Modern çağın tapınakları: Alışveriş merkezleri

Alışveriş merkezleri günümüzde sosyal hayatın önemli bir parçası haline geldi. Devir, hızlı tüketim devri. Eskiden olsa alışveriş merkezine sadece yeni bir şeye ihtiyacımız olduğunda giderdik. Oysa şimdi sadece mağazaları ile değil, marketi, sinemaları, restoran ve kafeleriyle de cezp ediyor bizi. Ancak bir alışveriş merkezinde yürüyen merdivenden duvarın rengine ve hatta havadaki kokuya kadar hiçbir şeyin tesadüf olmadığını biliyor muydunuz? Her türlü detay, aylar hatta yıllar öncesinden planlanıyor. Satın alma duygusunu tetiklesin diye havaya elma ve tarçın sıkılıyor, duvarlarda daha sıcak renkler tercih ediliyor.

HER ŞEY PLANLI
Bugün sadece İstanbul'da 45 alışveriş merkezi var ve bu sayı her geçen gün artıyor. Alışveriş merkezlerine olan talep, yeni bir meslek kolunun da oluşmasını sağladı. Avi Alkaş, 1993 yılından bu yana alışveriş merkezlerine danışmanlık yapıyor. Yani bir toprak parçası üzerine, nasıl bir bina yapılmalı, hangi mağazalar, hangi restoranlar yer almalı, kaç tane güvenlik elemanı, kaç tane temizlik elemanı çalışmalı, tüm bunları yatırımcı için hesaplıyor ve en ince detayı ile birlikte sunuyor. Alkaş, "Alışveriş merkezlerinde hiçbir şey tesadüf değildir. Her şey mutlaka önceden planlanmıştır," diyor.

ŞEHRİ YÖNETMEK GİBİ
Alkaş alışveriş merkezi danışmanlığına ilk kez Akmerkez'le başlamış: "Eskiden biri bana, 'Bu mesleği yapacaksın,' deseydi herhalde inanmazdım," diyor. Ama artık bu konuda bir uzman olduğunu belirterek ekliyor: "Alışveriş merkezinin kitabını yazabilirim." İşini, küçük bir orduyla ülke yönetmeye benzetiyor. "En ufak bir problem bile olmamalı. İnsanların rahatça dolaşmak istedikleri, konforlu, temiz ve duyarlı bir ortam yaratmak zorundasınız. Her şey yolunda mı diye kontrol etmek için bazen geceleri mal kabul kapısından Akmerkez'e kontrole giderdim. Bakardım temizlik elemanı ve güvenlik yerinde, işini yapıyor mu diye..."

KANDIRMA TAKTİKLERİ
Bir alışveriş merkezi daha kurulmadan, tüketici nasıl cezbedilir, tüm bunlar en ince detayına kadar düşünülüyor. Örneğin ortası boş bir yapıya sahip olan Carousel Alışveriş Merkezi'nde merdivenler orta kesimde bulunuyor. Ama bir gün aşağı inen merdiven, diğer gün yukarı çıkıyor. Böylece gelenler hep aynı güzergahı izlemiyor, farklı mağazaların önünden de geçmek durumunda kalıyorlar. Yemek bölmelerinin genellikle en üst katta yer almasının nedeni ise buraların hedefli gelinen yerler olması. Yani sadece yemek yemek için gelen birçok ziyaretçi, en üst kata gidene kadar mağazaların önünden geçmek zorunda kalıyor, istemese bile vitrinlere göz atmış oluyor. Ayrıca güvenlik açısından yemek masalarının birleştirilmesine göz yumulmuyor. Alkaş: "Bir problem çıkarsa güvenlik elemanı dört kişiye müdahale edebilir ama 12 kişilik bir masaya müdahale çok daha zordur," diyor.

DEKORASYON TRENDLERİ
Dekorasyon trendlerindeki değişim de alışveriş merkezlerine yansıyor. Alkaş bir dönem metale dönüş olduğu için Akmerkez'in bu renklerle dekore edildiğini söylüyor. Son moda ise sıcak renkteki ahşapmış. Alkaş: "Ahşap sıcak bir hava yansıtıyor. Böylece gelen müşteri daha uzun zaman harcıyor. Sonuçta amacımız, müşteriyi orada olabildiğince uzun tutmak."