dolayısıyla Ukrayna'nın en çok çalışmayı arzu ettiği ülkelerle böyle bir sorun yaşaması hangi mantıkla açıklanır. Ukrayna'yı suçlamanın mantığı nedir? Doğal gaz öyle bir madde ki, onu rafa koyamıyoruz.Doğal gaz bizim batıdaki sınırımıza ulaşınca biz o istasyonu kapatamıyoruz. Transitin durdurulması sadece gazın olmamasıyla açıklanabilir.''Büyükelçi, Gazprom'un bu açıklamasının doğru olup olmadığının sorulması üzerine de, söz konusu açıklamanın kesinlikle durumu yansıtmadığını söyledi.

''UKRAYNA'NIN STOKLARI NİSANA KADAR YETER''

Ülkesinin doğal gaz stoklarının ne kadar yeteceğine yönelik soru üzerine de Korsunsky, Nisan ayına kadar kendilerini idare edebilecek gaz stokları bulunduğunu söyledi.

Ukrayna'nın yer altı doğal gaz depolarında 30 milyar metreküplük kapasitede olduğuna dikkati çeken Korsunsky, ayrıca Rusya ile önceden doğal gaz kontratlarının bulunduğunu, ancak bu kontratlar çerçevesinde Ukrayna'nın kendi doğal gazını Avrupa'ya ihraç etme hakkının bulunmadığını kaydetti.

AB KOMİSYONUNDA PANİK HAVASI

AB Komisyonu, Rusya ve Ukrayna;nın AB ülkelerine doğal gaz sevkıyatını durdurmalarını eleştirerek, bu sevkıyatın, ''itibarlı bir ortaklık ve işbirliği gereği olarak'' derhal tekrar başlatılmasını istedi.

Komisyon sözcüleri, günlük olağan basın toplantısında, Dönem Başkanlığı ile yapılan ortak açıklamayı tekrarladılar ve doğal gaz sevkıyatının kesilmesinin ''hiçbir şekilde kabul edilemez'' olduğunu belirttiler.
Gaz sevkıyatının derhal tekrar başlatılması çağrısında bulunan Komisyon, Rusya ile Ukrayna;nın ikili ticari çekişmelerine kalıcı bir çözüm bulmak için müzakerelere oturmalarını, bunu nasıl yapacaklarının ''kendi sorunları'' olduğunu, söz konusu çekişmelerin üçüncü ülkelere ve AB tüketicilerine yansıtılmaması gerektiğini ifade etti.

AB Komisyonu, konuya ilişkin ''süratli gelişmeler'' beklediğini, aksi takdirde, önümüzdeki cuma günü Gaz Koordinasyon Grubu;nun toplanarak kriz masası oluşturacağını ve çeşitli önlemler alacağını bildirdi.
Krizden en fazla etkilenen AB üyelerinden Romanya ve Bulgaristan;ın ilk aşamada ''ulusal düzeyde'' önlemler almalarının beklendiğini söyleyen sözcüler, bunların yetersiz kalması halinde, gerektiğinde, AB bünyesinde ''dayanışma mekanizmalarına başvurulacağını'' duyurdular.
Sözcüler, ''gelişmelerin ve olayların AB Komisyonu;nu aştığı'', kontrolün kaybedildiği görüşlerinin doğru olmadığını savunarak, doğal gaz sevkıyatı sözleşmelerine uymayanlara karşı uluslararası hukuk yollarına başvurma olanaklarının da incelendiği mesajı verdiler.

BULGARİSTAN: KRİZ DURUMUNDAYIZ

Bulgaristan, Rusya'nın, Ukrayna üzerinden Bulgaristan, Türkiye, Yunanistan ve Makedonya'ya verdiği gazı kestiğini bildirdi.

Reuters'ın haberine göre, Bulgaristan Ekonomi Bakanlığı, ''Saat 03.30 itibariyle arzın Bulgaristan'nın yanı sıra Türkiye, Yunanistan ve Makedonya'ya durdurulduğu''nu açıkladı. Açıklamada, ''Şu anda kriz durumundayız'' denildi.

UKRAYNA NAFTOGAZ: ''GAZPROM AVRUPA'YA
GÖNDERDİĞİ GAZI ÜÇTE İKİ ORANINDA AZALTTI''

Ukrayna gaz şirketi Naftogaz, Rus Gazprom'un Avrupalı müşterilerine Ukrayna üzerinden gönderdiği gazı üçte iki oranında azalttığını açıkladı.

Naftogaz Sözcüsü Valentin Zemlyankisy Gazprom'un, daha önce günde gönderdiği 300 milyon metreküplük gazı 221 milyona, dün de 92 milyon metreküpe düşürdüğünü belirterek, ''gönderdikleri tüm gaz bu. Avrupa bunu bir kaç saat içinde hissedecek'' dedi.

