Buzullarda dev erime

Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Kuzey Buz Denizi'ndeki erime sonucu buzulların kapladığı alanın, uydudan ölçümlerin başladığı 1978'den sonraki en alt seviyesine indiğini ve Avrupa'dan Büyük Okyanusa kutup üzerinden kestirme deniz yolunun açıldığını duyurdu.

ESA'nın internet sitesinde (www.esa.int), açılan deniz yolları uydu fotoğraflarıyla gösterildi.

ESA tarafından yapılan açıklamaya göre, tarihsel olarak geçişin mümkün olmadığı, ''Kuzey Buz Denizi Kuzeybatı Geçişi'' adlı rota, buzulların erimesi sonucu, Avrupa-Asya, Atlas-Pasifik okyanusları geçişlerine artık tamamen açık hale geldi.

Denizcilik şirketlerinin yıllardır açılmasını umdukları rotanın uydu fotoğraflarını yayımlayan ESA, bölgenin artık "denizciliğe tamamen elverişli olduğunu" duyurdu.

Denizcilik firmaları, Kuzeybatı Geçişinin, Kanada'nın kuzey kıyılarından Panama Kanalı'na en ucuz gemi seferini sağlayacağını da hesaplıyor.

ESA'nın internet sitesinde yer alan bilgilere göre Danimarka Ulusal Uzay Ajansından Leif Toudal Pedersen, Kuzey kutbundaki buzul erimesinin ''aşırı'' dereceye ulaştığını vurguladı ve bölgedeki buzulların 3 milyon kilometre gibi ''çok düşük'' bir alana indiğini belirtti.

Bu seviyenin, daha önce en düşük alanın 4 milyon kilometre kare olarak ölçüldüğü 2005 ve 2006 yıllarından bile ''1 milyon kilometre kare daha az olduğu'' vurgulandı. Kuzey kutbundaki buzullar her yıl Eylül ayında en düşük seviyesine, Mart ayında da en yüksek seviyesine ulaşıyor. Daha önceki en düşük alanın 4 milyon kilometre kare olarak ölçüldüğü 2005 ve 2006 yıllarında Kuzeybatı deniz rotası kapalı kalmıştı.

Açıklamada, 2005, 2006 ve 2007 fotoğrafları karşılaştırıldığında, bu yıl büyük bir azalmanın görüldüğü, beklenenden çok büyük bir azalma olan, tam 1 milyon kilometre karelik farkın nedenlerine ilişkin çok acil çalışmaların gerektiği kaydedildi.

ESA'nın açıklamasında, kutupların küresel ısınmaya karşı hassasiyetinin, dünyanın diğer bölgelerinin 2 katı olduğu, bazı bilimcilerin, Kuzey Buz Denizi'nde 2040 yılında hiç buz kalmayacağını tahmin ettikleri kaydedildi.

BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Panelinin raporlarına göre ise kutbun buzdan tamamen arınmış hale gelmesi 2070 yılını bulacak.

Pedersen'e göre bu yıl yalnızca Rusya'nın kuzey kıyılarındaki geçişler kapalı kaldı. Ancak bu bölüm de var olan koşullar değerlendirildiğinde, ''beklenenden kısa süre içerisinde'' açılacak.

Buzulların erimesiyle birlikte Rusya ve Kanada bölgede kıta sahanlığı iddiasında bulunurken, bu ülkelerin yanı sıra diğer bazıları da deniz dibi kıta uzantısındaki zengin petrol ve doğal gaz yataklarından yararlanmayı planlıyor.

AA