Yurtdışına vergi kaçışına karşı düzenleme

Şirketlerin, gelirlerini yurtdışına çıkararak vergi ödemekten kaçmalarını sonlandırmayı hedefleyen transfer fiyatlandırması düzenlemesi için ikincil mevzuat çalışması tamamlandı.

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Kurumlar Vergisi Kanunu'nda, örtülü kazanç yerine getirilen transfer fiyatlaması uygulamasına ilişkin karar taslağı tamamlandı. Karar, 1 Ocak 2007'den geçerli olmak üzere yürürlüğe girecek.

Gelir İdaresi Başkanlığı, "Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Karar" taslağı hazırladı. Kurumlar Vergisi Kanunu çerçevesinde yapılan düzenlemenin kapsamı içine, Türkiye'deki tam ve dar mükellef gerçek kişi ve kurumların tamamı girdi.

GELİRLER TAM VE DOĞRU BEYAN EDİLECEK

Düzenleme ile, ilişkili kişilerle mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan gerçek kişi ve kurumların gelirlerinin tam ve doğru olarak beyan edilmesini sağlanması ve transfer fiyatlandırması yoluyla vergi matrahının aşındırılmasına engel olunması amaçlandı. Düzenlemeye göre, söz konusu işlemlerde, 'emsallere uygunluk ilkesi' uygulanacak.

Bu ilke ile ilişkili kişiler arasındaki mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, söz konusu mal veya hizmet alım ya da satımı için aralarında ilişki bulunmayan kişiler arasında belirlenen fiyat veya bedele karşılaştırılabilir koşullar altında eşit olması sağlanacak.

Yapılacak 'karşılaştırılabilirlik analizi' ile kontrol altındaki işlemlerin sahip olduğu koşullar ile kontrol dışı işlemlerin sahip olduğu koşulların karşılaştırılması sağlanacak.

'Emsal fiyat aralığı' çerçevesinde, emsallere uygunluk ilkesi açısından en güvenilir sonuç, karşılaştırmalar sonucunda ulaşılan tek bir fiyat veya bedel olacak. Bununla birlikte, yapılan karşılaştırmalar ve uygulanan yöntemler sonucu, tek bir fiyat veya bedelden ziyade birbirine yakın birden çok sonucu içeren belli bir fiyat veya bedel aralığı tespit edilebilecek.

Emsal fiyat aralığı, aynı yöntemin farklı karşılaştırılabilir kontrol dışı işlem verilerine uygulanmasından veya aynı verilere farklı transfer fiyatlandırması yöntemlerinin uygulanmasından elde edilen değişik emsal fiyatların oluşturduğu bir fiyat dizisini ifade edecek.

TUTARLI FİYAT ZORUNLULUĞU

Mükellefler, işlemin koşullarını ve özelliklerini en iyi yansıtan yöntemi kullanarak, ilişkili kişilerle yaptıkları mal veya hizmet alım ya da satımında emsallere uygunluk ilkesiyle tutarlı fiyat veya bedel uyguladıklarını göstermek zorunda olacaklar.

'Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi' ile bir mükellefin uygulayacağı emsallere uygun satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile karşılaştırılarak tespit edilmesi sağlanacak.

'Maliyet artı yöntemi', emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brüt kar oranı kadar artırılması suretiyle hesaplanmasını ifade edecek. Kontrol altındaki bir işlem için uygulanacak en ideal "makul brüt kar oranı", işlemi yapan mükellefin bu mal veya hizmetlere ilişkin olarak, ilişkisiz kişilerle yaptığı işlemlerde uyguladığı brüt kar oranı olacak.

Böyle bir brüt kar oranı mevcut değilse ya da karşılaştırma için gerekli işlem sayısı yetersizse, karşılaştırılabilir işlemler arasında belirlenen fiyat ya da bedeli etkileyen bir farklılık bulunmaması veya var olan farklılıkların düzeltilebilir nitelikte olması şartıyla ilişkisiz kişilerin karşılaştırılabilir işlemlerine ait brüt kar oranları da bu yöntemin uygulamasında kullanılabilecek.

