2004 yılında bir çok alanda zirve yapan sanayinin ilk 500'ü geçen yıl aşırı değerli YTL'ye yenik düştü. Devlerin satışları yüzde 10 artarken, kârları yüzde 20.8 geriledi 500 devin yarattığı brüt katma değer TUİK'in açıkladığı rakamların çok altında kalınca, "Biz geçen yıl yüzde 7.6'lık büyümeyi nasıl yaptık?" sorusu gündeme geldi.
Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşu 2001 sonrası dönemdeki en kötü rakamlarını açıkladı. İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) her yıl düzenli olarak hazırladığı Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşu çalışması, 2005'te devlerin değerli YTL karşısında yenik düştüğünü ortaya koydu. Geçen yıl devlerin satışları cari fiyatlarla yüzde 10.1, sabit fiyatlarla yüzde 2.9 gibi çok düşük bir oranda arttı. 500 büyüğün üretimden satışları 137.4 milyar YTL'den 150.4 milyar YTL'ye çıktı. Bu sırada kârlılıkta da sancı yaşandığı görüldü. Vergi öncesi dönem kârları yüzde 20.8 gerileme sergileyerek 13.4 milyar YTL'den 10.6 milyar YTL'ye düştü. 2004'te 500 kuruluş arasında kâr edenlerin sayısı 419 iken, bu rakam geçen yıl 406'ya düştü.
BİZ
NASIL BÜYÜDÜK? İlk 500'de çalışan sayısı bir önceki yıla göre ortalama yüzde 3 düşerken, kârlılık ve kaynak yaratmaktaki sıkıntılar ortaya çıktı. Devlerin bu rakamları ekonominin yüzde 7.6 büyüdüğü bir dönem içinde ortaya koyması, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TUİK) rakamlarını da tartışmaya açtı. Raporu kamuoyu ile paylaşan İstanbul Sanayi Odası Başkanı Tanıl Küçük, 2005 yılında Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşunun ortaya koyduğu olumsuz performansın nedeni olarak aşırı değerli YTL'yi gösterirken, "Reformların zamanında yapılmaması bu rakamlarda etkili oldu" dedi.
UMUT İKİNCİ 500'DE Geçen yıl 500 büyük kuruluşun yarattığı brüt katma değer cari fiyatlarla yüzde 9.9, sabit fiyatlarla ise yüzde 1.3 oranında artış gösterdi. Buna karşılık TUİK'in rakamlarına dikkat çeken Tanıl Küçük, "2005 yılında sanayi sektörü katma değerinde cari fiyatlarla yüzde 15.5, sabit fiyatlarla ise yüzde 6.5 oranında arttı. Dolayısı ile TUİK'in açıkladığı sanayi sektörü yıllık katma değer artışı verileri ile 500 büyüğün sonuçlarının ortaya koyduğu katma değer artışı verileri arasında bir uyumsuzluk söz konusu" diye konuştu. 1994-2005 yılları arasında satış kârlılıklarında ciddi bir kaybın yaşandığına da işaret eden Küçük şöyle devam etti: "Burada cevaplandırılması gereken soru katma değer yüzde 6.5 artarken nasıl olmuş da kârlılık bu kadar azalmıştır? İSO 500 çalışması ekonominin geneline ışık tutsa da, Türkiye ekonomisi sadece bu 500 kuruluş değil. İkinci 500'ü merakla bekliyoruz."
