1 liralık yatırım 7 liralık kazanç getiriyor

Okul öncesi eğitime yapılan her yatırım ülke ekonomisine kazanç olarak geri dönüyor. Erken çocukluk eğitimi sadece çocuğun sağlıklı ve başarılı bir yetişkin olmasına katkı sağlamıyor, orta ve uzun vadede tüm toplumu etkileyen sosyal ve ekonomik kazançlar da getiriyor. Işık Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Kaytaz'ın yaptığı araştırma da erken çocukluk dönemine yapılan 1 birimlik yatırımın orta ve uzun vadede yaklaşık 6-7 birim kazanç olarak topluma geri döndüğünü gösteriyor. Buna karşılık Dünya Bankası'nın projeleri arasında yer alan bu kazanç, çimento fabrikasında 2.27, hayvancılık ve tarımı geliştirme projesinde 1.62. sulama sistemlerini iyileştirme projesinde 1.48.

'ÇOK KÂRLI BİR YATIRIM'
Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) için "Türkiye'de Okul Öncesi Eğitimin Fayda- Maliyet Analizi" başlıklı rapor hazırlayan Kaytaz, yaptıkları çalışmanın okul öncesi eğitimin en kârlı yatırım olduğunu gösterdiğini anlatıyor. Fayda-maliyet analizinin "yüksek okullaşma-eğitim" ile "artan üretkenlik-kazanma" arasındaki ilişki üzerine kurulduğunu söyleyen Kaytaz, "Erken çocukluk eğitimi alanlarda sınıf tekrarı oranı düşüyor, üniversiteye gidiyor, yüksek maaşlı iş buluyor, ödedikleri vergi dilimi artıyor. İşte tüm bunları hesapladığımızda ortaya 1'e 7 kâr getiren bir yatırım ortaya çıkıyor" diyor. Fayda- maliyet analizlerine ilişkin olarak yapılmış bir başka çalışmanın da Perry Okul Öncesi Projesi (Schweinhart, Barnes ve Weikart) olduğuna değinen Kaytaz, "Bir grup çocuğun 27 yaşına gelene dek kişisel ve toplumsal gelişimi ile aileleri ve toplumla olan etkileşimleri izlenmiş. Fayda- maliyet oranının tahmini değeri yatırılan her 1 dolara karşı alınan 7 dolardır. Bu da çok kârlı bir yatırım olduğunu göstermektedir" diye konuşuyor.

ÇİMENTODAN DAHA KAZANÇLI
Yapılan yatırımların kârlı olduğunu belirten Kaytaz şunları söylüyor: "Buna göre fayda maliyet oranında sulama sistemleri iyileştirme projesinin faydası 1.48, hayvancılığı geliştirme projesinin faydası 1.62, pamuk işleme ve pazarlama projesinin faydası 1.80, çimento fabrikasının maliyetine faydası ise 2.27 oranında. Yani en faydalı yatırım erken çocukluk dönemine yapılan yatırımdır. Dünya Bankası da bu örnekleri vererek, erken çocukluk eğitiminin desteklenmesi gerektiğini savunmakta." Türkiye'de kurumsal modeli temel alarak yaptıkları araştırmada birden fazla senaryo kullandıklarını anlatan Kaytaz, maliyetler içinde, tesis, yatırım maliyetleri, ekipman ve tamiratlar ile cari giderlerin hesaplandığını, tesislere 30 yıl ömür biçildiğini ve yüzde 6 iskonto uyguladıklarını söylüyor: "Fayda tahminlerinde önemli varsayım eğitim alma süresinin uzaması ile birlikte elde edilecek olan ücretin daha yüksek olacağı ilişkisidir. Çünkü daha fazla eğitim genelde daha yüksek gelir anlamına gelir. Fayda-maliyet oranlarının hesaplanmasında faydalar özel sektörde ücretli çalışanların yaşam boyu üretkenliği bağlamında erken çocukluk eğitimi programlarından elde edilen faydalar, maliyetler ise kamunun üstlendiği okul öncesi eğitim masrafları ile öğrencilerin bir üst düzey eğitime devam etmeleri sonucu kazanmadıkları gelirlerdir. İki farklı senaryo için modelleme yapıldı. Birinci senaryoda bin çocuğun bir yıl boyunca ana okuluna gideceği varsayıldı. Bu çocukların 950'si ilk öğretimi tamamlamakta, 670'i liseyi bitirmekte, 240'ı ise yüksek öğrenime giderek mezun olmakta. İkinci senaryoda ise sadece yüksek öğrenime giderek mezun olanların sayısı 250 olarak varsayıldı. Bu varsayımlara bağlı olarak Türkiye'deki erken çocukluk eğitiminin fayda-maliyet oranı birinci senaryoda 4.35, ikinci senaryoda 6.31 olarak hesaplandı." Aynı analiz, kurum temelli modelin dışında ev temelli bir modeli öngören anne ve çocukların eğitimi esasına dayanan Anne-Çocuk Eğitim Programı (AÇEP) için yapıldığı takdirde ise fayda-maliyet oranı daha da yükseliyor. Buna göre AÇEP için fayda maliyet oranı birinci senaryoda 5.91, ikinci senaryoda 8.14 oluyor.