Gazprom'dan konuyla ilgili şu ana kadar herhangi bir açıklama yapılmazken, dün gece Rusya Başbakanı Vladimir Putin'e bilgi veren şirket yetkilileri, Ukrayna üzerinden gönderilen gazın 65,3 milyon metreküp eksik gönderileceğini açıklamışlardı.

Ukrayna'yı transit gazı çalmakla suçlayan Gazprom, Kiev'in transit borulardan çaldığı miktarda gazı Avrupa'ya göndermekle yükümlü olduğu gaz miktarından düşeceğini kaydetmişti.

Gazprom Başkanı Aleksiy Miller dün gece Putin'e verdiği brifingde Ukrayna'nın kendilerine hala 604 milyon dolarlık gaz borcu bulunduğunu belirterek, Kiev'in transit borulardan her gün gaz çaldığını ve borcunun yine kısa süre içinde milyar dolarlara ulaşabileceğini ifade etmişti.

RUSYA'NIN ROMANYA'YA VERDİĞİ DOĞAL GAZ YÜZDE 75 ORANINDA KESİLDİ

Rusya'nın Romanya'ya verdiği doğal gaz yüzde 75 oranında kesildi.

Romanya'nın Transgaz şirketi Müdürü Ioan Rusu, Reuters'e yaptığı açıklamada, ''Rusya'dan ithal edilen doğal gaz şimdi yüzde 75 oranında azaldı'' dedi.

Bu arada Rusya'nın Ukrayna üzerinden Bulgaristan, Türkiye, Yunanistan ve Makedonya'ya verilen doğal gazın kesilmesi nedeniyle Bulgaristan Başbakanı Sergey Stanishev, durumu görüşmek için bugün acil toplantı çağrısı yaptı.

Bulgaristan Ekonomi Bakanlığı daha önce Rusya'nın, Ukrayna üzerinden Bulgaristan, Türkiye, Yunanistan ve Makedonya'ya verdiği doğal gazın kesildiğini açıklamıştı.

Bakanlık ayrıca, doğal gazın kesilmesi nedeniyle sanayicilerden petrol gibi alternatif yakıtlara yönelmesini ve vatandaşların ise ısınmak için diğer araçları kullanmasını istedi.

Ekonomi Bakanlığı, gece hava sıcaklığının eksi 15 dereceye düştüğü ülkede, doğal gaz depolama tesisinden maksimum 4,3 milyon metre küp doğal gaz pompalamaya başladığını da bildirdi.

Bulgaristan'da günlük yaklaşık 11 milyon metre küp doğal gaz tüketiliyor.

Bulgaristan ve Makedonya, alternatif doğal gaz boru hatları bulunmadığı için Rusya'nın doğal gaz kesintisinden en kötü etkilenen ülkeler olacak.

AB DOĞAL GAZ KESİNTİSİNİ KINADI: "BU HİÇBİR ŞEKİLDE KABUL EDİLEMEZ"

Avrupa Birliği, Rusya ile Ukrayna arasındaki uyuşmazlığın sonucu olarak Avrupa ülkelerine doğal gaz sevkiyatının kesilmesini "hiçbir şeklide kabul edilemez" ifadesiyle kınadı. AB'den yapılan yazılı açıklamada, "Önceden uyarı olmaksızın, Rusya ve Ukrayna'da enüst seviyede verilen garantilerin aksine bazı AB üyesi ülkelere yapılan doğal gaz akışının ciddi oranda düşürülmesisi hiçbir şekilde kabul edilemez" denildi. AB Dönem Başkanlığı'nı yürüten Çek Cumhuriyeti hükümeti ve Avrupa Komisyonu da, AB ülkelerine doğal gaz tedarikinin derhal eski seviyesine çıkarılmasını, ayrıca Rusya ve Ukrayna'nın aralarındaki problemleri çözmek için masaya oturmasını talep etti. Rusya, 2008'den kalan 600 milyon dolarlık borcunu ödemediği ve yeni yıl fiyatları üzerinde anlaşma sağlanamadığı gerekçesiyle Ukrayna'ya verdiği doğal gazı kesmişti. AB ise uyuşmazlığın ticari bir konu olduğunu belirterek, Kiev'in arabulucuk teklifini geri çevirmişti. AB açıklamasında, durumun oldukça vahim olduğuna dikkat çekilerek, ittifakın acil bir anlaşma sağlanması için her iki tarafla da diyalogunu güçlendireceği ifade edildi.

AJANSLAR

Yayın tarihi: 6 Ocak 2009, Salı
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2009/01/06//haber,5E4F4CC4FA2F4CC89BFC5EDE7DBCC675.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2009, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.