  |
|
Hababam Sınıfı 50 yaşında
 Ömür defterinin 50 yıl öncesinin sayfalarını çeviriyorum. Salihli'de ortaokul öğrencisiyim. İstasyondan Kuruçeşme'ye inen caddenin başında, İnci Sineması'nın önüne düşüyor çocukluğumun fotografisi... Bir elimde okulun kütüphanesine kayıtlı Define Adası, ötekinde sinemanın önündeki gazete bayiinden aldığım Dolmuş ve Tef dergileri... O gazete bayii, 50'li yılların Salihlisi'nde bir kültür ocağı, o taşra kasabasının dünyaya açılan aydınlık penceresiydi. Kitaptan çok, dergi okuma günleriydi o günler.
KOD ADI STEPNE
Pekos Bil, 1001 Roman, Mandrake'ler yanında haftalık formalar halinde yayınlanan Estergon Kalesi misali tarihi romanlar o yılların hayal dünyamızın süsleriydi. Şimdi kim bilir hangi anının mahzenindedir Dolmuş'ta Marcel Ayme'nin Duvargeçen ve İğreti Suratı'nı resimleyen çizerin kimliği? Ve kimdi her sayısında Hababam Sınıfı adı altında kaleme aldığı okul anılarıyla ilk gençliğimize gençliğini aşılayan 'Stepne' nam yazar? Çok sonraları, şiir yazmaya başladığım yıllarda öğrenecektim Stepne'nin ardındaki kimliğin Rıfat Ilgaz adını taşıdığını... O Rıfat Ilgaz ki, 50'li yıllarda Üsküdar'da Sabah Oldu kitabından sonra şiire küstürülecek, 40 Kuşağı'nın Fedailer Mangası'ndan biri olarak adı sakıncalıya çıktığı için kitapları 'unutulmuşluk' dehlizine bırakılmak istenecektir. Ama Rıfat Hoca, ölümünden iki yıl kadar önce konuştuğumuzda da "Şiirle başladığım için şiire sevgim hiçbir zaman eksilmedi," diyecektir. Mizah ise zor bir öykü türüdür ona göre... "Çünkü mizah bir tür değildir. Yani mizah, yazınsal bir tür değil. Bir çeşnidir. Bakış açısıdır. Mizah şiirde de olabilir, romanda da, tiyatroda da... Ama doğrudan doğruya mizah diye bir yazı türü yoktur," diye özetleyecektir mizah anlayışını da... Yazarın ve yazarlığın kaderi mi bu? Mizahı yazınsal bir tür olarak görmeyen Rıfat Hoca, ünü kendisini de aşan bir kitabın, Hababam Sınıfı'nın yazarı olarak yer alacaktır edebiyat tarihimizde... Hababam Sınıfı'nın hikayesi, Rıfat Ilgaz'ın yazarlık hayatının da bir hazin hikayesidir. Adını kullanamadığı için, 1956 yılında Dolmuş dergisinin kadrosuna Stepne (yedek lastik) imzasıyla katılan Rıfat Hoca, bir yıl sonra Hababam Sınıfı'nı Stepne imzasıyla yayımlayacak, adı ancak 1959'da yapıtının kapağını süsleyecektir. O günlerden kalan bir anı, Hababam Sınıfı öyküleri kadar anlamlıdır. O yılların ünlü bir kitap dağıtıcısı Stepne'yi bir Rus yazar sanacak ve şöyle diyecektir Rıfat Ilgaz'a: "Rusçan fena değil; doğrusu ilk kitabı çok güzel çevirmişsin!" "Ben mi çevirmişim, hangi yazardan?" diyen Rıfat Ilgaz'a dağıtıcının olacak, Stepne'den... Baktın birincisi iyi gitti, ardından ikinciyi de yetiştirdin..." Çınar Yayınları, Hababam Sınıfı'nın yayımlanışının 50. yılını Stepne dahil, Rıfat Hoca'nın kaleminden çıkan bütün hikayelerin yer aldığı bir özel baskıyla kutluyor. Yıllardır tiyatroda, sinemada, televizyonda bu hikayeleri izlediniz, ama aslı işte bu kitapta; hem de Rıfat Ilgaz imzasıyla... Hababam Sınıfı'nı okuyun, sizin de anılarınızda bir Rıfat Ilgaz imzası bulunsun.
|
