Fiyaskobirlik

Dünya piyasasının yüzde 8090'ına hakim Birlik, iç fiyatı tek elden belirlediği gibi, dış piyasayı da dilediği gibi yönlendiriyor.
Bırakın kendi iç piyasasını, birçok ülkede ürün fiyatının nasıl oluşacağına bile karar veriyor.
Hatta ekim alanlarının ne kadar olacağından, stokta bekletilecek ürüne kadar tek karar verici olabiliyor.
Birlik, 90 yıl boyunca on binlerce üyesini bir gün mağdur etmemiş.
Kurulduğu tarihte üyeleri,
"Blue Diamond-Mavi Elmas" takma adını vermiş.
Birlik, uzman profesyonel yöneticiler sayesinde bugün uluslararası holding durumuna gelmiş.
Hükümetten bir tek kuruş destek almadığı gibi, gerektiğinde üreticilerinin aleyhine olabilecek politikalara karşı duruşuyla hafızalara kazınmış.
Siyasetçiler, bırakın Kooperatif Birliği yönetimini ele geçirmek için mücadele etme cesaretini, haklarında olumsuz açıklamada bulunmaktan çekinir olmuş.

Fiskobirlik mi?
Yukarıda yazdıklarımıza bakıp da Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği'nden; yani Fiskobirlik'ten söz ettiğimizi sanmayın.
Bahse konu olan, ABD'deki Badem Üreticileri Kooperatifler Birliği...
Fiskobirlik (1935) ile aynı mantıkla 1910'da kurulmuş.
Aradan geçen zaman içinde Birlik, uluslararası dev bir holding olmuş.
Peki, bu süre içinde Fiskobirlik ne olmuş?
Söyleyelim; fiyasko birlik...
Dünyadaki fındığın yüzde 7075'ini üreten Türkiye, Fiskobirlik aracılığıyla pazarda tekel olması gerekirken, tam tersi olmuş.
Alıcısı tek, satıcısı çok parçalı pazar haline gelmiş.
Üreticilerin örgütlü yapısı Fiskobirlik tüccarın birlikte hareketine karşı duramamış.
Özellikle 2000 yılından sonra arka arkaya gelen ekonomik krizler karşısında tükenmiş; yakasını siyasi iktidarlara kaptırmış.
Krizin altında ezilmiş, borçlarını yönetmeyi başaramamış.
2006 yılında kasasında 230 milyon YTL nakit parası, deposunda da 51 bin ton satılmaya hazır fındığı varken, bugün üreticiye 150 milyon YTL borçlu hale gelmiş.
Kredi için hükümetten medet umar olmuş.

Taşeronluğa razı
Bu yıl gelinen nokta ise daha vahim... Geçen yıl haziran ayının ilk haftasında fiyat açıklanmışken, düne kadar nasıl ve hangi yöntemle belirleneceği bilinmiyordu.
Hatta "Fındık alım" görevinin bu yıl da TMO'nun üstlenmesi isteniyordu.
İlginç olan talebin geçen yıl TMO'nun alımına sert tepki gösterenler tarafından dile getiriliyor olmasında...
Acı veren yanı ise alımın TMO tarafından yapılması halinde, Fiskobirlik'in toplama, taşıma ve depolama işine talip olması...
Yani işi fındık olmayan TMO asli görev üstlenecek; işi fındık olan Fiskobirlik ise taşeronluk yapmaya razı olacak...
Dünyada üretici birliklerinin etkinliği artarken, AB'den bile güç gösterisiyle istedikleri kararı çıkarırken, Türkiye tekel olduğu ürünün fiyatının Hamburg'dan belirlenmesine karşı duramıyor.
Sonuçta, genetiğindeki "imeceye" rağmen, asimilasyona uğratılmış Türk çiftçisi kaybeden tarafta yer alıyor.
Siz istediğiniz kadar taban fiyat belirleyin, piyasada yine tüccarın dediği olacak.
Elde yine fiyaskobirlik kalacak...