Şaşırtan büyüme değil tüketimdeki artış

Beklentilerin epeyce üstünde çıkan büyüme rakamları bir kez daha şaşırttı. Bana göre şaşırtıcı olan beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi değil. Çünkü sanayi üretiminin ihracat artışına bağlı olarak yüzde 7 büyümesi bu artışın büyük bölümünü açıklıyor. Üretim beraberinde taşımayı da, ticareti de artırıyor. Yüzde 6.6'lık büyümenin 1.8 puanı sanayiden, 1.4 puanı ticaretten, 1.2 puanı ulaştırmadan geliyor. Bu üç kalemin toplamı büyümenin üçte ikisini oluşturuyor.

- Tüketim artışı- Şaşırtıcı olan durgunluk konusundaki nispeten yaygın kanaate, tüketici beklentilerinde bozulmaya, el değiştiren işyeri artışına karşılık yerleşik hane halkının tüketiminin yüzde 7.3 artması. Öyle ki, geçen yılın aynı çeyreğinde yüzde 7.6 büyüme bu yıl yüzde 6.6'ya gerilerken tüketim yüzde 5.5'ten yüzde 7.3 artışa dönüşmüş.
Büyüme hızı düşmüş ama tüketim küresel dalgalanmaya, liranın yüzde 15 değer kaybetmesine rağmen artmış. Özel tüketimin büyümeye katkısı yüzde 4.2'den yüzde 5.4'e çıkmış. Büyüme rakamları en çok bu yönüyle şaşırtıcı ve açıklanmaya muhtaç.

- Beklentiyi artırır- Yoksa geçen yıl da ilk çeyrekteki yüzde 7.6 büyüme daha sonraki çeyreklerde düşmüş ve sonuçta yıllık yüzde 4.5'lik bir gerçekleşmeyle karşılaşmıştık. Bu yılki büyüme hedefi ise yüzde 5.5. Ancak bu oranın yakalanması beklenmiyor. Hatta büyümenin geçen yılki yüzde 4.5 düzeyinin altında kalacağı tahmin ediliyordu. İşte son açıklanan veriyle şimdi tahminler biraz daha yukarı revize edilebilir.

- Baz etkisi- Çünkü gelecek çeyreklerde baz etkisi 2008'in lehine çalışacak. 2007'nin ikinci çeyreğinde yüzde 4, üçüncü çeyreğinden yüzde 3.5 ve dördüncü çeyreğinde de yüzde 3.5 artış vardı. Bu yılın aynı çeyreklerinde aynı oranda büyüme olursa, ilk çeyreğin katkısıyla yüzde 4 dolayında bir rakam yakalanabilir. Yani dün açıklanan ilk çeyrek sonuçlarından sonra büyümede biraz daha iyimser olmak mümkün.

- Tarım bu yılın şansı- Ayrıca bu yıl tarım geçen yıldan daha iyi olacak. Çünkü iklim koşulları daha uygun. İlk çeyrekte tarım yüzde 6.9 küçülmeden yüzde 5.6 büyümeye dönmüş. Baz etkisi, tarım ve daha iyi bir sezon geçiren turizmin de katkısıyla küresel koşullarda olağanüstü bir kötüleşme olmaması halinde, geçen yılki büyüme yakalanabilir. Bu da iyi bir şeydir.
Ancak bu durum, "Böyle bir ortamda nasıl olmuş da tüketim bu kadar artmış" sorusunu ortadan kaldırmıyor.

- Sonuç- "Bazıları nebi bazıları veli dediler." Türk Atasözü