'Yeniden satış fiyatı yöntemi', emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan makul bir brüt satış karı düşülerek hesaplanmasını ifade edecek.

MÜKELLEFE YÖNTEM BELİRLEME YETKİSİ

Emsallere uygun fiyata geleneksel işlem yöntemlerinden herhangi birisiyle ulaşma olanağı yoksa mükellef, işlemlerin mahiyetine uygun olarak kendi belirleyeceği diğer yöntemleri kullanabilecek.

Ancak, diğer yöntemler olarak adlandırılan işleme dayalı kar yöntemlerinin emsallere uygunluk ilkesi çerçevesinde fiyat ya da bedel tespitine olanak vermemesi durumunda, mükellef kendi belirleyebileceği ve daha doğru sonuç verdiğine inandığı bir yöntemi de kullanabilecek.

İşleyiş sistemi mükellefler tarafından belirlenecek bu yöntemin de emsallere uygunluk ilkesine göre tespit edilmesi zorunlu olacak.

'Kar bölüşüm yöntemi', bir ya da daha fazla sayıdaki kontrol altındaki işlemlere ilişkin toplam faaliyet karı veya zararının, emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda üstlendikleri işlevler ve riskler nispetinde ilişkili kişiler arasında paylaştırılması esasına dayanan bir yöntem olarak uygulanacak.

'İşleme dayalı net kar marjı yöntemi', ilişkili kişiye ait bir işlemin net karlılık oranının, maliyetler, satış ve varlıklar gibi bir gösterge kullanılarak, ilişkisiz kişilere ait karşılaştırılabilir işlemlerin net karlılık oranları ile karşılaştırılmasına dayanan bir yöntem olarak uygulanacak.

BÜYÜK MÜKELLEFE PEŞİN FİYATLANDIRMA ANLAŞMASI

Peşin fiyatlandırma anlaşmasının temel amacı, mükelleflerin ilişkili kişilerle yapacakları mal veya hizmet alım ya da satımında uygulayacakları transfer fiyatlandırmasına ilişkin olarak karşılaşılabilecek olası vergi ihtilaflarının önüne geçmek olacak.

Peşin fiyatlandırma anlaşmasının kapsamına, Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı'na kayıtlı mükellefler girecek. Söz konusu kurumların ilişkili kişilerle yaptığı yurt dışı işlemlere ilişkin olarak belirleyeceği yöntem konusunda 3 Eylül 2007 tarihinden itibaren Gelir İdaresi'ne başvurmaları mümkün olacak. Ön değerlendirme ve analiz süreçlerinin ardından İdare'nin başvuruyu kabul etmesi halinde mükellef ile İdare arasında peşin fiyatlandırma anlaşması imzalanacak.

Anlaşma kapsamındaki işlemlere ilişkin uygulama ile anlaşma kapsamında belirlenen yöntem ve bu yöntemin uygulama şartları ile ilgili olarak inceleme yapılabilecek. İdare, mükellefin söz konusu anlaşma koşullarına uyum gösterip göstermediğini ve/veya bu koşulların geçerliliğini sürdürüp sürdürmediğini, anlaşmada belirlenen süre müddetince mükellefin sunacağı yıllık rapor üzerinden takip edecek.

İPTAL GEÇMİŞİ DE KAPSAYACAK

Mükellefin peşin fiyatlandırma anlaşmasında belirtilen koşullara uymadığı, söz konusu koşulların geçerliliğini sürdürmediği ve/veya mükellef tarafından ibraz edilen bilgi ve belgelerin eksik, yanlış veya yanıltıcı olduğu tespit edilirse, mevcut anlaşma İdare tarafından tek taraflı olarak önceki dönemleri de kapsayacak şekilde iptal edilecek. Bu durumda, anlaşma hiç yapılmamış kabul edilerek mükellef vergi incelemesine sevk edilecek. Karar, 1 Ocak 2007 tarihinden geçerli olmak üzere yayım tarihinde yürürlüğe girecek.

(ANKA)