TOKİ finansçı olmak için mortgage havuzuna dalıyor

Finansman sıkıntısı içinde olduğu uzun süredir ifade edilen Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ), Türkiye'de oluşturulacak ikincil mortgage piyasasına yüzde 49'luk pay ile dahil olacak. 4-5 Haziran 2008 tarihleri arasında İstanbul'da gerçekleştirilen Gayrimenkul Zirvesi'nin ilk gününde Dünya Bankası ve iştiraki olan IFC (Uluslararası Finans Kurumu) temsilcileri ile Sermaya Piyasası Kurumu (SPK) Başkanı Turan Erol ve TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar bir araya gelerek mortgage'ın ikincil piyasasını beraber oluşturmak üzere anlaşmaya vardı. Böylece, 6 Mart 2007'de yürürlüğe giren Mortgage Yasası'nın ikincil piyasasını oluşturacak ipotekli finansman kuruluşunun hayata geçmesi için ilk harç koyulmuş oldu.

TOKİ, DEVLET GARANTİSİ OLACAK
Mortgage'ın tam işlemesi için uzun süredir ikincil piyasanın oluşturulması bekleniyordu. 4 Haziran'daki zirvede alınan kararla Dünya Bankası ve IFC de tıpkı Meksika örneğinde olduğu gibi Türkiye'ye bu konudaki tecrübelerini aktarıp diğer ülkelerdeki sistemlerin yansımasını taşıyacak; ayrıca dünyadaki yatırımcılara adres gösterecek. Sistemin takipçiliğini SPK yapacak ve finans ile sermaye hareketleri SPK üzerinden yürütülecek. TOKİ'nin ise gayrimenkul sektöründeki itici gücü, tecrübesi ve finansal büyüklüğünden yararlanılacak. Oluşacak havuza TOKİ yüzde 49 pay ile dahil olurken yüzde 51'lik bölüm ise özel sektör tarafından paylaşılacak. Bir başka deyişle, Başbakanlığa bağlı TOKİ, devlet garantisini sistemin içine dahil etmiş olacak. Örneğin, devlet temerrüt halinde satılacak menkul kıymetin değeri ne kadarsa yüzde 10'una kadar garanti vermek gibi çeşitli modeller geliştirebilecek. Bu da yatırımcı açısından TOKİ'nin bir güven unsuru veya bariyer gibi algılanmasına neden olabilecek.

YAVAŞ YAVAŞ FİNANSA GEÇECEĞİZ
Öte yandan, TOKİ'nin ikincil piyasaya dahil olması, finansal piyasaya sağlam bir adım atması anlamına da gelecek. TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar, oluşturulacak yeni model ile ilgili teklifin kendilerine SPK Başkanı Turan Erol'dan geldiğini belirterek, IFC'nin de Türkiye'ye mortgage konusunda destek vermek istediğini ifade etti. Bayraktar, TOKİ'nin likidite sıkıntısını aşmak için arayış içinde olduğunun bir gerçek olduğunu söyleyerek, şu açıklamaları yaptı: "Yavaş yavaş finansa geçiyoruz. Böylece bir havuz oluşacak. Kaliteyi de böyle yakalayacağız. Nakit akışı da hızlanacak. Finans ayağı gayrimenkulün olmazsa olmazıdır ve sosyal devlet olmanın gereği TOKİ de bu işin içine giriyor. Bu geçiş dönemi için çizmelerimizi ayağımıza giydik, çalışmalara başladık."