|
 |
|
  "Piyasaların iyi gitmesi kötü"
Uluslararası piyasalara yatırımın önde gelen isimlerinden Dr.Marc Faber, ekonomideki olumlu tablonun göründüğü gibi olmadığını belirterek, "İş dünyası kötüye gittiğinde, insanlar borsada, tahvil piyasalarında ve dövizde tonlarca para kaybettiğinde ve genel ruh hali olumsuz olduğunda, piyasalar iyiye gidecektir" dedi.
Dünyada yapay bir ekonomik genişleme gerçekleştiğini belirten Faber, "Amerika para bastı, bu durum tüketime ve ticaret açığına yol açtı. Cari hesap açığı, global likiditeye sebep oldu ve bu likidite de her yere yayılıyor. Bundan önceki durumlarda olduğu gibi, balon sadece hisselerde, mülklerde, petrolde değil. Bu sefer dünya çapında tüm fiyatlar fazlasıyla şişkin. Bana göre çok tehlikeli bir durum" diye konuştu.
Marc Faber, Dünya piyasaları, Asya ekonomilerinin yükselişi ve Türkiye'nin enerji trafiğindeki yeri üzerine konuşan Faber, piyasaların iyiye gitmesinin ve büyük yatırım fırsatlarının, her şey kötü gittiği zamanlarda gerçekleştiğini kaydetti. Piyasadaki genel görüşlere aykırı yaklaşımlarıyla tanınan Faber, şunları söyledi:
"Genel ruh hali olumlu olduğunda, gökyüzü bulutsuz olduğunda ve ilk iyileşme yaşandığında ise, çoğu kişi bunun yatırım için iyi bir fırsat olduğunu düşünüyor. Aslında bu tehlikeli bir dönemdir. Ayrıca piyasadaki fiyatlara da yakinen bakmak lazım. Hisse senetleri artık ucuz değil, emtia ucuz değil, gayrimenkulün fiyatlanmasında ise konumu önemlidir. Belki Türkiye'nin kırsal kesiminde ucuz olabilir. Ama Londra'da, Boston'da ve New York'ta ucuz değil. 70'lerde yaşanan yüksek tüketici fiyat enflasyonunun aksine, şimdi yüksek varlık fiyat enflasyonu yaşıyoruz. Gayrimenkul, hisseler, emtia, hepsinde."
BANA GÖRE ÇOK TEHLİKELİ BİR DURUM
Faber, TIME dergisinde yayınlanan "Acı henüz dinmedi" başlıklı makalesinde yer verdiği, küresel piyasalarda düşüşün başlayacağı yönündeki yaklaşımına da açıklık getirdi. Faber, küresel dalgalanmayla ilgili olarak şunları söyledi:
"27 Şubat'ta bir günde büyük düşüş yaşandı. Dolayısıyla, bu durumu muhasebe ederken, son birkaç yıldır dünya borsalarının yükseldiğini de göz önünde bulundurmalıyız. 2003'ten beri Hindistan borsası 5 katına yükseldi, zirve yaptığı dönemlerde. Türkiye borsası, 2001 ve 2002'deki en düşük seviyeden beri en az 6 katında zirve yaptı. Bu piyasalar uzun vadede yüzde 10 veya 20 düşse bile, olağandışı bir durum olmaz. Ama bana göre dünyada yapay bir ekonomik genişleme gerçekleşiyor. Amerika para bastı, bu durum tüketime ve ticaret açığına yol açtı. Cari hesap açığı, global likiditeye sebep oldu ve bu likidite de her yere yayılıyor. Varlık fiyatları dünya çapında arttırıldı. Bundan önceki durumlarda olduğu gibi, balon sadece hisselerde, mülklerde, petrolde değil. Bu sefer dünya çapında tüm fiyatlar fazlasıyla şişkin. Bana göre çok tehlikeli bir durum.
VARLIK FİYATLARI DÜŞEBİLİR
Temel olarak, varlık fiyatlarının büyük artış gösterdiğini ifade eden Faber, 2002'den beri gayrimenkul, hisse senedi ve emtia fiyatlarının arttığını anımsattı. Faber, yaşanan düşüşün yaygın görüşe göre piyasada bir nevi düzeltme olduğunu belirterek, "Piyasa yükselmeye başladıktan sonra, sanıldığından daha ciddi bir durum olduğunu ve bir süre varlık fiyatlarının düşebileceğini düşünüyorum" dedi.
