Cari açıkta tek ayaklı gidiş

Dün açıklanan nisan verileri ile yılın dört aylık döneminde cari açık yüzde 35 artışla 12.5 milyar dolardan 16.9 milyar dolara vardı. Büyümenin yaklaşık yarı yarıya düşmesine karşılık enerji fiyatlarındaki artış ve aramalı ithalatı ile cari açık hızla büyüyor.

- Finansman azalıyor- Bu açığı şüphesiz finanse edebildiğimiz için verdik. Yoksa döviz kurları fırlar ve bağlı olarak ekonomide bir dizi kötüleşme ortaya çıkar, cari açığımız küçülürdü.
Bu açıdan ödemeler dengesinin finansman tarafı önemli. Finansman sağlayabildiğimiz ölçüde cari açık vermeye devam edebileceğiz. Mevcut ekonomik dengeleri de sürdürebileceğiz. İşte dün açıklanan veriler geçmişteki bol finansmanın daralmakla birlikte sürdüğünü gösteriyor. Ancak birkaç ayaklı gidiş yerini neredeyse tek ayağa bırakmış.

- Portföy ayağı yok- Net hata ve noksan kaleminde gelen para 2.8 milyar dolardan 85 milyon dolara inmiş. Finans hesabı adı altında Türkiye'ye bu yılın ilk dört ayında gelen para yukarıda da görüldüğü gibi, 18.1 milyar dolardan 16.5 milyar dolara gerilemiş.
Bu azalmada hisse senedi ve bono yatırımlarından oluşan portföy yatırımlarının 7.8 milyar düzeyinden eksi 2.8 milyar dolara inmesi etkili olmuş. Yani 2.8 milyar dolar azalmış. Cari açığın finansmanında üçüncü önemli kanal veya ayak şimdilik devre dışı kalmış.
Doğrudan yatırımlarla gelen para da 10.1 milyar dolardan 5.3 milyar dolara inmiş. Dolayısıyla ikinci önemli ayak da yarı yarıya devreden çıkmış.

- Borca devam- Cari açığın finansmanında en önemli kalem yurtdışı borçlanmalar. Burada ise tersine bir durum söz konusu. Geçen yılın ilk dört ayındaki 5.1 milyar dolarlık borçlanma bu yıl 15.5 milyar dolara yükselmiş. Bunun en büyük kalemini de reel sektör şirketlerinin borçlanmasını 8.5 milyardan 11.6 milyar dolara çıkartması oluşturmuş.
Şirketler borçlanıyor, cari açığı finanse ediyoruz. Bunun ne kadar devam edeceği de gelişmelere ve borç verenlere bağlı.
Bir aşamada kurun patlaması da, en büyük zararı en çok döviz borcu olan reel sektör şirketlerine verecek. Ancak ilk vurgunu onlar yese de, ekonominin tümü ve kişiler de bundan kurtulamayacak.

- Sonuç- "Bir dala basınca bin dal sallanır." Türk Atasözü