Yerlilerin dövize görülmemiş yatırımı nasıl sonuçlanıyor?

Yurtiçi yerleşiklerin seçim haftasında dövize 2 milyar dolar daha yatırdıkları ortaya çıktı. Merkez Bankası'nın Haftalık Bülteni'nde yer alan verilere göre, yerlilerin 13-20 Temmuz haftasında bankalar ve katılım bankalarındaki döviz mevduatı 1 milyar 965 milyon dolar artarak 91 milyar 882 milyon dolara yükseldi. Yerlilerin son bir yılda dövize yatırımları 31 milyar 609 milyon dolar arttı. Bu da 2006 Haziran sonunda 60 milyar 273 milyon dolarlık düzeye göre yüzde 52.4'lük bir artışı ifade ediyor. Şimdiye kadar dövize görülmemiş bir yatırım bu.
Yukarıda yer alan tablodan da izlenebileceği gibi, yerleşiklerin dövize yatırımı seçim öncesinde tam anlamıyla tavan yaptı. Gerçek kişiler yanında şirket ve kurumların hesapları, en yüksek aylık artışını temmuzda yaptı. Temmuz ayının 20 günlük döneminde 5.37 milyar dolarlık bir artış söz konusu. Bu rakam şimdiye kadar aylık bazda hiç görülmemiş düzeyde yüksek bir rakam.

- Kişiler çifte kayıpta-Tablodan dikkat çekici gelişmeleri şöyle sıralayabiliriz.
- En son satırda yer aldığı gibi, 30 Haziran 2006'ya yani küresel dalgalanma sonrasına göre son bir yılda gerçek kişilerin dövize yatırımı yüzde 51.7 arttı. Bunun rakamsal ifadesi 22.23 milyar dolar.
- Yine gerçek kişilerin son bir yıllık döviz yatırımı rekora koşarken, bu yatırım içinde en hızlı artış gösteren dolara yapılan yatırım. Gerçek kişilerin dolar yatırımı yüzde 66.0 artarken euro yatırımları artışı yüzde 35.7 düzeyinde kaldı. Son bir yılda euro/dolar kuru 1.27'den 1.38'e kadar gitti. Yani yerli bireysel yatırımcılar dövize yatırım yaparak genelde kayıplı tarafta yer alırken döviz cinsleri içinde de dolara daha büyük yöneliş göstererek çifte kayba uğradılar. En azından son durum itibariyle böyle.
- Buna karşılık şirketler ve kurumları içeren tüzel kişilerin döviz yatırımlarında artış daha çok euro üzerinden. Dolar yatırımları yüzde 37.1 artan tüzel kişilerin euro yatırımları yüzde 91.8 artışla genel ortalamayı ikiye katladı.

- Yerlilerin üç korkusu- Yerlilerin bu yatırımları 2006 dalgalanması ile start aldı. Bu yıl yapılacak genel seçim ve cumhurbaşkanlığı seçimi gibi iki büyük siyasi risk de dövize yönelmede etkili oldu.
- Yerlilerin bu üç korkusundan biri gerçekleşti. Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimini krizsiz aşamadı. Bu nedenle genel seçim erkene alındı.
- Ama genel seçim öyle bir sonuçla bitti ki, cumhurbaşkanlığı seçimi belirsizliğini de önemli oranda azalttı. Dolayısıyla yerliler üç korkudan birinde yanıldı. Bu nedenle dövize yapılan yatırımları da isabetsiz çıkardı.
- Döviz yatırımcıları küresel dalgalanma konusunda da şimdiye kadar umduklarını bulamadılar. Son dalgalanmanın sürüp sürmeyeceği, büyüyüp büyümeyeceği ise henüz netleşmiş değil. Küresel dalgalanma 2006 benzeri bir büyüklüğe yaklaşırsa yerlilere ellerindeki dövizi satıp çıkma imkanı verebilir.
Aksi taktirde yerliler son bir yılda yaptıkları büyük döviz yatırımından, bu aşamada kâr edememiş olacaklar. Kâr etmek için ya bir sonraki siyasi krizi ya da güçlü bir küresel dalgalanmayı beklemek zorunda kalacaklar. Diğer bir seçenek ise zararı göze alıp döviz yatırımından dönmek.

- Sonuç- "Sürekli tetikte, sürekli uyanık olanlar neleri kaçırdıklarını bir bilseler!.." Norman Douglas