Terör veya değil okura dehşet yaşatmamak gerek

Konu bu köşe için yeni değil. Sakıza dönüştü, bile denebilir.
Dokuz senelik okur temsilciliği dönemimde, istatistiki olarak bakınca, en çok tepki çeken haberlerin (ve fotoğrafların) başında şiddet veya kaza ile ilgili olanlar var.
Babahan şu noktada haklı: Terör ile ilgili dahi olsa, haber saklanmaz.
Doğru.
Ama biz haber saklamayı tartışmıyoruz. Haber unsurları içinde okurları şoke edici olanlarının nasıl kullanılacağını tartışıyoruz.
Satmış da haklı.
Haber, anlattığı gelişme ile orantılı olmalıdır. Ama, biz burada "orantı içinde ölçülülük" konusunu tartışıyoruz, okurların bir türlü (haklı olarak) bitmek bilmeyen eleştirileri sayesinde.
Bizi başka gazeteler ilgilendirmeli mi?
Hayır.
Onların yanlışına katılmak bizi haklı kılar mı?
İki yanlış bir doğru eder mi?
Trafik veya uçak kazası çok sayıda ölümle biterse, okurların hayal gücü, kaza mahallinde nasıl bir manzara olacağını kavramaya yeter.
Aynı şekilde, çok sayıda kişinin ölümüne, yüzün üzerinde yaralanmaya yol açan bir terör saldırısının sokakta ne gibi görüntüler yarattığını tahmin etmek zor mu? İrkiltici, ürkütücü, şoke edici görüntüler acaba okura ne veriyor?
Haberin içeriğine ne kazandırıyor?
Soru budur.
Cevabı, bizde Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Hak ve Sorumluluklar Bildirgesi' nde olduğu gibi verilmiştir. Şöyle deniyor orada:
"Üzüntü, sıkıntı, tehlike, yıkım, felaket ya da şok halindeki insanlar söz konusu olduğunda gazetecinin olaya yaklaşımı ve araştırması insani olmalı ve gizliliklere uyularak duygu sömürüsünden kaçınılmalıdır. Sarsıcı durumlarda: Üzüntü, sıkıntı, tehlike, yıkım, felaket ya da şok halindeki insanlar söz konusu olduğunda gazetecinin olaya yaklaşımı ve araştırması insani olmalı ve gizliliklere uyularak duygu sömürüsünden kaçınılmalıdır."
Benzer birçok yayın kuralı, birçok ülkede, "sağduyu topu"nu editörlere bırakır.
Der ki: Sakin ol. Sansasyona kaçma. Terör ile siyasi propaganda arasındaki ince ilişkiyi bil, ama siyasilerin söylemine de fazla kapılma. Kilit mesele, şiddet veya felaket veya kaza haberlerinden gelen fotoğrafların sıkı bir ayıklamadan geçmesi olmalıdır. Haberin yanında kopuk bacak gören okur, şok yüzünden haberi okumaktan (bilgilenmekten) bile vazgeçebilir, veya okuduğunu anlamayabilir. İlle de şiddetin veya felaketin yarattığı zararı, acıyı göstereceksen, dehşet üreten detaylardan kaç. Uzak mesafe çekimlerine yönel.
Okur, merak etme, anlar. Ve takdir eder.