TÜRKİYE MODERN DÜNYAYA, ABD ÜÇÜNCÜ DÜNYA ÜLKELERİNE KATILIYOR
Dr.Marc Faber, ekonominin ağırlık merkezinin batıdan doğuya kaydığını savundu. Türkiye'nin ve Asya ülkelerinin giderek modern dünyaya katıldığını söyleyen Faber, buna karşılık ABD'nin üçüncü dünya ülkeleri arasına girmeye doğru ilerlediğini savundu. Petrol fiyatının artmasıyla, güç dengesinin farklı ülkelere yayıldığını ifade eden Faber, "Örneğin Putin, Ahmedinecad, Hugo Chavez, Evo Morales. Artık bu liderler büyük bir güce sahip, çünkü birçok kaynağı kontrol ediyorlar" dedi.
Faber, petrol fiyatının, varil başına 12 dolardan 57 dolara çıkmasının eski Sovyetler Birliği'ni ve Orta Asya'yla Doğu Avrupa ekonomisini de etkilediğini söyledi. "Bu ülkelerin dünyaya açılması, ekonominin ağırlık merkezini batıdan doğuya doğru kaydırıyor" diyen Faber, artık Rusya'nın ABD'ye oranla daha güçlü olduğunu savundu. Faber şunları söyledi:
"Başkan Bush, şu anda dünyanın en güçlü adamı olduğunu düşünebilir. Ama işin doğrusu, şu anda dünyanın en güçlü adamı Başkan Putin'dir. Çünkü 10 milyon varillik petrol üretimini kontrol ediyor. Başka kaynakları da var. Bu yüzden global ekonomi üstünde çok büyük bir güce sahip.
İstanbul'un da coğrafi açıdan çok iyi bir konumda olduğunu düşünüyorum. Bu arada İstanbul'daki havaalanı, Amerika'daki birçok havaalanından daha kaliteli. Kıyaslandığında ilginç bir durum ortaya çıkıyor. Türkiye modern dünyaya katılıyor, Amerika ise üçüncü dünya ülkelerine."
Petrol fiyatının artmasıyla, güç dengesinin farklı ülkelere yayıldığını ifade eden Faber, "Örneğin Putin, Ahmedinecad, Hugo Chavez, Evo Morales. Artık bu liderler büyük bir güce sahip, çünkü birçok kaynağı kontrol ediyorlar" dedi.
DÜNYA ÇAPINDA TÜM ARAŞTIRMALAR ASYA VE ÇİN'DE YAPILACAK
Uluslararası yatırımcıların Gloom, Boom and Doom adlı raporlarından tanıdığı Faber, Amerika'da elit bir kesimin iyi eğitim aldığını, ülkenin altyapı kurmadığını söyledi. "Halkın büyük kısmı, tamamen değil ama genellikle eğitimsiz" diyen Faber, Amerika'nın bu nedenle neden üçüncü dünya ülkelerine katıldığını savunarak, büyüyen Asya ekonomilerine dikkat çekti:
"Komünist ve sosyalist rejimler eğitim dışında her konuda gerçek bir felaketti. Çin'de, Vietnam'da ve eski Sovyetler Birliğinde eğitimsiz insan göremezsiniz. Hepsi okuma yazma biliyor. Bazıları gerçekten çok başarılı. Çin'de ve Hindistan'da üniversiteden mezun olan gençler, günde 10 saat, haftada 7 gün, yılda 52 hafta çalışmazlarsa hayatta bir şansları olmayacağını biliyorlar. Çünkü çok büyük bir rekabet var. Çin'de bilim alanında her yıl 500 bin öğrenci mezun oluyor. İyi bir iş bulmak istiyorlarsa çok başarılı olmalılar. Göreceksiniz, zaman içinde dünya çapında tüm araştırmalar, Asya'da, Hindistan'da ve Çin'de yapılacak."
TÜRKİYE ZAMANI GELDİĞİNDE KİMİ DESTEKLEYECEK
Faber, batı dünyasına doğru bir tür enerji taşıyıcısı konumuna gelmesiyle öneminin arttığını söylediği Türkiye'nin tuhaf bir durumun içinde kaldığını savundu. Türkiye için "Zamanı geldiğinde kimi destekleyecek" diye soran Faber şöyle devam etti:
"Orta Asya'da ve Orta Doğu'da üç büyük süper güç var. Irak'a girmiş olan Amerikalılar. Kim bilir, belki İran'a da saldırırlar. Ama aynı zamanda Çin etkisi de var. Çin'in Orta Asya'yla 3 bin kilometrelik sınırı var. Kazakistan'la, Kırgızistan'la, Tacikistan'la, hatta Afganistan ve Pakistan'la bile sınırı var. Onlar için Orta Asya, kaynak açısından çok önemli. Şu anda Kazakistan'a giden bir boru hattı var. Orta Asya'dan geçerek Orta Doğu'ya da erişmek istiyorlar. Ruslar için Orta Asya son derece önemli. Şangay İşbirliği Örgütü Amerika'nın bölgedeki etkisini dengelemek konusunda çalışan oldukça güçlü bir oluşum haline geldi."
(ANKA)
|
