Bir ay sonra sandık başı

Cumhurbaşkanlığı krizi ile başlayan ve Anayasa değişiklik paketleriyle gerilen Meclis'in, erken seçim kararı almasının ardından, seçmenler bir ay sonra sandık başı yapacak. İlk kez 22 Temmuz seçimlerde, 5'i genel başkan olmak üzere 761 bağımsız aday yarışacak.

Seçimlerin, 61 yıl aradan sonra yine temmuz ayında yapılması "katılım" tartışması yarattı.

Türkiye, 22 Temmuz'da yeni Meclis'i seçmek üzere sandık başına gidecek. Cumhurbaşkanı seçiminde yaşanan krizle tarihi erkene alınan milletvekili genel seçimi için geri sayım başladı. Gümrük kapılarında oy kullanma işlemi ise pazartesi günü başlıyor.

Türkiye 22 Temmuz seçimiyle bazı ilklerle de tanıştı. Kavurucu sıcakta yapılan seçim mitinglerinin yanı sıra parti ittifakları, birleşme krizleri, yüzde 10 barajına karşı bağımsız aday taktiği, genel başkanlıktan istifa edip bağımsız aday olan siyasetçiler.

61 YIL ARADAN SONRA

Seçim için genellikle ilk ve sonbahar ayları ile kış aylarını tercih eden Türkiye, ikinci kez yaz ortasında sandık başına gidecek. 1945'te, çok partili hayata geçilmesinden sonraki ilk seçim 21 Temmuz 1946'da yapılmıştı. "Açık oy, gizli sayım" esası ile yapılan seçimde 465 milletvekilliğinden 397'sini CHP kazanmıştı. Sınırlı sayıda ilde seçime girebilen DP ise 61 sandalyede kalmıştı. 61 yıl sonra, seçmen yine Temmuz ayında sandık başına gidecek.

Seçimin yaz ortasında yapılması, beraberinde katılım tartışması da yarattı. Türk Silahlı Kuvvetleri, personelinin seçimlere katılımı sağlamak için askeri kampların seçimden dört gün önce kapanmasını ve seçimden dört gün sonra açılmasına karar verdi. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal da tatil yörelerinden ücretsiz otobüs seferleri ile seçmenleri sandık başlarına taşıyacaklarını açıkladı.

BAĞIMSIZ ADAY PATLAMASI

Seçim barajı endişesi 22 Temmuz seçimlerinde bağımsız aday patlamasına yol açtı. Yüzde 10'luk barajı aşamayacağını düşünen DTP ve BBP gibi partiler seçime bağımsız adaylarla girme kararı aldı. Bunun üzerine 761 kişi YSK'dan sandıkta yarışabilmek için vize aldı. Bu isimler arasında 5 genel başkan da bulunuyor. BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu, DTP Genel Başkanı Ahmet Türk, ÖDP Genel Başkanı Ufuk Uras, EMEP Genel Başkanı Levent Tüzel ve Güçlü Türkiye Partisi (GTP) Genel Başkanı Tuna Bekleviç, seçim yarışına bağımsız aday olarak katılacak.

Patlama yaşanan bağımsız aday sayısında ilk sırayı 157 kişiyle İstanbul aldı. İstanbul'u 40'ar adayla Ankara ve İzmir izlerken sadece 3 ilde (Sinop, Bayburt, Kırıkkale) hiç bağımsız aday çıkmadı. Bazı kentlerdeki bağımsız aday sayıları şöyle: Diyarbakır 36, Mersin 23, Bursa 22, Antalya 20, Adana 19, Şanlıurfa 17, Konya 17, Kocaeli 16, Van 14.

EN GÖZDE VAAT, "MAZOT"

Meydanların en gözde vaadi mazot fiyatları oldu. Cem Uzan'ın liderliğindeki Genç Parti'nin aylar önce açıkladığı "Mazot 1 YTL olacak" vaadinin ardından Demokrat Parti fiyatı daha da düşürme sözü verdi. Mazottaki açık eksiltmede son teklif Haydar Baş'ın partisi BTP'den geldi. Bağımsız Türkiye Partisi mazotta kotayı 1 YTL'nin de altına çekti. BTP, mazotu 80 kuruşa satacağını ilan etti. Baş ayrıca, seçim vaatleri için noterden taahhütname aldı. CHP ise seçim bildirgesinde mazottan ÖTV alınmayacağı vaadinde bulundu.

YSK HOCA'YA VİZE VERMEDİ

Yüksek Seçim Kurulu eski Başbakan Necmettin Erbakan ile eski DEP milletvekilleri Orhan Doğan, Hatip Dicle ve Selim Sadak'ın milletvekilliği adaylık başvurularının reddetti. Öte yandan YSK, Aydın Cemal Kaya ile Sedat Edip Bucak'ın adaylık başvurularının kabul etti.
YSK'nın seçime giremeyecekleri yönünde karar verdiği eski DEP milletvekilleri, karara AİHM'de itiraz etme kararı aldı. YSK, 33 bağımsız adayı da çeşitli nedenlerden dolayı seçimlerden men etti.

YSK TOKİ AÇILIŞLARINI PROPAGANDA OLARAK DEĞERLENDİRDİ

YSK Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın TOKİ açılışlarında yaptığı konuşmaları yayınlayan kanalları uyardı, uyarıya uymayanlara ise program kapatma cezası verdi. Kurul, TOKİ açılışlarının televizyon kanallarında yayınlanmasını "siyasi partilerin fırsat eşitliğine aykırı yayın" olarak değerlendirdi. Kurul, bu yüzden CNN Türk'ten sonra Meltem TV'nin de bir kez uyarılmasını ve sonrasında 3 program durdurma cezası verilmesi yönünde görüş bildirdi. Kurul aynı şekilde SKY TV, Kanal 24 ile Haber 7'nin uyarılmasına karar verdi.

SOL DA GÜÇBİRLİĞİ, SAĞDA HÜSRAN

Seçimler öncesinde işbirliği yapma kararı alan CHP ve DSP, Türkiye'de bir ilk gerçekleştirdi. İki sosyal demokrat parti "olmaz" denilen bir güç birliğini yaparak seçmenlerin karşısına çıktı. DSP'den istifa eden 13 aday, CHP listelerinden aday gösterildi. Bu birlikteliğin dışında kalan SHP ise, Genel Başkan Murat Karayalçın'ın ifadesiyle, "bir bölen olamamak" için seçimlere katılmama kararı aldı.

Merkez sağda ise Anavatan ile DYP'nin flörtü sonuçsuz kaldı. DYP'nin ismini Demokrat Parti olarak değiştirmesine rağmen, kongresinde DP'ye katılma kararı almayan Anavatan seçimlere girmemeye karar verdi. Bu kararın ardından Anavatan'dan istifa eden çok sayıda partili başta CHP olmak üzere diğer partilere katıldı. Merkez sağda birleşmenin yaşanmaması, DP'nin baraja takılacağı endişelerine de yol açtı.

İLK KEZ BİR LİDER KÜSKÜNLERİN GÖNLÜNÜ ALDI

Aday listeleri oluşturulurken Meclis'te en çok firenin anamuhalefet partisi CHP'den olacağı bekleniyordu. Ancak 154 milletvekilinin listeye giremediği AKP, CHP'yi bile geride bıraktı. Başbakan Erdoğan ise bir ilki gerçekleştirerek küskünlerle yemekte bir araya gelerek gönüllerini almaya çalıştı.

(ANKA)