|
 |
|
  Küresel su krizi uyarısı
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlatılan bağımsız 2006 Küresel İnsani Gelişme Raporu'nda, güç dengesizliği, yoksulluk ve küresel su krizine dikkat çekiliyor.
UNDP Başkanı Kemal Derviş, ağırlıklı olarak dünyadaki su krizinin ele alındığı rapora yazdığı ön sözde, raporda sorunun köklerinin, yoksulluğa,
eşitsizliğe ve eşit olmayan güç ilişkilerine dayandığının savunulduğunu ifade etti.
Derviş, uluslararası uzmanların ve BM çalışanlarının araştırmaları ve değerlendirmeleri sonucunda ortaya çıkan raporda, su kıtlığını körükleyenin yanlış su politikaları olduğunun vurgulandığını kaydetti.
DÜNYADA
BİR MİLYARDAN FAZLA KİŞİ TEMİZ SUYA ERİŞEMİYOR
Giderek zenginleşen dünyada, bir milyardan fazla kişinin temiz suya erişemediğini, 2.6 milyar kişinin de sağlıklı yaşama koşullarından yoksun
olduğunu belirten Derviş, her yıl, yaklaşık 1.8 milyon çocuğun kirli sulardan ve yetersiz sağlık koşullardan kaynaklanan ishal ve diğer hastalıklar yüzünden öldüğüne işaret etti.
Derviş, raporda vurgulananın, sorunun kaynağı ülkeden ülkeye değişse de "su ve sağlıksız yaşam krizlerinden en çok etkilenenlerin - genelde yoksulların, özellikle de kadınların - su haklarını istemelerini sağlayacak siyasi etkinlikten yoksun olmaları" olduğunu kaydetti.
Temiz suya ve yeterli sağlık koşullarına erişimin tüm dünyayı kapsayacak şekilde yaygınlaştırılmasını sağlayacak ulusal planların, siyasi iradeyle
kaynakları seferber edecek küresel bir plan tarafından desteklenmesi gerektiğine işaret eden Derviş, "Dünyanın, en değerli doğal kaynaklarından birini zayıflatırken, gelecek kuşaklara ekolojik bir borç miras bıraktığını" belirtti.
SU SIKINTISI VE SINIR ÖTESİ ANLAŞMAZLIK
Rapora yazdığı ön sözde, su rekabetinin gelecek yıllarda artacağına da işaret eden Derviş, bu bağlamda, ulusal düzeyde su rekabeti arttıkça, küçük çiftçiler ve kadınlar dahil, en az haklara sahip olanların, su kaynaklarının daha güçlü kesimlere aktarıldığına tanık olacağını ve su sıkıntısı olan bölgelerde sınır ötesi anlaşmazlık potansiyelinin bulunduğunu kaydetti.
Derviş, bu tehlikelerin, kamu politikaları ve uluslararası işbirliği yoluyla aşılabileceğine ve önlenebileceğine, ancak şu anda her iki cepheden de açık biçimde uyarı sinyalleri geldiğine dikkat çekti.
Raporun uluslararası uzmanların ve BM çalışanlarının araştırmaları ve değerlendirmeleri sonucu ortaya çıktığını belirten Derviş, çalışmanın Binyıl
Kalkınma Hedefleri'ne ulaşılması ile insani gelişmenin başarılması yolunda çok önemli etkisi olacağını kaydetti.
KITLIĞIN ÖTESİNDE
"Kıtlığın Ötesinde: Güç Dengesizliği, Yoksulluk ve Küresel Su Krizi" başlığını taşıyan raporda, "dünyada milyonlarca kişinin temiz suya erişimi
olmadığına, bunun suyun kıtlığından değil, yoksulluğun, eşitsizliğin ve başarısız hükümet politikalarının bu insanların üstüne kilit vurmasından kaynaklandığına" işaret ediliyor.
Her yıl 2 milyon çocuğun temiz su ve tuvalete sahip olmadığından öldüğüne dikkat çekilen raporda, 2004 yılında ishalden ölen çocukların toplamının, 1990'larda her yıl silahlı çatışmalarda ölen çocukların toplamından altı kat daha fazla olduğu belirtiliyor.
Su sıkıntısının her şeyden önce yoksulların krizi olduğu görüşünün dile getirildiği raporda, temiz suya erişimi olmayan her üç kişiden ikisinin günlük gelirinin 2 doların altında olduğu, üç kişiden birinin gelirinin ise günde 1 doları ancak bulduğu belirtildi.
YOKSULLARIN KRİZİ
Birçok ülkede temiz suya erişimin halk arasındaki dağılımının, zenginliğin dağılımıyla paralel gittiğine dikkat çekilen raporda, yoksul insanların, temiz suya erişememekle kalmayıp erişebildikleri temiz su için, zenginlere oranla daha çok para ödediğine de dikkat çekiliyor.
Bugünkü durumun devam etmesi halinde, 2015 yılında, temiz suya erişemeyenlerin sayısını yarı yarıya azaltmak hedefine ulaşılamayacağı savunulan raporda, bununla birlikte Binyıl Kalkınma Hedefleri'nin gerçekleştirilmesi durumunda, gelecek on yılda, 1 milyon hayatın kurtarılabileceği ifade ediliyor.
Raporda, su sorunun çözülmesinde başarı sağlamak için dört şart ise suyun insan hakkı olarak görülmesinin sağlanması, suya erişim ve halk sağlığının geliştirilmesi için ulusal stratejiler hazırlanması, uluslararası yardımın artırılması ve küresel bir eylem planının geliştirilmesi olarak sıralanıyor.
İnsani Gelişme Raporu'nda, "su ve halk sağlığı alanındaki kriz, insanın tüketimi için su, halk sağlığı alanındaki büyük eksiklikler, su yokluğu, risk ve zayıflık, tarımda su rekabeti ve sınır aşan suların yönetimi" temaları ele alınıyor.
(AA)
|
