Yeni aşıları nasıl takip edeceğiz?
* Beş yaşında ve bir yaşında iki kız çocuk annesiyim. Çocuklarımı düzenli olarak doktorlarına götürüyorum ve tüm kontrolleri yapılıyor. Son gidişimizde doktor, küçük kızım için zatürree aşısından bahsetti ve yapılmasını önerdi. Ama büyük kızıma böyle bir aşı yapıldığını hatırlamıyorum. Bu nedenle tereddüde düştüm ve fikrinizi öğrenmek istedim.
Gün geçmiyor ki hastalıklara karşı yeni aşılar bulunmasın ve insanların hizmetine sunulmasın. Sorunuz vesilesi ile bugün üç yeni aşıdan söz etmek istiyorum size; bunlar pnömokok (zatürree) aşısı, rotavirüs (ishal) aşısı ve HPV aşısı. Birinci aşı olan pnömokok aşısı; zatürreenin en sık karşılaşılan sebepleri arasında yer alan bir mikroba karşı geliştirilmiştir. Zatürree aşısı denmesinin nedeni de budur. Pnömokoklar; zatürreenin yanında, menenjit, sinüzit, orta kulak iltihabı gibi hastalıklara da yol açabiliyor. Pnömokok aşısı uzun yıllardır zaten kullanılmaktaydı ama kimyasal yapısından dolayı 2 yaşından küçüklere yapılamıyordu. 2000 yılında yenilenen yapısı ile artık bu sınır kalkmış durumda. Ülkemizde de 2005 yılından beri kullanıma sunuldu.
Aşı takviminde değil
Bu aşının koruyuculuğunun hayli yüksek olduğu söyleniyor fakat rutin olarak risk altında olup olmadığı gözetilmeksizin herkese yapılmasının gerekliliği tartışılıyor. Bu yüzden Türkiye'de aşı takviminde değildir. Bir aşının rutin aşı takvimine alınması için sadece söz konusu mikroba karşı yüksek oranda bağışıklık oluşturması yeterli değil. Bunun yanında; aşının maliyeti, söz konusu hastalığın toplumu ne kadar tehdit ettiği gibi faktörler de önemli. Aşının yapılıp yapılmayacağına dair kişisel kararlar, hekim ile tartışılarak verilmeli. İshal aşısı olarak bilinen rotavirus aşısı henüz yurdumuza girmemiş yeni aşılardan biri. İshale sebep olan pek çok mikroorganizmadan biri de rotavirüstü. Özellikle G1, G2, G3, G4 ve G9 tipleri, çocuklar arasında salgınlara sebep oluyor. Dünya çapındaki rotavirüs hastalıklarının yüzde 95'ine bu beş rotavirüs yol açar. Aşının; geniş kapsamlı etkinlik ve güvenirlik çalışmasında, ağır vakaları yüzde 98 oranında önlediği, hastaneye yatış ve acil servis ziyaretlerini yüzde 94.5 azalttığı görüldü. Hastalık genellikle hafif ya da orta şiddette seyreder ve sıvı destek tedavisi yapıldığında birkaç gün içerisinde iyileşir.
Herkes bulabilmeli
Buna karşın, dünyada her yıl 600 bin çocuğun rotavirüsün yol açtığı ishaller sonucu susuz kalarak öldüğü bildiriliyor. Bu da açıkça dünyada ne kadar insanın uygun vasıfta yeterli sıvı verilmesi gibi en basit tıbbi destekten yoksun olduğunu ortaya koyuyor. Bu nedenle; asıl ihtiyacı olanların bu aşıya ulaşamayacakları şüphesi, aşıya dair en önemli endişedir. Bugün yazacağım son aşı; Human Papilloma Virus (HPV-İnsan Siğil Virüsü) aşısı. HPV; cinsel yolla bulaşan ve iki tipinden biri özellikle kadınlarda cinsel organ civarında siğillere, diğeri ise rahim ağzı kanserine sebep olabilen bir mikrop. Rahim ağzı kanserinin en önemli sebebi bu. Virüs, erkekte sessiz kalırken, kadına bulaştığında belirtiler ortaya çıkabilir. Özellikle cinsel olarak aktif genç kadınlar risk altında kabul ediliyor. Aşıyı üreten firmaların görüşü; aşı ile sağlanacak yüksek oranda bağışıklığın HPV enfeksiyonlarını önleyeceği ve rahim ağzı kanseri riskini ortadan kaldıracağı yönünde. Tıp ve teknolojideki gelişmeler, hastalıklara mücadelede her gün yeni yollar gösteriyor. Önemli olan; gösterilen bu yollarla ihtiyaçların ne kadar örtüştüğü.
Dr. Eren Eroğlu
|
