Yargı, vatandaşa mahkeme suratlı

Vatandaşların yargı hakkında görüş ve deneyimlerini inceleyen "Adalet Barometresi" araştırması, yurttaşların mahkemeye güveninin düşük olduğunu ortaya koydu. Anketler, mahkeme kapısına yolu düşenin, olanları gördükten sonra, adalet sistemine olan güveninin azaldığını gösterdi. 12 ilde, 18 yaş üstü 3 bin 172 kişi ile yapılan anket sonuçlarına göre; Türkiye'de insanların yüzde 29.5'inin, kişisel bir mahkeme deneyimi var. Amerikan filmlerinin fazlasıyla etkisinde olan Türk vatandaşlarının yüzde 30'u, Türkiye'de bazı mahkemelerde "jüri sisteminin" uygulandığına inanıyor.

SON DERECE BİLGİSİZ
Türk halkının mahkemelere güveni çok yüksek değil. Halkın yüzde 12.7'si yargı sistemine hiç güvenmezken, yüzde 21.2'si tamamen güveniyor. Kadınlar erkeklere, fakirler de zenginlere oranla daha fazla mahkemeye güveniyor. Mahkeme deneyimi olanlar içinde mahkemeye en az güvenenler, canı yanan ve bir an önce adaletin yerine gelmesini bekleyen mağdurlar. Buna karşılık mahkemeye en çok "sanıklar" güveniyor. Zira bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de mahkeme kuralları, sanığı korumak üzerine kurulu. Halkın yüzde 40'ı mahkemelerin kararlarını "adil" olarak değerlendiriyor. Türkiye'de vatandaşların avukatlarla da arası iyi değil. Hayatı boyunca en az bir kez, "bir avukatın hizmetinden" faydalanmış olan katılımcıların oranı yalnızca yüzde 18.5. Cinsiyet ve gelir durumuna göre bakıldığında, erkekler kadınlara, zenginler de fakirlere oranla daha fazla avukatlık hizmetlerinden faydalanmakta. Avukattan yararlanmayanların yüzde 73'ü, kendisini "tek başına savunabileceği" için avukat tutmuyor; yüzde 19'u da "avukatın davayı uzatacağını" düşündüğü için avukata başvurmuyor. Avukattan yararlananların yarıya yakını, hizmetten memnun değil. Vatandaşlar mahkemelerin işleyişi ve genel olarak yargı meseleleri hakkında da son derece bilgisiz. Ankete katılanların yüzde 30'u, Türkiye'de bazı mahkemelerde jüri sisteminin olduğunu zannederken, yüzde 56,6'sı, duruşmaların "kamuya açık" biçimde yapıldığını bilmiyor.