Kapsamlı bir 'eve dönüş' çıkarılırsa PKK bölünür

Bu haftaki Haftanın Sohbeti'nin konuğu Kürt şair Bejan Matur. Güneydoğu'daki her toplumsal ve siyasal gelişmeyi yakından takip eden Bejan Matur ile eve dönüş yasasının çocukları dağda olan aileler için ne ifade ettiğini, Güneydoğu halkının PKK'ya nasıl baktığını, DTP'den neler beklediğini ve bölgedeki değişimi konuştuk. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Matur'un dört şiir kitabı var. Şiirleri İngilizce ve başka dillere de çevrilen Batur, Zaman gazetesinde de yazılar yazıyor. "Eve dönüş" yasasıyla ilgili Güneydoğu halkının nabzını tutan Matur, bunları kendine has üslubuyla, özellikle ailelerin acılarını edebiyatçı duyarlılığıyla dile getiriyor. Matur'a göre çocukları dağda olan ailelerin gözü eve dönüş yasasında.

İTİRAFÇILIK OLMAMALI

* Eve dönüş konusunda kapsamlı bir düzenleme olursa terör biter mi? Operasyonlar tek meşru çıkış değil. Eve dönüş bu anlamda önemli. Bu operasyonların neticesinde adına itirafçılık denmeyen kalıcı bir yasa çıkarılırsa çok anlamlı olur. Çünkü bizim en ciddi sorunumuz Kürt sorunu ve demokratikleşmenin önündeki en önemli engel de bu. Askeri önlemlerle çözülecek bir sorun değil artık. Son 30 yıldır askeri önlemler dendi ama başarılı olunamadı. Mesela PKK'nın en zayıf olduğu dönemlerde bile dağa çıkışın önüne geçilemedi. Üstelik dağa çıkanlar sadece yoksul çobanlar değildi. Üniversiteli gençler de çıktı. Buradan bakıldığında "Önce PKK silahları bıraksın, sonra Kürtlerin haklarını konuşalım" deniyor. Kürtler de "Bizim çocuklarımız dağda, indirin, onurlu bir çıkış yaratın sonra konuşalım" diyor. Yani mesele dağdakilerin inmesinde kilitleniyor.

PKK HOMOJEN DEĞİL

* Af çıkarsa dağdan ineceklerine inanıyor musunuz? İnanmak zorundayız. Çok marjinal bir grup kalabilir ve onların da gelecekte İran'a kayıp PJAK'la hareket edeceği çok tahmin edilir bir şey. Yönetici kadrosu için de başka bir çözüm düşünülebilir. İçine girdiği durumdan çıkış arayan dağdakilere bu toplum seçenek yaratmakla yükümlü. Çünkü onların açtığı toplumsal yara hayatımızda kanser olarak duruyor. Bunu çözmeden nasıl bir hayat sürdüreceğiz? Büyük bir toplumsal trajedi var, dram var. Bütün bu dramın konuşulması, derinliğine yüzleşilmesi gerekiyor. Silahlar sustuktan sonra asıl hesaplaşma başlayacak. "Neden çıktılar ve biz nasıl tutmadık o çocukları?" sorularını soracağız. Türkiye "Biz şu noktalarda yanlış yaptık, Kürtlerimize kötü davrandık" diyecek. PKK da hesap verecek, yanlışlarını ortaya koyacak.

* Gelişmeleri yakından takip ediyorsunuz. Operasyonlardan sonra PKK içinde nasıl bir hava var? PKK'nın içinde homojen bir durum yok. Çünkü PKK dediğimiz Avrupa'daki merkez, İmralı, Kandil ve Türkiye'deki legal Kürt siyasetinden oluşuyor. Yani dört ayrı merkez var. Onlar da kendi içlerinde ayrışmalara gidecektir. Amerika'nın Türkiye ile ittifakı içlerinde tartışmalara neden oldu. PKK, terör konseptinden çıkarsa örgüte bağlı Avrupa'daki tüm yapılanma neden DTP'nin legal devamı olmasın? Milli Görüş'ün de Avrupa'da legal kuruluşları var. Aynı şekilde olabilir. Bakın, kapsamlı bir af getirerek Kürt sorununu çözen parti Türkiye'deki her sorunu çözer. Kürt sorununu çözmeyen bir Türkiye içe kapanır, AB ile ilişkileri bozulur ve Suriye'den daha fazla ciddiye alınmaz. Ama Kürt sorununu çözerse bölgedeki etkinliği geometrik olarak çok büyür ve sınırları Basra'ya kadar uzanabilir.

ANNELER BEKLİYOR

* PKK bölünür mü? PKK'dan daha ilkel bir örgüt olan Hizbullah bile bünyesinde şiddeti reddeden kadrolar çıkarabildi, bölündü. Kapsamlı af çıkarsa PKK için de neden olmasın? PKK içindeki dört ayrı merkez, birbirinden farklı şeyler söylüyor, böyle gitmeyecektir. Ama hangi grup ağır basar onu bilmiyorum. Umarım şiddeti reddeden kesim ağır basar.

* Eve dönüş yasası hazırlıkları Güneydoğu'da nasıl bir algı ve ruh hali yarattı? Hiçbir aile, çocuğunu kendisi dağa göndermez. Çocuk kendisi dağa gider. Geride kalan anne ve baba, o çocuğun yasını tutar. Dönsün diye beklerler. Güneydoğu'da çocuğu dağda olan tüm anne ve babalar, büyük hasretle çocuklarının dönmesini bekliyor. Ailelerin gözü eve dönüş yasasında. 15-20 yıldır küllenen çok hikâye eve dönüş etkin kılındığında yeniden canlanacak. Oğlunun ölümünü kabul edemeyen anne o zaman her şeyi anlayacak ve "Bir dönem kapandı oğlum yok, kızım yok" diyecek. Anneler, "Neden ben evladımı yitirdim, onca ölüm ne içindi?" diye hesap soracak hem devletten hem PKK'dan.