Ermenistan eski Cumhurbaşkanı Ter Petrosyan (solda), Azerbaycan eski Devlet Başkanı Elçibey ile Özal'ın cenazesine katılmışlardı...
İlk barış elini Özal uzatmıştı
Nur BATUR
Giriş Saati : 05.09.2008 00:42
Özal, 17 yıl önce Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler arasında kurulan Ekonomik İşbirliği Örgütü'ne Ermenistan'ı da çağırdı..
İLİŞKİLİ HABERLER
İlk barış elini Özal uzatmıştı
Ermenistan'la buzları kırmak için ilk barış elini 17 yıl önce 8'inci Cumhurbaşkanı Turgut Özal uzattı. Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler arasında Ekonomik işbirliği köprüleri kuruluyordu. Mimarı ise Turgut Özal'dı ve büyük bir jest yapıp Karadeniz'e kıyısı olmayan iki ülkeyi daha kurulacak örgüte davet etti. İlki Yunanistan, ikincisi ise Ermenistan'dı. O sırada Sovyetler Birliği dağılmış, Ermenistan bağımsızlığını ilan etmişti. Ter Petrosyan ilk Cumhurbaşkanı seçilmişti. Petrosyan, Osmanlı topraklarından göç eden bir ailenin çocuğuydu. Halep'te doğmuş, 1 yaşında göç eden ailesiyle Erivan'a gelmişti. Ter Petrosyan da çoğu Ermeni gibi savaşın acılarının geride bıraktığı hikâyelerle büyümesine ve aşırı milliyetçilerin baskısına rağmen Özal'ın uzattığı barış elini tutmaya çalıştı. Petrosyan, 8 yıl süren Cumhurbaşkanlığı döneminde, hem Türkiye'yle psikolojik duvarları yıkmaya çalıştı hem de Karabağ sorununu çözmek için çabaladı.
GİZLİ GÖRÜŞMELER
O dönemde de kapalı kapılar ardında gizli görüşmeler yapıldı. Ter Petrosyan'la birkaç kez buluşan dönemin Dışişleri Bakanı olan Hikmet Çetin'le konuştum. Petrosyan'dan övgüyle söz edip, "Ulusal bir liderdi" diyen Çetin, son seçimlerde Cumhurbaşkanlığı yarışını kaybeden Petrosyan'ı şöyle anlatıyor: "Diasporaya prim vermiyor, Türkiye'yle ilişkileri geliştirmek istiyordu. Karabağ sorununu çözmek istiyordu ama seçimi kaybetti." O dönemde Ter Petrosyan'la 9'uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hatta Alparslan Türkeş arasında da bazı gizli görüşmeler yapıldı. Petrosyan'ın Özal'ın cenaze töreni için Ankara'ya gelişi Azeri-Ermeni zirvesi yapılmasını sağladı. Başbakan Demirel cenazeye gelen Azerbaycan Cumhurbaşkanı Elçibey'le Petrosyan'ı buluşturdu. Kan gölüne dönen Dağlık Karabağ'da bir çıkış yolu aradılar ama sonuç alamadılar. Özal'ın 17 yıl önce başlattığı ilk barış girişimi sonuç vermedi. Çünkü aşırı milliyetçiler sorunların çözüm yolunu kapattılar. Demirel, Cumhurbaşkanlığı döneminde de Ter Petrosyan'la birkaç kez buluştu. Demirel Ter Petrosyan'a neler dediğini şöyle anlatıyor: "Bakın müziğimiz benzer, yemeğimiz benzer, her şeyimiz benzer dedim. Osmanlı idaresinde büyük Ermeni devlet adamları vardır. Osmanlı Ermenilere sadık kavim olarak bakmıştır. Burada 50 bine yakın vatandaşımız var. Gelin Türkiye'nin limanlarından, demiryollarından, havaalanlarından yararlanın. Siz küçük devletsiniz. Başkalarının eline düşersiniz. Dağılırsınız. Türkiye güvenilir bir ülkedir dedim."
DEMİREL BAŞKA NE DEDİ?
Başka neler mi dedi Demirel? "Geçmişte yaşanmaz dedim. Geçmişte şu olmuştur bu olmuştur bunun muhasebesini tarih yapar. Siyasi meclisler yapamaz dedim. Siyasi meclislerin rengi her şeye göre değişir. Bununla bir yere varamazsınız." Ve Demirel Ter Petrosyan'a çok önemli bir uyarı daha yaptığını anlatıyor: "Siz Ermenistan'da yaşıyorsunuz. Arjantin'deki, Kaliforniya'daki Ermenilerin sizi idare etmesine izin vermeyin. Onları dinlerseniz siz zarar görürsünüz. Diaspora zarar görmeyeceği için size sorumsuz işler yaptırırlar." Peki Petrosyan neden başarılı olamadı ve devrildi? Demirel, "Çünkü Ter Petrosyan aşırı milliyetçi hareketler içinde değildi. Bu yüzden devrildi. Netice itibariyle Türk düşmanlığını aşamadılar" diyor. Aradan 17 yıl geçti. Bu kez de Sarkisyan ve Gül milliyetçilik duvarlarını aşmaya çalışacaklar.
İLİŞKİLİ HABERLER
İlk barış elini Özal uzatmıştı
Yayın tarihi: 5 Eylül 2008, Cuma
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2008/09/05//haber,A12D1F04D84148BFBF8059BB603130B8.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2008, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.