Vatandaşlığa 1924 modeli

Yeni hükümetin öncelikli konuları arasında yer alan ve Başbakan Tayyip Erdoğan'ın bu kış referanduma götürmeyi istediği sivil anayasanın ayrıntıları ortaya çıkmaya başladı. Taslaktaki en önemli düzenleme vatandaşlık tanımında yapılıyor. Mevcut Anayasa'nın 66. maddesinde yer alan, "Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk'tür" tanımı, Atatürk'ün 1924 Anayasası'nda öngördüğü "Türkiye'de din ve ırk ayırt edilmeksizin vatandaşlık bakımından herkese Türk denir" şeklinde yeniden yazılıyor. Anayasa komisyonunda yer alan yetkililer, iki ifade arasındaki farkı "Birinde siyasi bir varlık, diğerinde otorite ve etnisite öne çıkıyor" diye belirtiyor. Prof. Dr. Ergun Özbudun başkanlığındaki anayasa uzmanı akademisyenlerin hazırladığı taslak çalışmada, yeni anayasa 139-140 madde olarak öngörülüyor. Mevcut anayasada 177 madde ve 19 geçici madde bulunuyor. Aradaki fark, RTÜK ya da orman köylülerinin hakları gibi "kanunla düzenlenebilecek ve anayasada olmasına gerek olmayan" konuların anayasa dışına çıkartılmasından kaynaklanıyor. 1982 Anayasası'ndaki antidemokratik hükümlerin ayıklandığı yeni sivil anayasa taslağında, sık sık tartışma konusu olan Anayasa'nın 6. Maddesi'ndeki "Türk milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organları eliyle kullanır" hükmü, "Türk milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre yasama, yürütme ve yargı organları eliyle kullanır" ifadeleriyle değiştiriliyor.

TASLAKTA NELER VAR?
Taslaktaki ayrıntılar şöyle:

* MGK anayasal bir kurum olarak yerini koruyor.

* Devletin temel niteliklerini açıklayan ilk 4 madde olduğu gibi kalıyor.

* Anayasa Mahkemesi'nin üye sayısı 17'ye çıkarılırken, bu üyelerden 8'ini TBMM seçecek. 9 üye ise Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay üyeleri arasından seçilecek.

* Tüzük ve programı anayasaya aykırı olan partilerin hemen kapatılmasına yönelik düzenleme ağırlaştırılarak, önce partilere ihtar verilmesi, düzeltilmemesi halinde kapatma davası açılması öngörülüyor. Partilerin, "odak" olmaktan dolayı kapatılması da zorlaştırılarak, "odak olma" hali için fiilin yaygın olarak işlenmesi ve genel merkez tarafından suç olan fiillerin onaylanması koşulu getiriliyor.

* Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) kaldırılıyor. YÖK'ün yerini Üniversitelerarası Koordinasyon Kurulu alacak.

* "Yargı tarafsızlığı" hükmü eklenecek.

* Adalet Bakanı, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) üyesi olmaktan çıkıyor. Adalet Bakanlığı Müsteşarı ise HSYK'da kalmayı sürdürecek.

* Vekillerin okumakta büyük güçlük çektikleri yemin metni de daha sade ve okunabilir hale getiriliyor.