Ceyhan'dan değil, Atina'dan korkarız

Koç Grubu, Shell ile yaptığı ortaklık ile Eylül 2005'te Türkiye'nin tek petrol rafinerisini 4.1 milyar dolarlık bedelle bünyesine kattı. Bir anda petrol sektöründeki en büyük oyuncu olan Koç Grubu, son teklif verme süresi 25 Haziran olan Petkim için de hazırlık halinde. İşte dünya devleri ile kurdukları ortaklıklar ile Adana-Ceyhan'da rafineri kurmak için üç büyük grup sırada beklerken biz de Türkiye'nin tek rafinerisi Tüpraş'ın Genel Müdürü Yavuz Erkut ile son gelişmeleri, ilk üç ayda satışlarında yaşanan artışın nedenlerini, ulusal marker ve Ceyhan'ı konuştuk. Öncelikle Ceyhan'a yapılan rafinerilerin hepsinin hayata geçeceğini ihtimal vermediğini söyleyen Erkut, "Bir rekabet gelecek mi derseniz, benim için Yunanistan'daki, Bulgaristan'daki rafineri daha dikkate değer. Pazara uzak olan Ceyhan değil" dedi.

*Ceyhan'da üç grubun rafineri kurma teklifi var. Toplam 15 milyar dolarlık bir yatırımdan söz ediliyor. Sizce bölgenin böyle bir potansiyeli var mı? Başvuruların olduğunu ve lisansların verilmeye başlandığını biliyoruz. Ama sektörü analiz ettiğimizde ortaya farklı sonuçlar çıkıyor. Biz ürettiğimiz benzinin yüzde 50'sini ihraç ediyoruz. Fuel-oil tüketimi inanılmaz bir hızla düşüyor. Ancak Türkiye'nin genelinde bir motorin sıkıntısı var. 1990'lardan beri motorinde net ithalatçıyız. Bu rakam son yıllarda 6 milyon tonlara kadar çıktı. Eğer Ceyhan'da kurulacak rafineri yurt içi pazarı ise yanlış bir noktada. Çünkü tüketimin büyük bölümü Batı'da. İhracat ağırlıklı olsa da Akdeniz'de böyle bir talep, yoğunluk yok. Belki bir rafineri kurulur, ama ikinci bir rafineri ihracata yönelik olsa bile fazla kapasite yaratır.

* Sizi rekabet anlamında nasıl etkiler bu rafineriler? Tabi ki talep artacaktır. Biz hiçbir zaman Türkiye'nin talebinin yüzde 100'ünü karşılarız diye kendimize bir hedef koymuyoruz. Zaten Karadeniz'de de rafineriler var ve motorinin önemli bölümü oradan geliyor. Dolayısıyla 'Bir rekabet gelecek mi?' derseniz Atina'da- Yunanistan ve Bulgaristan'daki rafineri daha çok dikkate değer, Ceyhan değil. Özetlersem petrol ithal eden bir ülke olarak bu kadar büyük rafineri ihtiyacı Türkiye'de görünmüyor. Sanallıktan çıkıp bu rafinerilere izin verilecekse Tüpraş'ta olduğu gibi Ceyhan'da yapılacak rafineri için de ihaleye çıkılmalı. Her önüne gelene rafineri kurma izni verilmesi ne kadar doğru bu bir düşünülmeli. Rafineri kurmak o kadar da kolay bir şey değil. Mevcut projelerin gerçekleşme oranı son iki yılda yüzde 35'lerde.

1.5 MİLYAR $'A MİNİ RAFİNERİ

* Sizin de bu yönde yatırımlarınız olduğunuzu duyuyoruz? Biz yeni yatırım değil, mevcut yatırımı dönüştürerek motorin üretimini artırmak istiyoruz. Fuel-oil tüketimi çok düşüyor. Yeni bir rafineri yerine eldeki fuel-oil kapasitesini beyaz ürün üretecek şekilde değerlendirmek üzere çalışma başlattık. Yaklaşık 1-1.5 milyar dolara malolacak bir yatırım bu. Maalesef okuyoruz, bazı şirketler '2 milyar dolara rafineri kuracağız' diyorlar. Bunları anlamak mümkün değil. Bizi yatırımımız 3 ile 5 yılda hayata geçecek bir mini rafineri.

* Grubun aynı zamanda bir dağıtım şirketi olması sizi nasıl etkiliyor? Opet, bize bir sinerji yaratıyor. İzmir'den karayolu ile akaryakıt yüklemesi yapamıyoruz. Opet tesislerinden beyaz ürün isteyip Kırıkkale Rafinerisi'ne götürüp ikmal yapıyoruz.