|
 |
 |
 |
 |
|
Kanseri tam 12 den vuran proton bombası
Hiroşima'yı yerle bir eden atom bombası ile proton bombası aynı özellikleri taşıyor. Ama proton bombasının hedefi kanserli hücreleri öldürmek! Bu bomba, hedefi vurduğu zaman diğer radyasyon tedavilerinin aksine tümör etrafındaki dokulara zarar vermiyor ve neredeyse hiçbir yan etki yaratmıyor.
Japonya'da doğup büyümüş olan Doktor Ritsuko Komaki, Hiroşima'nın bombalanmasından sonra radyasyonun imha gücüne ilk elden tanık olmuş. Komaki'nin ailesi bombalamadan önce Hiroşima'yı terk etmiş olmasına karşın, patlamadan sağ kurtulan anneanneye yardım etmek için kısa bir süre sonra geri dönmüşler. Yakın bir çocukluk arkadaşı radyasyona maruz kaldığı için yakalandığı lösemiden öldüğü zaman Komaki, doktor olup başkalarının hayatını kurtarmaya karar vermiş. Dr. Komaki, proton tedavisini ülkesini mahveden teknolojiyi kullanarak hayata geçirmiş. Hiroşima'yı yerle bir eden atom bombası ile hedefi 12'den vuran bu kanser bombası aynı özellikleri taşıyor. Tek fark; kanser bombasının hedefinin kanserli hücreler olması. Bu proton bombası hedefi vurduğu zaman; etrafa hiç zarar vermeden ve başka organları hırpalamadan kanserli hücrelerin yok olmasını sağlıyor. M.D. Anderson'da Radyasyon Onkolojisi Bölümü Başkanı Prof. Dr. James Cox ve karısı Radyasyon Onkolojisi Öğretim Üyesi Dr. Ritsuko Komaki; M.D. Anderson'ın Proton Tedavi Merkezi'nin oluşturulmasında sonradan anahtar bir rol oynamışlar. Komaki; dünyada en yeni kanser  savaş yöntemlerinden olan proton tedavisiyle ilgili soruları yanıtladı:
* Bu tedavinin diğer tedavilere göre avantajları neler?
Proton tedavisinin geleneksel radyasyon tedavilerine oranla üstünlüğü; hedefteki tümöre yarım milimetreye kadar olağanüstü bir hassasiyetle ve tümör etrafındaki dokulara zarar vermeden, daha az yan etkilerle ve tümörleri daha iyi kontrol etme imkanını vererek radyasyon gönderebilmesidir. Bu yöntem; daha önce kullanılan radyasyon tedavilerinin hastayı zayıf düşüren yan etkileri olmadan kanser hücrelerini daha kusursuz bir şekilde tedavi etme imkanı sağlıyor. Proton tedavisinde kanserli hücre hedef seçiliyor. Ve protonlar hedefi tam 12'den vuruyor. Üstelik bunu yaparken etrafta hiçbir yere zarar vermiyorlar.
* Nasıl uygulanıyor?
Yaklaşık bir Amerikan futbolu stadyumu uzunluğundaki devasa mıknatıslardan oluşan bir tünelin içinde bir protonlar ışını hedefine doğru hızla ilerliyor. Saniyeden daha küçük bir zaman aralığında, hidrojen atomlarının çekirdeğinden arındırılmış ve 250 milyon voltun üzerindeki bir enerjiyle ivmelendirilmiş bu süper- yüklü atom altı parçacıklar; öldürücü bir isabetlilikle hedeflerini vuruyorlar. Artık zarardan dönülmesi  imkansız! Kanserli hücreyi adeta vuruyorlar. Ancak tedavi edici nitelikte bir zarar bu. Proton ışınlarının hedefi ise habis bir tümördür.
* Bu yöntemin normal radyasyon tedavisinden farkı ne?
Geleneksel röntgen ışını radyasyon tedavisi de etkilidir. Ancak bir tümörün etrafındaki normal dokunun 'radyasyon toleransı' ile sınırlanması ve yakındaki sağlıklı hücrelere zarar vermeden tümör hücrelerini yok etmek zordur. Proton tedavisinde ise ışın, vücuda düşük doz bir radyasyonla girer. Bir radyasyon onkoloğu tarafından yönlendirilen ışının bu dozu, hedefteki tümöre yaklaştığı zaman artar. Protonlar, röntgen ışınlarından çok daha ağırdırlar; ağırlıkları vücuttan geçerken saptırılmadan düz bir çizgi halinde yol almalarına olanak verir ve hız yitirmelerini sağlar. Protonlar yavaşladıkça radyasyon onkologları protonların durup radyasyon dozlarını boşaltacakları yeri mükemmel bir hassasiyetle hedefleyebilirler. Bunun toplam etkisi; tümörü vurmada hassasiyet ve daha güçlü dozda bir radyasyondur. Yani; dozları normal çevresel dokuların ne kadar radyasyonu kaldırabileceğine değil, tümörü yok etmek için ne kadar radyasyon gerektiğine bağlı olarak belirlenir.
*  Sonuç nasıl gözleniyor?
Onkolog açısından proton tedavisinin başka avantajları da vardır. Proton tedavisinden yirmi dakika sonra hasta vücuttan geçen proton ışınlarının tam güzergahını gösteren bir PET (Pozitron Yayma Tomografisi) taramasına girebilir ve doktor kanser hücrelerinin ölümünü anında seyredebilir. İlk hastanın tedavisinden başlayarak, tedavi gören her hasta kanser konusundaki kritik sorulara yanıt bulmak için 30 yeni protokolden birine yerleştirilecek. Bu da proton tedavisinin geleneksel tedaviye ek olarak veya yürürlükteki tedavilerin yerine kullanıldığında ne kadar etkili olacağını sınamada eşsiz bir fırsat sunacak.
* Bu tedavinin en büyük avantajı nedir?
Kanser tedavisi nedeniyle büyük hasarlar oluşabiliyordu. Prostat kanserine uygulanacaksa hasta iktidarsızlık tehlikesi yaşayabiliyordu. Işın tedavisi çevre dokulara zarar verdiğinden, tedavinin ardından sperm üretimi olmayabiliyordu. İşte proton tedavisi, tedavi risklerinden hastanın kurtulmasını sağlıyor. Proton tedavisinin genel faydaları; daha hassas ve yüksek bir doz, tedavi sürelerinin kısalması, yan etkilerin azalması ve birçok kanser türü için tedavi seçeneklerinin artmasıdır.
ESRA TÜZÜN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
